Теориялық сабақ №1
жүктеу/скачать 1,28 Mb.
|
1 тақырып
Сейсенбі Арнұр
- Бұл бет үшін навигация:
- Тізбектің бөлігі үшін Ом заңы
Тұрақты электр тоғыЭлектр тоғы деп электр зарядтарының реттелген қозғалысын айтады. Ток бағы зарядтардың қозғалыс бағытын алады. Электр тоғының сандық өлшемі ретінде т қызмет етеді. Егер ток күші және оның бағыты уақыт өтуімен өзгермесе электр тоғы тұра . (1.3) Ток күшінің өлшем бірлігі – ампер (А). Практикада ток өлшемінің жиі кездесетін және еселік бірліктері: микроампер (мкА) 1 мкА, миллиампер (мА) 1 мА, килоампер Электр тоғының тығыздығы деп өткізгіштің көлденең қимасы арқылы өт токты айтады: . (1.4) ал өлшем бірлігі – А/м2. Ток күшін және ток тығыздығын өткізгіштегі зарядтардың реттелген қозғалысы жылдамдығы мен концентрациясы арқылы өрнектейік. Өткізгіштегі заряд тасуш концентрациясы және оның әрқайсысының заряды ге тең болса, онда уақыт ауданы көлденең қима арқылы өтетін зарядтар шамасы: , (1.5)мұндағы өткізгіштегі еркін электрондардың реттелген қозғалысының орта жылдамдығы. Сонда ток күші былай өрнектеледі: , (1.6)а л ток тығыздығының формуласы мына түрде жазылады: . (1.7)Ортада электр тоғы болу үшін қажетті шарттар: 2. Осы еркін зарядталған бөлшектерге сырттан күш әсер ету қажет, яғни ортад өрісі болуы керек. Металдарда электр тоғын тасымалдаушылар – электрондар, электролиттерде – теріс иондар, газдарда – оң иондар мен электрондар және жартылай өткізгіш электрондар мен кемтіктер болып табылады. Тізбектің бөлігі үшін Ом заңы1826 жыл Неміс физигі Ом тәжірибе жүзінде біртекті металл өткізгіштен өтетін өткізгіш ұштарындағы кернеуге тура пропорционал екендігін дәлелдеді (1.2-сурет): мұндағы өткізгіштің кедергісі, кернеу, ток күші . Ал шамасы өткізгіш аталады. Өткізгіштіктің өлшем бірлігі сименс (См). 1.2-сурет. Тізбектің бөлігі. Жүктемеге түсірілген кернеу. Электрлік кедергі деп өткізгіштің өтіп жатқан токқа кедергісін айтады. Ол өтк сурет): , м ұндағы, өткізгіш материалының меншікті электрлік кедергісі [ өтк ұзындығы [м], өткізгіштің көлденең қимасының ауданы [м2]. жүктеу/скачать 1,28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|