Тұлғаның қажеттіліктері
Е.П.Ильиннің ойынша, қажеттіліктер дербес ғылыми мәселе ретінде психологияда ХХ ғасырдың 1-ші ширегінен бастап қарастырыла бастады. Бұған дейін қажеттіліктер әртүрлі эмоциялы көріністермен бірге, ал кейде инстинкт (мысалы, Фрейд бойынша өмір мен өлім) ретінде қарастырылған.
Қажеттіліктер түсінігі
Қажеттіліктер дегеніміз – адамзат іс-әрекетінің мінез-құлқының түрткі күші екені барлығына мәлім. Алайда қажеттіліктердің негізі кең мағынада қарастырылады.
Мұқтаждық ретінде қажеттілік – тірі ағзалардың дамуы мен өмір сүруі мүмкін емес объективті жағдайлардағы, заттардағы, объектілердегі мұқтаждықтарда пайда болатын индивидтің күйі (С.Л.Рубинштейн, Д.Н.Узнадзе,А.Пьерон, В.И.Коваль, В.П.Ядов, И.И.Божович).
Алайда адамның қажетсіну күйі бір нәрсенің аса мол болғанында да пайда болатындығына байланысты, одан арылу қажеттілігі де пайда болады.
Тәуелділік ретінде қажеттілік – ағзаның өмір сүрудің нақты жағдайларына тәуелділігін анықтайтын күйі (В.И.Василенко, Б.И.Додонов). Алайда, тәуелділік организмнің сыртқы ортамен қатынастарын ғана көрсетеді, бірақ қажеттіліктердің негізін бейнелейді.
Қажеттілік қатынас ретінде – субъектінің әлеммен қатынасы ретінде анықталады (Д.А.Леонтьев). Мұнда қажеттіліктер өзінің психологиялық мазмұнынан айрылып қалады.
Қажеттілік игіліктің болмауы ретінде. Игіліктің болмауының өзі – қажеттілік (В.С.Магун) Мұндағы қажеттіліктің заты игіліктің болмауы.
Достарыңызбен бөлісу: |
