80
КЕЛ, БАЛАЛАР, ОҚЫЛЫҚ!
Айгерим Рахманбердиевна Айтбаева
Мемлекеттік арнаулы (коррекциялық)
№33 «Ақбота» балабақшасының
тәрбиешісі, Шымкент қаласы
Ыбырай Алтынсарин 1841 жылы 2-қарашада қазіргі Қостанай облысы
Қостанай ауданында дүниеге келген. Ыбырайдың
өз әкесі Алтынсары ерте
қайтыс болғандықтан, ол атасы Балғожа бидің тәрбиесінде өскен. Балғожа би
немересі Ыбырайды 1850 жылы Орынбор шекара комиссиясының қазақ
балалары үшін ашқан жеті жылдық мектебіне оқуға береді. Жасынан зерек
Ыбырай Алтынсарин бұл мектептің оқу жүйесі шеңберінде қалмай, дүние жүзі
әдебиеті мен орыс әдебиеті классиктерінің
шығармаларын өздігінен оқып,
білімін жетілдірді.
Ыбырай Алтынсарин дүниежүзі педагог классиктерінің гуманистік
идеяларын басшылыққа алып, оларды
қазақ даласында оқу-ағарту
тәжірибесіне енгізген тұңғыш педагог болды. 1860-1879 жылдар арасында
Ыбырай Алтынсарин мұғалімдік, ағартушылық
қызметімен қатар басқада
қызметтер атқарды. 1868-1874 жылдары Орынбор генерал губернаторының
арнайы тапсыруы бойынша төрт рет Торғайдың уездік судьясы, 1876-1879
жылдары Торғай уездік бастығының аға жәрдемшісі болды. Инспекторлық
қызметке кіріскен кезден бастап, Ыбырай Алтынсарин мектептер ашуды қолға
алды.
Ең алдымен ол облыстық, уезд орталықтарында училищелер ашуға
шешім қабылдады.
81
Елек, Қостанай, Торғай уездеріне бір-бірден екі сыныптық орыс-қазақ
мектептерін ашты, олардың бәрінде де кітапханалар ұйымдастыруға зор мән
берді. Осыдан кейін болыстық бастауыш мектептер ашу ісін қолға алды. Бұл
үшін ол «Болыстық қазақ мектептері туралы записка» жазды.
Достарыңызбен бөлісу: