Сабақтыңмақсаты:Ұлы Жібек жолының тармақтарын анықтай отырып, Жібек жолының сауданы, шаруашылықты, халықаралық қарым – қатынасты дамытудағы тарихи маңызын ашу
.Дамытушылық:оқушылардың ой–өрісін дамыта отырып,өз бетінше жұмыс жасауына бағыт–бағдар беру.
Тәрбиелік:Оқушыларды Отан тарихындағы мәдени құндылықтарды қастерлеп, сақтай білуге баулу
Ой -өрістерін,ойлаубелсенділіктерінарттыру,өзпікірлеріннақтыайтабілуге байымдау.
Сабақ мақсаттары
Барлық оқушылар: Ұлы жібек жолын картадан көрсете алады.
Оқушылардың көпшілігі: Ұлы жібек жолы қайдан өткенін біледі.
Кейбір оқушылар: Ұлы жібек жолының не екнін біліді.
Күтілетіннәтиже:
Оқу дағдылардың деңгейі
Білу, түсіну, қолдану, қорытындылау.
Бағалау критерийі
Мәтінді толық аударып, түсіне алса 10 ұпай
Тілдік мақсаттар
Тақырыпқа байланысты терминология:
Оқытудың тілдік мақсаты:
Диалог құруға қажетті сөздер топтамасы:
АКТ қолдану дағдылары
интербелсенді тақта, электронды оқулық, фотосуттер.
Сабақбарысы
Сабақтың басы
Ұйымдастыру шаралары: (сәлемдесу).
«Алтын сандық» ойыны. Интерактивті тақтадан оқушыларға жалпылама сұрақ қоямын. Әр қақпада әр топқа 3 сұрақтан беріледі.Жинаған ұпай санына қарай барлық сұраққа дұрыс жауап берген оқушыға алтын сандық сұрағы қойылады.
Тас дәуірі қай кезеңді қамтиды? Қаншаға бөлінеді? Атап бер (б.з.б. 2,5-12м.ж. 3ке палеолит, мезолит, неолит)
Мезолит дәуірінің ең маңызды өнертабысын ата (садақ)
Энеолит дәуірі қандай ғасыр (мыс-тас дәуірі)
3.Үй тапсырмасыын сұрақ жауап арқылы сұрау
Дәптермен жұмыс
Жаңа сабақ. (тақырыпты ашу).
Халықаралық сауда жолы арқылы Орта Азияның атақты асыл тұқымды жылқылары, шығыс елдерінен пілдер мен мүйізтұмсық, барыс пен арыстандар, аң аулауға және саятшылық құруға қажетті құстар (қаршыға, бүркіт) сияқты сирек кездесетін жан–жануарлар сатыла бастаған.
Бұл жолдың бойымен қолда өсірілетін мәдени өсімдіктердің ішінде жүзім түрлері, шабдалы, қауын, шығыстың, Орта Азияның жемістері сатылған.
Келесі тапсырма: Көп нүктенің орнына тиісті сөзді қою.
Соғдыда жібек өндірудің дамығаны сонша, жібек сатуда Қытай мемлекетіменбәсекеге түскен.
Мәселен, Қытайдың кейбір қалаларында олардың отарлары болған.
Ал Жібек жолының Жапонияның сілемі – ертедегі астанасы Нара қаласында жібек сататын орындар болған.
Оның басты бір дәлелі, ондағы ғибадатханада осы уақытқа дейін соғдытілінде жазылған қолжазбаның сақталуы.
Интербелсенді тақта
Түсіну тасырмасы
мәтінмен жұмыс. Мәтіндегі ақпараттың дұрыстығын тексер. № ақпарат дұрыс Дұрыс емес Ұлы жібек жолы Еуропа мен Азия елдерінің арасын ғана байланыстырды Ұлы Жібек жолында тек Қытай жібектері сатылды Ұлы Жібек жолы Қазақстан жерімен де өтті. Ұлы Жібек жолы Батыс Еуропаға жетпеді. Ұлы Жібек жолы Монғолияға да таралды. Ұлы Жібек жолынының ежелгі қалалардың өркендеуіне ықпалы болмады.
АКТ, оқулық, плакат, маркер, қарындаш-тар
Үй тапсырмасы
Мәтін бойынша 5 сұрақ құра. Ватман, маркер, суреттер
Бағалау
Смайликтер арқылы бағалаймын
Сабақтың соңы
Рефлексия.Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:
«Бағдаршам» әдісі арқылы
1-жасыл түс – сабақ түсінікті болды, сабақ маған ұнады. Өзіме өажеттісін алдым.
2-сары түс – сабаққа белсенді түрде қатыстым, аз болса да топқа көмегім тиді
3-қызыл түс – сабақты түсінбедім, сабаққа қатыса алмадым.
Үй тапсырмасы. Шағын эссе жазу
Қысқа мерзімді сабақ жоспары
Қазақ әдебиеті
Мектеп: №17 орта мектебі ММ
Күні: 10.10.18
Мұғалімнің аты-жөні: Нысамбаева Перизат Ерболовна
Сынып: 6 «Ә»
Қатысқан оқушылар саны: 19
Қатыспағандар: 19
Сабақтың тақырыбы
Әл-Фараби (өмірі мен шығармашылығы)
Оқу бағдарламасына сілтеме
6.2.2.1. Эпикалық, поэзиялық шығармалардағы автор бейнесін анықтау (А/И2)
Автор бейнесін ашатын сөздер: Ақын – өз елінің патриоты т.с.с.
Сабақта қамтылатын құндылықтар
дұрыс әрекет
қасиеттер: шешім қабылдауда батылдық, ынталылық
Құндылыққа баулу
рухани-адамгершілік білімдерді меңгеруге бағыттау
Пәнаралық байланыс
Өзін-өзі тану
АКТ- ны қолдану дағдылары
Интерактивті тақтамен жұмыс
Осыған дейін меңгерілген білім
Алып Ер Тұңға
Жоспар
Жоспарланатын уақыт
Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер
Дереккөздер
Басы 12 минут
Ұйымдастыру кезеңі.
Үй жұмысы «Алып Ер Тұңға»
Мағынаны тану (М.Шахановтың «Арман»+галерия)
Ал Әбу ше?
Кеңге жайды ол қанатын,
Әбуіміз - әрі ғалым, әрі ақын,
Әбуіміз - біздің ұлы бабамыз
Әбу-Насыр әл-Фараби болатын.
МӘҢГІ ЛАУЛАП ЖАНУ ҮШІН ҒАЛАМДА,
ҮЛКЕН БАҚЫТ ТАБУ ҮШІН ҒАЛАМДА,
ҮЛКЕН БОЛЫП ҚАЛУ ҮШІН ҒАЛАМДА,
ҮЛКЕН АРМАН КЕРЕК ЕКЕН АДАМҒА-деп М.Шаханов жырлағандай,біздің бүгінгі сабағымыз да үлкен арман қуған,сол арманына білімімен қол жеткізген,өзінің ғылым мен әдебиет,музыка, медицина,т.б.салаларда өзіндік қолтаңбасы бар Әл Фарабидің өмірі мен шығармашылығына арналмақ. (Жаңа сабақтың тақырыбы ашылады)
Оқушыларға оқу мақсаты мен бағалау критерийлерін таныстыру, талқылау.
Қызығушылықты ояту (Мұғалім Әл-Фараби туралы аңызды әңгімелейді.)
Өнерлі жігіт
Әл-Фараби бір күні базарға барса, бір жас жігіт тісімен шеге суырып, әртүрлі өнер көрсетіп отыр екен. Оны көрушілер риза болып, тиын-тебен тастап кетіп жатады. Әбу Насыр одан: «Күніне қанша табасың?» – деп сұрайды.
- Екі дирхемге жетер-жетпес қана.
- Онда сен бұл өнерді таста. Маған ер, мен саған оқу үйретемін, күніне төрт дирхем беремін, – деп оны ертіп алады. Мұны естіген саудагер:
- Мына дәруіштің дені сау ма? Өзі оқытып, әрі оған төрт дирхем төлегені несі? – деп күліпті. Кейін сол бала үлкен ғалым болыпты деген сөз бар.
Сұрақ:
- Әл-Фараби жігітке нені үйреткісі келді? Не үшін? Шәкірттерінің болашақта жақсы адам болып шығуына ұстазы қаншалықты еңбек сіңіреді деп ойлайсыздар?
- Білім адамға не үшін керек?
Оқушылар жауабы тыңдалып, талқыланады.
- Дұрыс айтасыңдар. Арине ұстаздың еңбегі зор. Ұстаз әр баланың бойындағы жақсы қасиеттерді байқап, оның болашықта өз орнын табуына көмектеседі. Сол үшін аянбай еңбек етеді.
Пазл әдісі бойынша 4-топқа бөліну (нан, сүт, шоколад, шұжық ағаштары).
слайд
үлестірме қағаздар
Сабақтың ортасы
5 мин
3мин
15 мин
1 мин
12 мин
Қызығушылығын арттыру.
Мұғалім: – Оқушылар, мына суреттерде не бейнеленген? (Оқушылардың жауабы).
– Нанды қандай өсімдіктен алады? (Оқушылардың жауабы).
– Ал адамдар сүтті қайдан алады? (Оқушылардың жауабы).
– Осы сұрақтарды жаңа сабағымызда нақтырақ қарастырып көреміз! Сонымен бүгінгі сабақтың тақырыбы қандай? («Ғажайып ағаштар»)
– Ал осы сабаққа қандай мақсат қоямыз? (Оқушылар сабақтың мақсатын айтады).
Мағынаны тану. Мұғалім тақырыптың мағынасын анықтап алады:
– Балалар «Ғажайып ағаштар» дегенді қалай түсінесіздер? Ол қандай ағаштар? (Оқушылардың топ бойынша жауабы).
–Ендеше бейнероликке назар аударайық! («Алматының қақ ортасында ғажайып ағаш өсуде» атты бейнематериал).
Оқылым алды тапсырма. Адасқан сөздер беріледі. Сол сөздер арқылы сөйлем құрастырады.
Нан ағашының дәмі бидайдың наны сияқты.
Сүт ағашының сүті сиыр сүтінен ешбір кем емес.
Шұжық ағашының шұжық секілді болып көрінген жемістері жеуге жарамсыз.
Какаодан алынған майды кондитерде, медицинада пайдаланады.
- Оқушылар қалай ойлайсыздар, шынымен нан, сүт, шұжық, какао ағаштарының болуы қаншалықты шындыққа жанасымды?
Оқылым тапсырмасы. (А4 қағазы беріледі, әр топ өзіне берілген мәтінді оқып, басқа топтарға түсіндіреді).
Нан ағашы Үндістан мен Малая аралында өседі. Оның асқабақ тәрізді жемістері болады. Кейбірінің салмағы 25 келіге дейін жетеді. Ағаштың жемісінің крахмалы көп, дәмі бидайдың наны сияқты. Жергілікті тұрғындар осы нан ағашының жемісін бөлшектеп турап, қуырып ас етеді, дәмді тоқаш пісіреді. Ал, нан ағаш гүлдеп біткен кезде, оның тұқымын жинап шикідей де, қуырып та жейді. 21 жастағы бір нан ағашының жемісі 3-4 адамды бір жыл асырап шыға алады.
Бразилияда сүт беретін ағаш бар, ол Амазонка өзенінің жағасында өседі. Жергілікті халық оны «сорвейра» деп атайды. Сол сорвейра ағашының бір жерін кертіп қалса, одан сүт тәрізді ақ шырын саулап қоя береді. Өзі сүттен сәл қышқылдау. Сондықтан, оны алғаш тағам ретінде пайдалана қоймаған. Кейіннен ботаниктер зерттеп, оның сиыр сүтінен ешбір кем еместігін анықтаған. Халықтың айтуынша, ақ шырынға аздап су қосып пісірсе, сүттен дәмі айнымай қалады екен. Ағашты бір сауғанда 2-4 литрге дейін сүт алуға болады екен.
Еуропалықтар ХІХ ғасырдың басында осындай ағаштарды алғаш көргенде, бұталарда шұжықтар өсіп тұр ма деген ойға қалған. Себебі, ағашта өсіп тұрған жемістердің түсі мен ұзындығы шұжыққа өте ұқсас келеді. Өкінішке орай, бұлар — шұжық емес... Шұжық ағашының гүлдеуінің өзі ерекше. Қызыл әрі шұңғыма тәрізді гүлдері кешке ғана ашылып, түнде жайқалып тұрады. Ал таң атысымен ашылған гүлдер түсіп қалады. Шұжық секілді болып көрінген жемістер жеуге жарамсыз және ешқандай пайдасы жоқ болып шықты. Алайда, «шұжық ағашы» деген атау өсімдікпен бірге біржола қалып қойды.
Какао, шоколад ағашы – мәңгі жасыл стеркулия тұқымдасына жататын ағаш. Биіктігі 4-8 м, гүлдері сары не қызғылт түсті. Какао Орталық және Оңтүстік Американың жылына түсетін қалың ормандарында өседі. Африканың батысында және басқа да тропиктік аймақтарда 16 ғасырдың басынан қолдан егіле бастаған. Какаодан алынған майды кондитер, иіссу өндірістерінде және медицинада дәрілерге қосуға пайдаланады.
