6 .Сауда негізгі үш бағытта жүрген
6.1.Халықаралық сауда
6.2.Қалалардың өз аумағындағы
сауда
6.3.Қалалықтардың дала тұр-
ғындарымен байланысы
7 .Мәдениеті:Жібек жолы тармақтары: Суяб, Тараз, Испиджаб қалалары дамыды, Иран, Византия елдеріне елші жіберіп, келіссөздер жүргізді.
8 .Шонданайда:қайрақ, шапқы, қында-
пышақ, оқшантайда мылтықтың оқ-дәрісі сақталған.Мұндай қару-жрақ ілінген кісе асынған адамның беделі де үстем саналған.
9 .Ұқсастығы:Әр түрлі көлемдегі көзелер, қол диірмендер, күбілер, құмыралар, қыш ыдыстар жасаған.
1 0.Ерекшелігі:
10.1.Отырықшылық мәдениеттің өр-
кендеуіне алып келді.
10.2.Қала тұрғындары мен дала тұр-
ғындары арасында экономикалық
байланыс орнады.
§ 8.Архитектура және өнер.
1.Анықтамасы:Латынша құрылысшы деген мағына береді. Құрылыс дегеніміз – жобасы күрделі, биік, әсем салынған архитектуралық ғимарат.
2.Шыққан тегі:Тараз, Қызылөзен, Құйрықтөбе, Баба-ата, Қостөбе қалалары.
3 .Өнер түрлері:
1. сөз өнері
2. саз өнері
3. зергерлік өнері
4. сәулет өнері
4.Ақыртас ғимараты:Академик К.М.Байпақовтың зерттеуі бойынша бұл ғимарат Қарлұқ қағанаты кезінде 766-893ж. салынып, бітпей қалған. Ғимараттың көлемі 180х205м. Сыртқы дуалдың қалыңдығы 5м. болса, ал ішкі қалыңдығы 3-3,5м болған.
5.Білеулі ғимараты: Қазақстан мен Қарақалпақстан шекарасында орналсқан.
6 .Сардоба:құдық үстіне салынған құрылыс дегенді білдіреді.VI-IXғ. салынған екі сардоба белгілі:
1.Бір күмбезді және көп күмбезді
Мырзарабат сардобасы.
2.Якка сардоба ғимараты.
7 .Дың ескерткіштері:Оның қабырғасы берік тастан қаланады.Дың қаза болған адамды жерлеген жерге тұрғызылған.
8 .Археологиялық ескерткіш:
8.1.Баба-Ата қаласы орнын қазғанда мешіт қалдығының табылуы еді.Мешіттің сыртқы көрінісі жартылай сфера тәрізді бес күмбезден тұрады.
8.2.Жетісу аймағындағы қалалардан табылған буддалардың мүсіндері балшықтан жасалып, тет-әлпеті қызыл сырмен боялып, көзі-басы қара мен сызылған.
9.Бейнелеу өнері:Шеберлер күнделікті тұрмысқа қажетті пайдалантын бұйымға өрнектер салып, сәндеуді қола дәуірінде бастаған.Суреттердің сюжеттері діни жене мифтік сипатта болған.
1 0.Мүсін өнері:Көне түрік жазуында тас мүсіндері «блбл», орхон жазуында «балбық» деп жазған.Соңғы кезде «кемпіртас» немесе «таскеліншектер» деп аталып жүр.
1 1.Қолданбалы өнер түрі:
11.1.Терракота
11.2.Көркем керамика
11.3.Ұсақ пластика
12.Ерекшелігі: Мүсін өнері еуропалық елдерге қарағанда Қазақстанда ерте кезде пайда болған.
Достарыңызбен бөлісу: |
