Уразбаева К. Т., Мақамбаев М. Б. Компьютерлік модельдеу элементтері физика пәнінде

uses Crt, Graph;

const Ro=50.0; a=5.1E-3; x0=24; y0=462;

var Gd,Gm,x1,y1,j: integer; U, i, R, t, di: real; s: string;

begin

Gd:=Detect; InitGraph(Gd,Gm,'');

Line(640,y0,630,y0-4); Line(640,y0,630,y0+4);

Line(x0,0,x0-4,10); Line(x0,0,x0+4,10);

SetColor(11); OutTextXY(600,y0-15,'U(В)');

OutTextXY(x0+8,0,'i(A)'); OutTextXY(16,y0+8,'0'); SetColor(8);

For j:=1 to 6 do

begin

str(0.1*j:3:1,s); line(x0-5,y0-100*j,640,y0-100*j);

str(50*j:3,s); line(x0+100*j,0,x0+100*j,y0+5);

OutTextXY(100*j+12,y0+8,s);

end;

SetColor(12); SetTextStyle(1,0,1); OutTextXY(210,40,'U = i∙Ro(1+a∙t(i))');

SetTextStyle(0,0,1); SetColor(11);

Str(a*1E3:3:1,s); OutTextXY(500,348,'a = '+s+'∙10^-3 1/K');

Str(Ro:3:1,s); OutTextXY(500,370,'Ro = '+s+' Oм');

i:=0; di:=0.01; SetColor(14); MoveTo(x0,y0);

Repeat

t:=1.6E4*sqr(i); R:=Ro*(1+a*t); U:=i*R;

LineTo(x1,y1); Delay(5000); i:=i+di;

until i>0.45;

Readln; CloseGraph;

end.
3.5 Ток көзінің жүктеме сипаттамасын анықтау. Ток көзінің тізбегіндегі кедергілерді өзгерте отырып, ток күші мен клеммалардағы кернеуді өлшеу арқылы төмендегі нәтиже алынған:

Алынған мәліметтерді ең кіші шаршылар әдісімен өңдеу арқылы ток көзінің Э.Қ.К., ішкі кедергісін және қысқаша тұйықталу тогін анықтаңдар.

4 сурет. Тізбек

uses Crt, Graph;

const n=10;

var Gd,Gm,x0,y0,x1,y1,x2,y2,a0,b0,a1,dr,de,i,j: integer;

A, B, C, D, M, K: real; s: string;

Ue: array[1..n] of real; Ie: array[1..n] of real;

begin

Gd:=Detect; InitGraph(Gd,Gm,'');

Ie[6]:=0.301; Ie[7]:=0.338; Ie[8]:=0.369; Ie[9]:=0.398; Ie[10]:=0.431;

Ue[1]:=10.85; Ue[2]:=10.05; Ue[3]:=9.26; Ue[4]:=8.37; Ue[5]:=7.51;

Ue[6]:=6.63; Ue[7]:=5.95; Ue[8]:=5.49; Ue[9]:=4.97; Ue[10]:=4.18;

SetTextStyle(7,0,4); SetColor(11); OutTextXY(170,10,'Z a c o n O m a');

SetColor(4); SetTextStyle(0,0,1); SetLineStyle(0,0,1);

SetColor(9); OutTextXY(160,60,'Opredeleie charakteristiki istochika toka');

a0:=200; b0:=80; dr:=100; de:=8; x0:=150; y0:=146; x1:=x0+(a0-de) div 2;

SetColor(2); Line(x0,y0,x1,y0); Line(x1,y0-15,x1,y0+15);

x1:=x1+de; SetLineStyle(0,0,3); Line(x1,y0-8,x1,y0+8);

SetLineStyle(0,0,1); Line(x1,y0,x0+a0,y0);

x1:=x0+(a0-dr) div 2; y1:=y0+b0; Line(x0,y0,x0,y1);

Line(x0,y1,x1,y1); Rectangle(x1,y1-10,x1+dr,y1+10);

Line(x1+dr,y1,x0+a0,y1); Line(x0+a0,y1,x0+a0,y0);

MoveTo(x0,y0+2*b0 div 3); LineRel(-3,-12);

MoveTo(x0,y0+2*b0 div 3); LineRel(3,-12);

SetColor(7); a1:= a0 div 3; x1:=x0+a1; Line(x1,y0,x1,y0-40);

Circle(x1,y0,2); x2:=x0+2*a1; Line(x2,y0,x2,y0-40);

Circle(x2,y0,2); Line(x1,y0-28,x2,y0-28);

MoveTo(x1,y0-28); LineRel(10,-2); MoveTo(x1,y0-28); LineRel(10,2);

MoveTo(x2,y0-28); LineRel(-10,-2); MoveTo(x2,y0-28); LineRel(-10,2);

SetColor(12); OutTextXY(x0+a0 div 2-4,y0-40,'U');

OutTextXY(x0+a0 div 2-4-6,y0+20,'E,r'); OutTextXY(x0+a0 div 2-4,y1-3,'R');

OutTextXY(x0+8,y0+b0 div 2,'I'); x0:=12; y0:=y0+b0+80;

For j:=-1 to 1 do

begin

if j=-1 then OutTextXY(x0+8,y1+16,'R(Om)')

else if j=0 then OutTextXY(x0+12,y1+16,'I(A)')

else OutTextXY(x0+12,y1+16,'U(V)');

For i:=0 to n do

begin

if i>0 then

begin

if j=-1 then begin str(i,s); s:=' R'+s; end

SetColor(11); OutTextXY(x1+8,y1+16,s);

end; end; end;

A:=0; B:=0; C:=0; D:=0;

For i:=1 to n do

begin

end;

OutTextXY(400,182,'I = -------------- ;');

OutTextXY(450,196,'R + r');

M:=(B*C-A*D)/(n*C-sqr(A)); K:=-(B-n*M)/A;

str(M:4:2,s); OutTextXY(364,420,'E = '+s+' В');

str(K:4:2,s); OutTextXY(360,440,'r = '+s+' Oм');

str(M/K:4:2,s); OutTextXY(360,460,'Ik = '+s+' A');

OutTextXY(260,426,'E');

OutTextXY(200,438,'Ik = ---------- ;');

OutTextXY(264,452,'r');

Readln; CloseGraph;

end.