Ғылыми басқару мектебінің қалыптасуы және дамуы (1865-1920ж)

2. Ғылыми басқару мектебінің қалыптасуы және дамуы (1865-1920ж)

• Ф.У.Тейлор концепцияларының негізгі қағидалары:
• қызметкерлерді ғылыми түрде сұрыптау және баулу;
• еңбекке мамандандыру;
• еңбекақыда ынталандыру жүйесін қолдану;
• жауапкершіліктің әділетті арттырылуы.
• 20 жылдардағы Тейлор ілімінің көрнекті зерттеушілері Л.Гильберт, Г.Эммерсон, Г.Форд т.б.

• Ф.Тейлор (1856-1915 ж.ж.) – ғылыми менеджменттің негізін қалаушы. Ол өз көзқарастарын «Кәсіпорынды басқару» (1903ж.) және «Ғылыми басқару принциптері» (1911ж.) баяндады. Онда ғылыми басқару төрт негізгі облыста дамыды:
• - еңбекті нормалау;
• - менеджерлердің ролі;
• - қызметкерлерді іріктеу және оқыту;
• - марапаттау және ынталандыру.

• Ч.Бэббидж бірінші болып дене және ақыл ой еңбегінің бөлінісі туралы концепцияны қалыптастырды:
• жұмысшыға талапты жеңілдету арқылы мамандықты игеру мерзімін қысқарту;
• бір мақсатқа бағытталған оқу үрдісіне жұмсалатын шығынды азайту;
• қызмет түрі ауысымының болмауына орай уақыт үнемдеу;
• жоғары деңгейлі біліктілік пен жұмыс өнімділігіне қол жеткізу;
• шығармашылыққа ынталандыру;
• сыйақы төлеу жүйесін қолдану.

• Г.Гантт (1861-1919ж.ж.) жұмысшылардың жекелеен операцияларымен емес, жалпы еңбек үрдісімен айналысты. Ол өндірістің жоғары өнімділігіне қол жеткізу үшін менеджер оның әрбір элементін, мәселесін ғылыми талдау керек деді.
• Адами факторды Гантт өндірістің негізгі қозғаушы күші ретінде қарастырып, алдымен уақыт шығынын үнемдеу мақсатында жұмысшыларды жаңа дағдыларға үйрету қажет екендігін дәлелдеді.

• Л. Гилберт АҚШ-та психология докторы атағын алған алғашқы әйел адам. Ол персонал менеджментінің негізін қалады, кадрларды таңдау, даярлау, орналастыру мәселелерімен шұғылданды.