Ядролық физика элементтері

Атом орбиталарныдағы электрондар мен ядродағы оң зарядтар саны тең болады, мысалы, уран 238-дің электрондық қабаттарындағы электрондар саны 92 болса,оң зарядтар саны 92 немесе плутоний-242=де 94 электрон 94 оң зарядқа сәйкес келеді.Міне осы тепе теңдікке байланысты атомдар қалыпты жағдайда бейтарап болады.

Атом ядросы екі бөлшектен-протон мен нейтроннан тұрады.Протон оң заряд,ал нейтронның заряды болмағандықтан нейтрон бейтарап бөлшек.Протон мен нейтронды нуклон(ядро) деп атайды

Атом ядросы екі бөлшектен-протон мен нейтроннан тұрады.Протон оң заряд,ал нейтронның заряды болмағандықтан нейтрон бейтарап бөлшек.Протон мен нейтронды нуклон(ядро) деп атайды

Протон (р) – тыныштық күйдегі массасы 1,00758 а.м.б. тең тұрақты элементар бөлшек. Протон бір элементарлы оң электрлік зарядқа ие болады. Сутегі атомы маңайында бір электрон қозғалатын, бір протоны бар ядро түрінде болады. Егер осы электронды жұлып алатын болса, атомның қалған бөлігі «протон» болады. Сондықтан протонды көбінесе сутегі ядросы сияқты анықтайды. Кез келген элементтің атомында белгілі бір протондар саны болады. Олар тұрақты және элементтің физикалық, химиялық қасиеттерін анықтайды. Ядродағы протондар санын Z атом нөмері немесе заряд саны деп атайды;

Протон (р) – тыныштық күйдегі массасы 1,00758 а.м.б. тең тұрақты элементар бөлшек. Протон бір элементарлы оң электрлік зарядқа ие болады. Сутегі атомы маңайында бір электрон қозғалатын, бір протоны бар ядро түрінде болады. Егер осы электронды жұлып алатын болса, атомның қалған бөлігі «протон» болады. Сондықтан протонды көбінесе сутегі ядросы сияқты анықтайды. Кез келген элементтің атомында белгілі бір протондар саны болады. Олар тұрақты және элементтің физикалық, химиялық қасиеттерін анықтайды. Ядродағы протондар санын Z атом нөмері немесе заряд саны деп атайды;

Нейтрон (n) – тыныштық күйдегі массасы 1,00898 а.м.б. тең электрлі бейтарап бөлшек. Өзінің электрлік бейтараптығы арқасында нейтрон, магнит өрісінің әсерінен ауытқымайды, атом ядросымен тебілмейді және соның салдарынан өтімділік қабілеті жоғары болады. Сондықтан сәулеленудің биологиялық әсерінің факторы ретінде, қауіпті болып табылады. Ядродағы нейтрондар саны негізінен тек қана элементтің физикалық сипаттамасын береді, себебі бір ғана элементтің әртүрлі ядроларындағы нейтрондар саны бірдей болмауы мүмкін. Жеңіл тұрақты элементтердің ядроларында протондар санының нейтрондар санына қатынасы 1:1 болады. Д.И.Менделеевтің элементтер периодтық жүйесінде, элемент неғұрлым алыс орналасқан болса (21-ші элемент – скандийден бастап), оның атомындағы нейтрондар саны протондармен салыстырғанда соғұрлым көп болады. Өте ауыр ядроларда нейтрондар саны, протондар санынан 1,6 есе көп болады. Ядродағы протондар мен нейтрондар жинтығының саны – массалық сан деп аталады және А әрпімен (немесе М) белгіленеді. Ядродағы нейтрондар саны N элементтің атомдық саны мен атомдық нөмірі Z арасындағы айырымға тең: N = A – Z.

• Нейтрон (n) – тыныштық күйдегі массасы 1,00898 а.м.б. тең электрлі бейтарап бөлшек. Өзінің электрлік бейтараптығы арқасында нейтрон, магнит өрісінің әсерінен ауытқымайды, атом ядросымен тебілмейді және соның салдарынан өтімділік қабілеті жоғары болады. Сондықтан сәулеленудің биологиялық әсерінің факторы ретінде, қауіпті болып табылады. Ядродағы нейтрондар саны негізінен тек қана элементтің физикалық сипаттамасын береді, себебі бір ғана элементтің әртүрлі ядроларындағы нейтрондар саны бірдей болмауы мүмкін. Жеңіл тұрақты элементтердің ядроларында протондар санының нейтрондар санына қатынасы 1:1 болады. Д.И.Менделеевтің элементтер периодтық жүйесінде, элемент неғұрлым алыс орналасқан болса (21-ші элемент – скандийден бастап), оның атомындағы нейтрондар саны протондармен салыстырғанда соғұрлым көп болады. Өте ауыр ядроларда нейтрондар саны, протондар санынан 1,6 есе көп болады. Ядродағы протондар мен нейтрондар жинтығының саны – массалық сан деп аталады және А әрпімен (немесе М) белгіленеді. Ядродағы нейтрондар саны N элементтің атомдық саны мен атомдық нөмірі Z арасындағы айырымға тең: N = A – Z.