Сабақтың тақырыбы: Ғабит Мүсіреповтың «Ананың анасы»

ә) Композициялық жоспар құру.

Оқушылармен амандасу. Назарларын сабаққа аудару.

Сабақтың тақырыбы , оның мақсат - міндеттерін таныстыру ( Оқушылар дәптерлеріне күннің жадын, сабақтың эпиграфын жазады).

І. Қызығушылықты ояту. « Ана » деген сөзді естігенде ойларыңа ең бірінші қандай сөздер оралады? Сол сөздерді тақтаға жазып көрейікші.

Оқушылардың ойларын жинақтап, тақтаға топтастыру.

Сұлулық атаулының киесі Құдірет Асыл жан


Ана

Өмір сыйлаушы Ұрпақ әкелуші

Ардақты есім

ІІ. Кіріспе сөз. А) Ана – теңдесі жоқ құдірет.

Ана саған керек болса, балаға да сен керек,

Кезекпенен ауысатын ғұмыр ғой бұл дөңгелек.

Ана керек! О, адамдар, ана керек адамға,

Анасыздар аң сияқты күн кешіп жүр ғаламда.

Пікірімді ұнатпаған таптық та дер дананы,

Даналықтың қажеті жоқ сыйлау үшін ананы.

Төлеген Айбергенов

Иә, Ана деген – құдіретті ұғым, құдіретті күші бар сөз. Сиқырлы да сырлы махаббаттың иесі де, сұлулық атаулының киелісі де – ана. Кім де болса сол ана деген киелі сөздің алдында кішірейеді, әулиең де, небір мықтылығымен ғаламды аузына қаратқан билеушілер де ұлы ананың алдында тізе бүккен!

Кешірімшіл жүрегін қолына ұстап, жалындап жанып тұрған отқа да түсетін, ағынды суға да ағатын, құлындаған дауысы көкке жетіп, боздағын жоқтайтын да, ағынан жарылып қуанатын да – Ана! Ана – жер бетіндегі ең қымбат, ең асыл жан. Ананың құдіреті неге болса да жетерлік. Ананың аяулы алақаны мен мейірлі жүрегіне тең келетін ештеңе жоқ.

Ә) Бүгінгі қоғамдағы аналар.

Иә, Ана – адамзатқа нұрлы өмір мен таусылмас бақыт сыйлайтын абзал жан. Асыл да қымбат аналардың орыны әрқашан да бөлек. Бүгінгі жасампаз өміріміздің қай буынынан болса да әйел – ана, әйел – еңбеккер, ана қайраткер, басшыларды көптеп кездестіруге болады.

1. 
   Әйтілес қарттың әңгімесі.
   
2. 
   Жалпақ палуанды Ергенектің елін шабуға жіберуі.
   
3. 
   Сақадай сайланған қырық жігіттің қалың жылқыны барымталап айдап келе жатуы.
   
4. 
   Жылқышының қызын аттарына мінгестіріп алулары.
   
5. 
   Жылқышының өлімі.
   
6. 
   Анасының қызын арашалауы.
   
7. 
   Қыз анасының Жалпақ палуанға, жігіттерге арнап айтқан сөзі.
   
8. 
   Жалпақ палуанның анасы мен қызына бостандық беруі.
   

1. 
   Ананың қандай қасиеттерін ерекше бөле – жара айтар едің? ( Ананың батылдығын, қайсарлығын, өжет қасиеттерін ерекше айтар едім. )
   
2. 
   Ана бейнесін жасай отырып жазушы не айтпақшы болған? ( Бас бостандығынан айырылып жолға түскен торғайдай болған ана тағдыры мен батылдығын, қажымас қайратын көрсеткен ).
   

Менің атым – әйел. Бәрің де анадан тудыңдар! Анамен алыспайды да, атыспайды да! Күндіктің ұзын құрығы сарт етіп, қызыма түсе қалғасын, соңдарынан қуып келіп тұрмын! Берсеңдер – тірі алып қайтам, бермесеңдер – өлі алып қайтам!

-Бейшараның боз көйлегі жырым – жырым. Қолдары қарғаның тұяғындай қап – қара. Ерні қырық тілінген, жарық – жарық, бірақ түйілген қабағынан. От жанған көзінен жан шошырлық.

Ә) Композициялық жоспар құру.

Композиция ( латынша composite – құрастыру, қиыстыру ) – көркем шығарманың құрылысы.

Оқушылар оқйғаның композициялық жоспарын құрады.

Соқыр қарт Әйтілестің әңгімесі.

Жалпақ балуанның Ергенектің елін шабуға аттануы.

Барымта. Тезек арқалаған жас қызды олжалауы.

Жылқышының мерт болуы. Қыз анасының әрекеті.

Ананың құдіреті. Кейкінің үкімі.

Жалпақ балуанның Ана мен қызына бостандық беруі.

1. 
   Аппақ, ақ бас, соқыр қарт етектей сақалын балуан бармақтарымен сипалап отырған кім? ( Әйтілес қарт ).
   
2. 
   Оның әңгімесін тыңдаушылар кімдер? ( Балалар, саудагер Рамазан, молда ).
   
3. 
   Бала бидің батыры кім? ( Жалпақ балуан ).
   
4. 
   Оның шабуға барған елі ( Ергенекті ).
   
5. 
   Ергенектің елінде Жалпақтың қандай құнды дүниесі бар? ( Қалыңдығы ).
   
6. 
   Жалпақ балуанның қасында қанша жігіт бар? ( Қырық жігіт ).
   
7. 
   Батырдың тілегі не? ( Жауға кездесу ).
   
8. 
   Бидің тілегі не? ( Жылқыға кездесу ).
   
9. 
   Әңгімеде батылдығымен, ақылымен көзге түскен кім? ( Ана, әйел ).
   

1. Поэзия минуты. Ақындардың ана тақырыбында жазған өлеңдерін жатқа оқу.

2. Ана тақырыбына өлең жазу.

Сендердің аналарыңды қаншалықты білетіндеріңді байқап көрелік.

1. 
   Анаң қандай түсті киімдер ұнатады?
   
2. 
   Жақсы көретін тағамы қандай?
   
3. 
   Ұнататын әншісі кім?
   
4. 
   Анаңның көзінің түсі қандай?
   
5. 
   Ұнататын гүлі қандай?
   
6. 
   Анаңа қандай сыйлық бересің?