Тарих-кафедрасы

3. Типологиялық жіктелім

Дүние жүзі тіліне құрылымдық ұқсастықтары мен өзгешеліктеріне сай типологиялық жіктелім жасалады. Дүние жүзі тілдері типологиялық жіктелімінің фонетика, морфология, синтаксис түрлері бар. Олардың ішінде ең көп тарағаны морфология жіктелім. Морфология жіктелім өз ішінде төрт сыныпқа бөлінеді:

• 
  тұйықталған тілдер (қытай, вьетнам, тибет, тай, кхмер, т.б.). Бұл тілдер өзгеріске көп ұшырамайды, сөз өзгерімі аз, сөзжасамы әлсіз, сөздердің ретімен келу тәртібі мен интонацияның граммат. маңызы бар;
  
• 
  жалғамалы тілдер (түркі тілдері, моңғол, угро-финн тілдері, т.б.). Бұл тілде сөз өзгерімінің, сөзжасамның қосымшалы жүйесі дамыған. Қосымшаларының грамматика тұрақтылығы, сөзде рет тәртібінің қатаң сақталуы, тәуелдену, жіктелу және септелу үлгілерінің бірегейлігі мен фонетика өзгерістерінің аздығы — бұл топтағы тілдердің ерекшелігі;
  
• 
  инкорпоратив (жартылай синтет.) тілдер (чукот, коряк, т.б.). Бұл тілдерде сөзбен қатар инкорпоративтік кешен (етістік-баяндауыш объектісінде, кейде бастауышта) қолданылады;
  
• 
  флективті тілдер (үндіеуропа тілдері шоғыры). Бұл тілдер түбірдің фонетик. өзгеріске ұшырауымен, септелу мен тәуелдену типтерінде семантикалық және фонетика өзгерістердің кездесуімен, сөз шекарасында морфемалардың тұрақты бірлігімен ерекшеленеді.