Теориялық сабақ №1
-сурет. Өткізгіштің электрлік кедергісі
жүктеу/скачать 1,28 Mb.
|
1 тақырып
Сейсенбі Арнұр
1.3-сурет. Өткізгіштің электрлік кедергісіӨткізгіш біртекті болса кедергі (1.9)-формуламен анықталады, егер орта біртекті онда кедергі келесі формуламен анықталады: . Ом заңын дифференциальдық түрін жазып көрсетуге болады. Осы (1.9)-теңдеуді заңының теңдеуіне қойып, түрлендірсек, сонда , меншікті электрлік кедергіге кері шама – меншікті электрлік өткізгіштік деп Оның өлшем бірлігі - . Өткізгіштегі электростатикалық өріс кернеулігі ж тығыздығы екенін ескерсек, онда (1.6)-теңдеуді былай жазуға болады: . Әрбір нүктедегі заряд тасушылар кернеулік векторы бағытымен қо болғандықтан мен -ның бағыты бағыттас. Сондықтан (1.11)-теңдеуді мына түрд болады: . Бұл тізбектегі ток тығыздығын сол тізбектегі электр өрісі керне байланыстыратын дифференциальдық түрдегі Ом заңы. Өткізгіш кедергісінің температураға тәуелділігі келесі өрнекпен анықталады: , мұндағы - кедергінің температуралық коэффициенті. металлдар үшін температура артқанда өткізгіштің кедергісі артады, яғни сурет), электролиттер, газдар және жартылай өткізгіштер үшін температура өткізгіштің кедергісі кемиді, яғни (1.4. б-сурет). а) б)1.4 – сурет. Металл (а) мен жартылай өткізгіш (б) кедергісінің температураға тәуел Кез-келген тізбекте электр тоғы жүру үшін қажетті шарттар: Тізбек тұйықталған болуы қажет. Электр тогын тудыратын ток көзі болуы керек. Толық тізбек үшін Ом заңы Тізбектегі бөгде күштердің жұмысы сыртқы және ішкі (ток көзінің ішінде) тіз бөлініп шығатын жылу мөлшерлерінің қосындысына тең болады: , - екенін ескерсек, алатынымыз немесе , м ұндағы сыртқы тізбектің кедергісі, ток көзінің ішкі кедергісі. Осы алынған толық тізбек үшін Ом заңы деп атайды (1.5-сурет). 1.5-сурет. Толық тізбек үшін Ом заңын түсіруге арналған жүктемеден және ЭҚ Тізбектегі ток күші ток көзінің электр қозғаушы күшіне тура пропорцион тізбектің толық кедергісіне кері пропорционал болады. Ток көзінің қысқашта потенциалдар айырмасын анықтайық. Сыртқы тізбекке түсірілген кернеу , мұндағы ток күшін толық тізбек ү заңымен өрнектегенде, алатынымыз (1.1 Соныменен ток көзінің қысқаштарындағы кернеу келесі формуламен анықталады: . Сыртқы тізбек тұйықталмаған жағдайда ) ток көзінің қысқашта кернеу ток көзінің ЭҚК-не тең болады. жүктеу/скачать 1,28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|