Септік жалғау - зат есімдердің мағыналарын түрлендіріп, оларды басқа сөздермен байланыстыратын жалғау, сөз мағанасын өзгертпейді. Сөз бен сөздің арасындағы қарым қатынасты жасайды.
№
|
Септік(падеж)
|
Сұрақтары(вопросы)
|
Жалғау(окончание)
|
1
|
Атау септік
Именительный падеж
|
кім? не?
кто? что?
|
|
2
|
Ілік септік
Родительный падеж
|
кімнің? ненің?
кого? чего?где?откуда?
|
-ның,-нің,-дың,-дің,-тың,-тің.
|
3
|
Барыс септік
Дательный падеж
|
кімге? неге?
кому?чему?где?куда?
|
-ға,-ге,-қа,-ке, -на, -не, - а, - е.
|
4
|
Табыс септік
Винительный падеж
|
кімді?нені?
кого?что?где?куда?
|
-ды,-ді,-ты,-ті,-ны,-ні,- н.
|
5
|
Жатыс септік
Творительный падеж
|
кімде?неде?
кем?чем?где?
|
-да,-де,-та,-те, -нда,
-нде.
|
6
|
Шығыс септік
Исходный падеж
|
кімнен? неден?
от кого?от чего?
|
-нан,-нен,-дан,-ден,-тан,-тен.
|
7
|
Көмектес септік
Предложный падеж
|
кіммен?немен?
о ком? о чем? где?
|
-мен,-бен,-пен.
|
Салыстыру арқылы тақырыпты түсіну
1-тапсырма. Бос орынды керекті сөздермен толықтырыңдар.
Досымның інісі_____________.
Менің қарындасым________________.
Менің отбасым________________.
Диманың анасы_________________.
Катеринаның атасы мен әжесі__________________________.
Керекті сөздер: үлгілі, бауырмал, ашық, мейірімді, қарапайым адамдар.
2-тапсырма. Берілген сұрақтарға үлгі бойынша жауап беріңдер.
Үлгі:
сенің отбасың тату ма?
Иә, менің отбасым тату.
Жоқ, менің отбасым тату емес.
Айша, сенің ағаңның мінезі жайдары ма?
...........................................................................
Егор, сенің інің сені сыйлай ма?
............................................................................
Марат, сен қарындасыңның сабағына көмектесесің бе?
................................................................................................
Алдияр, сен ата-анаңды тыңдайсың ба?
|
