А. А. Жексенбаева Ақши орта мектебінің химия-биология пәні мұғалімі

Қазан	Күні 24.10	Сабақ
Сабақтың атауы	Атом құрылысы. Атом ядросының құрамы, изотоптар.
Сілтеме	Оқулық, слайд, есептер жинағы
Жалпы мақсаты	Атом құрылысы туралы білімді нақтылайды. Химиялық элементтердің периодтық жүйедегі рет нөмірінің физикалық мәнін түсіндіреді. Атом құрылысының күрделілігіне байланысты периодтық заңның қазіргі кездегі тұжырымдамасын айтады.
Оқушылар үшін оқу нәтижелері	Атом ядросы бөлшектері туралы біледі Атом ядросының заряды туралы біледі Нейтрон мен протонның қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары туралы біледі. Протон мен электронның қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары туралы біледі. Элемент атомының массасы немен анықталатыны туралы біледі. Протон, нейтрон және электронның массасы мен зарядтар туралы біледі. Изотоп атомдарында қандай ұқсастықтар мен айырмашылықтары туралы біледі
Сабақта туындаған негізгі идеялар	Атом құрамы, құрылысы, изотоп. Оларды анықтай алады
Әдіс-тәсілдер	Сыни тұрғыдан ойлауға оқыту АКТ пайдалану Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Жас ерекшелігі Ассоцияция, ББҮ тәсілдері
Мұғалім мен оқушы іс-әрекеті	Мұғалім әр кезеңде түсіндіріп жүргізіп отырады Оқушы тапсырманы орындайды, жауабын іздейді, бұрынғы білімдерін қолданады. жасырын сөзді табу арқылы оқушыларды топқа бірігеді.
сабақтың тақырыбын ашу
Тапсырмалар Топпен орындайды	1-тапсырма: Мына қосылыстардың формуласы дұрыс болу үшін қажетті индекстерді қойыңдар 1-топ: РН, 2-топ: Н, 3-топ: СН 4-топ: NH	2- тапсырма: Жоғары оксидтерінің формуласы дұрыс болу үшін қажетті индекстерді қойыңдар: 1-топ: CIO, 2-топ:SbO, 3-топ:PbO, 4-топ: SiO.
топта талқылайды	3-тапсырма:  Атомның элементар бөлшектері: “Планетарлық “ модел	4-тапсырма: 1-топ:периодты заң тұжырымдамасы дәлелмен түсіндір 2-топ: Атом ядро құрамы мысалмен түсіндір 3-топ: Изотоп, химиялық элемент 4-топ: Периодтық жүйедегі сілтілік металдар
Ассоциация» әдісі	5-тапсырма: элемент, N, p, e, Z, Ar, металл(бейметалл ) , атом
Сабақты бекіту	6-тапсырма: 1-топ : Мына элементтердің атомдардың ядро зарядын анықта. N, Ne, Mq, Al, Cl 2-топ: Ядро қандай бөлшектерден тұрады? Элементті мысалға алып түсіндір. 3-топ: Z= 14, Z= 15, Z= 10, Z= 8 теңдігін түсіндір 4-топ: 16 17 18 О О О Оттек атомының изотоптарының құрамын анықтаңдар.
Бағалау	Оқыту үшін бағалау өзін-өзі бағалау ОҮБ «екі жұлдыз, бір тілек» өзара бағалау
Дереккөздер және жабдықтар: Флипчарт, ПЖ, , слайд т.б. А-4 қағазы, маркер, оқулық
Үйге тапсырма: Химиялық элементтердің классификациясы
Сабақ бойынша рефлексия Басталған ойды аяқта: Атом ядросы мынадай .... Атом ядросының заряды ... Нейтрон мен протонның ұқсастықтары мен айырмашылықтары ... Протон мен электронның ұқсастықтары мен айырмашылықтары ... Радиоактивті изотоптарды ...

Бұл сабақта БББ кестесі бойынша диаграмма жасалып оқушы қаншалықты меңгергені анықталды

Бұл диаграмма бойынша қай баламен қалай жұмыс жасау анықталды. Келесі сабақта сабақ жоспарын құрғанда нені ескеру керектігі болжанады. Алдыңғы сабақтармен салыстырылып келесі сабақ жоспарын жасауға қажетті әдістерді қарастыруға болады.

Бүгінгі мектеп партасындағы әрбір бала – ертеңгі болашақтың қоғам иесі. Сондықтан болашақтың иесі – алдымызда отырған оқушыларға алғашқы күннен бастап-ақ сапалы білім, саналы тәрбие беріп, білімнің нәрлі қайнарымен сусындату үшін ұстаздар қауымы педагогикалық шеберліктің, тәжірибенің негіздерін дұрыс қолдана білуі тиіс. Сондықтан оқушыларды шығармашылық бағытт, жан-жақты дамыту – бүгінгі күннің басты талабы.

Lesson Study орта мектептерде негізгі пәндер бойынша:

а) оқушылардың білім деңгейін көтеруде.

б) оқыту әдістемесін жетілдіруде.

с) оқыту үшін бағалау сияқты тәжірибелік әдістерді әзірлеуде.

Негізгі енгізілетін өзгерістер, яғни, қазіргі негізгі мақсаттың бірі – білім стратегияларын қолдана білу.

Осы мақсат барысында біздің мектепте деңгейлік курсты оқып келген мұғалімдер мен деңгейлік курстан өтпеген мұғалімдер арасында 2013-2014 оқу жылында (ақпан - мамыр) Lesson Stydu – сабақты зерттеу тобы химия, биология, физика, математика, информатика пәндері мұғалімдерінен құрылды. Алдымен мұғалімдер арасында Lesson Stydu – сабақты зерттеу бойынша таныстырылым өткізілді. Таныстырымнан кейін « Lesson Study тәсілін пайдалану» тақырыбында коучинг өткізілді.

Мақсаты: Оқытуға көңіл аудара отырып, оқытуды жетілдіреді, сапасын арттырады, оқушыларды зерттеу құралы ретінде мұғалімдерге Lesson Study-ді ұсынады, қалай пайдалануға болатынын көрсетеді. Коучинг барысында сабақ кезіндегі іс-ірекетті өздерінің шығармашылығы бойынша пәнаралық байланысты көрсете отырып , постер қорғады. 1-топ постеріне Lesson Study циклін түсіріп, алдымен сабақты зерттеу тобын құрып, жоспарлап алатынын айтып үш кезеңді қорғады. 2-топ постерінде Lesson Study –дегі нақты үш оқушыны қалай бақылау керектігін, іс-әрекеттегі тиімділігін қорғады. 3-топ постеріне сабақ кезіндегі іс-ірекетті өздерінің шығармашылығы бойынша пәнаралық байланысты көрсете отырып қорғады. Әріптестер бір-біріне өте жақсы қолдау көрсете білді. Десе де. коучингтан кейін мұғалімдер арасында келіспеушіліктер болды. Олардың көзін жеткізу үшін жаратылыстану-математикалық бағыт мұғалімдерінен Lesson Stydu тобы құрылды. Олар мынадай кезеңдер бойынша жұмыс жасап өзгерістер енгізе білді.

Lesson Stydu – сабақты зерттеудің кезеңдері:

1. 
   Зерттеу кезеңі . Бұл кезеңде топ мұғалімдері нысана ретінде 8-сыныпты таңдады. Осы бес пәннен және психологиялық сауалнама алынды және сұхбаттасу жүргізілді. А (үлгерімі жоғары), В (үлгерімі орта), С (үлгерімі төмен) оқушылар таңдалды.
   
2. 
   Жоспарлау кезеңі. Lesson Stydu – сабақты зерттеу тобы отырыс ұйымдастырып бірлесіп арқылы 8-сыныпты сабақ жоспарын құрастырды. Сабақ жоспарын құрастырудағы мақсат: үдеріске енгізетін өзгерістерді анықтады. Сабаққа қолданылатын әдіс-тәсілдер және мұғалім мен оқушы іс-әрекеттері анықталды
   
3. 
   Тәжірибеге енгізу Lesson Stydu – сабақты зерттеу тобының осы үдеріс бойынша бірінші цикліндегі енгізген өзгерістері мен іс-әрекеттеріне тоқталайын. Мектептің даму жоспарынның тақырыбы «Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау арқылы оқушылардың жауапкершілігін арттыру». Осы тақырыпты басшылыққа алып сабақ жоспарын бағалауға бағыттап жасалды.
   

Бұл мәлімет шындық па әлде жалған ба? Бұл әдістің мақсаты, оқушылардың сыни ойлауға, сабақтың негізгі түйінін түсінуге көмектеседі. Сонымен қатар шындық пен жалған арасын ажырата алатын болады. Жұмыс істеу барысында келесі факторларды белгілі тәртіппен қойыңыз, мысалы, олардың құндылығы, маңыздылығы. Берілген бірнеше анықтама (сөз, термин сөз, құбылыс, фигура аты т.б). сын тұрғысынан ойлануы керек. Төрт сұрақ, баланың маңдайына заттың бейнесін, фигураның сутерін, құбылыс құрылғысы суретін жапсырып қойды, екінші оқушы сол бейнеге байланысты дұрыс, нақты сұрақ қоя білуі тиіс. Келесі жапсырмасы бар оқушы дұрыс жауап беруі керек, мұнда оқушының сұрақты дұрыс қоя білуі керектігі ескеріледі.

Айналымда INSERT бойынша жүргізілді. Мысалы химия пәні бойынша

• 
  Білемін - бейорганикалық қосылыстар класын біледі.
  
• 
  Түсініксіз - тұздар туралы мағлұмат түсініксіз болуы мүмкін
  
• 
  Жаңа ақпарат – амфотерлі оксидтермен, гидроксидтер
  
• 
  Таңғалдым - индикаторға әсері таңғалдыруы мүмкін
  

4. 
   Нәтиже кезеңі. Өзгерістерді енгізу барысында мұғалімнің кәсіби дамуы, оқушының тиянақты білім алуы көрініс табуы керек екенін түсінді. Өзгеріс енгізу барысында мұғалім сабақ жоспарын жаңа форматта жасау арқылы және кері байланыс жасай отырып сабақ үдерісіндегі мақсатқа қол жеткізді. Оқушылар жеке, жұппен, топпен жұмыс жасау арқылы ынтымақтастық пен жүйелі білім алу жолдарын игеруге қадам басты. Осы кезеңдер бойынша зерттеуге алынған үш оқушының және сыныптың білім сапасының нәтижесі және қолданылған стратегиялар мен әдістер талқыланады. Қолданылған әдіс-тәсілдер сарапталып басқа әріптестерге ұсынылды.
   

• 
  Әдістемелік көмек алады
  
• 
  Коучер, ментер жұмыстарын жүргізе алады
  
• 
  Бағдарламаға сәйкес орта мерзімді жоспар жасай алады
  
• 
  Орта мерзімді жоспар бойынша тізбектелген (ҚМЖ) жоспар жасай алады, мұғалім мен оқушы арасында қарым-қатынас орнайды.
  
• 
  Сабақ жоспарына өзгеріс енгізе біледі
  
• 
  Оқу үдерісінде әділ бағалайды
  
• 
  Басқаларға үйрете жүріп, біз өзіміз де үйренеміз.
  

4. Бұрын сабақта мұғалімнің іс-әрекеті бақыланса , қазір оқушының әс-әрекеті бақыланады. Оқушының білім сапасын арттыру үшін мұғалім ізденеді, шығармашылығы артады. Талантты және дарынды оқушылармен жұмысты жоспарлауды үйренеді (тапсырмалар деңгейін анықтай біледі) және дарынды оқушыларды дамытудың инклюзивті тәсілдерді пайдалануды біледі. 5. «Оқушыларды жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу»модулін оқыту бойынша Мұғалімдердің оқушылардың қызметін жасерекшеліктерін ескере отырып ұйымдастыруды жоспарлай білуді үйренді; сонымен бірге үйрене отырып үйретуде оқушылардың жеке мүмкіндіктерін ескере алуды үйренеді. 6. Тапсырмаға негізделіп кері байланыс орната алады. 7. Енгізген өзгерістерді басқа әпіптестеріне үйрете алады. Себебі осы үдерістен соң әдістемелік кеңеске ұсынылады.

Қорытынды:

Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл, білім, ар, мінез деген қасиеттерімен озады», -деп Абай атамыз айтқандай,  озық ойлы білімдар адамдар заманның, қоғамның дамуына, өзгеруіне үлесін қосып келеді. Осындай қоғамдық әлеуметтік мәдени өзгерістер, дамулар мектептің оқыту  үрдісіне әсер ететіні сөзсіз. Кез келген оқыту белгілі мөлшерде адамды дамытады. Оқитын пән қаншалықты жаңа, бағалы болса да, мұғалімнің шеберлігі қандай жоғары болсын, мұғалім мен оқушының өз белсенділігін туғыза алмаса, берген білім  күткен нәтижені бермейді. Оқушының адам ретінде қалыптасуы белсенділік арқылы жүзеге асады. Жаңа технологияның басты мақсаттарының бірі – баланың оқыта отырып, ой еркіндігін, белсенділігін, ізденімпаздығын қалыптастыру, өз бетінше шешім қабылдауға дағдыландыру.

Сындарлы  оқыту  технологиясы  сабақ беруге жаңаша жол ашатынын білгендіктен, іс-тәжірибе барысында оқушылар мен мұғалімдер арасында елеулі өзгерістің қозғаушы күші екеніне көзіміз жетті.  Бүгінгі сындарлы оқыту оқушы қабілеті, оны жан-жақты дамыту, даму әрекеттерін ұйымдастырудың қажеттігін дәлелдеп отыр. Біздің әрекетіміз–баланың сабақ үстіндегі әрекетін ұйымдастыру, әрекет нәтижесін байқау, қабілетімен еркін атқара алатын ісі, соның нәтижесіндегі тұжырымына көз жеткізу.

     Әр уақытта бала білімін алға қоюшы ұстаз үлкен көрсеткішке қол жеткізу жолында талмай талаптанып, шаршамай еңбектенеді. Сол кезде ғана еліміз көкке шарықтап, басқа елге елді танытады. Елді өсіретін де, елді төмен түсіретін де – білім. Сондықтан қолда бар амалдарды тиімді пайдана білу сіз бен біздің үлесімізде екенін естен шығармау біздің яғни мұғалімдердің міндетінде.

1. 
   Қ.С. Құдайбергенова, « Құзырлылық білім сапасының критерийі: әдіснамасы және ғылыми- теориялық негізінде», монографиялық еңбек, Алматы , 2008
   
2. 
   Асхат Әлімов «Интербелсенді әдістерді жоғары оқу орындарында қолдану» Оқу құралы Алматы , 2009
   
3. 
   Мұғалімдерге арналған нұсқаулық Астана , 2013
   

Қазақстан Республикасы

Алматы облысы

Еңбекшіқазақ ауданы

Педагогикалық оқу
«Жаратылыстану пәндерінде білім беру үдерісін технологияландыру ».

Тақырыбы: ХИМИЯ САБАҚТАРЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ,

Орындаған: Еңбекшіқазақ ауданы, Ақши орта мектебінің жоғарғы санатты химия-биология пәні мұғалімі