Агротехникалық әдіс


Жәндіктердің өсуін, дамуын және көбеюін реттегіштер



бет9/15
Дата13.09.2022
өлшемі68,55 Kb.
#149433
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   15
Байланысты:
ӨсҚ Ж Материал (Автосохраненный)
Д ріс Т тыну тауарларын сараптауды теориялы негіздері, дәріс. АШӨ Биологиясы және жүйелеу
Жәндіктердің өсуін, дамуын және көбеюін реттегіштер
(гормондар және олардың аналогтары)
Гормондар-бұл жәндіктер ағзасы гемолимфаға тікелей ішкі секреция безі немесе эндокриндік бездер шығаратын заттар; олар өсуді, дамуды және көбеюді реттейді. Жәндіктерде үш гормон шығарылады: ювенилді (личинкалы), экдизон (личинкалы) және ми, олар өте жоғары биологиялық белсенділігі бар күрделі химиялық заттар.
Жәндіктердің өсуі мен дамуының барлық реттегіштерінің басты ерекшелігі-тікелей уытты әсердің болмауы. Оларды қолдану нәтижесінде бағдарламаланған онтогенетикалық процестердің реттілігі, жеке мүшелер мен жүйелердің бір-бірімен немесе бүкіл ағзаның қоршаған орта жағдайымен үйлесімділігі күрт бұзылады. Екінші ерекшелігі организмнің реакцияларының алуан түрлілігімен байланысты, олар Даму кезеңімен және аз дәрежеде қосылыстың түрімен анықталады. Үшінші негізгі ерекшелігі-жәндіктердің онтогенездің әртүрлі кезеңдерінде ғана емес, сонымен қатар оның ұзақтығына және жәндіктердің түрлеріне байланысты бір кезеңде оларға бірдей емес сезімталдығы. Жоғары сезімталдық бірнеше сағат, күн бойы сақталуы мүмкін, содан кейін ұзақ уақыт бойы препаратқа толық сезімталдықпен ауыстырылуы мүмкін.
Ювеноидтар-жәндіктердің ювениалды гормонының аналогтары. Бұл синтетикалық неме-се табиғи көздерден оқшауланған заттар, олар жәндіктерге ұшыраған кезде кәмелетке толмаған гормондар сияқты биологиялық әсерлерді тудыруы мүмкін. Химиялық классификацияға сәйкес (В.Н. Буров, 1987) оларға қосылыстардың 15 — тен астам түрі-ациклді көмірсутектер және әртүрлі құрылымдағы циклдік ювеноидтар жатады.
Антиювенильды препараттар келесі әсер ету механизмі бар қосылыстардың 2 тобынан тұрады: 1) кәмелетке толмаған гормонның қалыпты секрециясына кедергі келтіреді; 2) осы гормонның биосинтезі мен метаболизмін бұзады.
Бірінші топқа прекурсорлар — биологиялық белсенді табиғи немесе синтетикалық заттар кіреді. Оларды алғаш рет в. Бауэрс Asteraceae тұқымдасының Ageratum houstoniatum түріндегі өсімдігінен бөліп алды (В.Н. Буров, 1987). Оның липидті сығындыларынан хромендер тобының екі қосылысы алынды. Жәндіктер ағзаға енген кезде личинкалардың дамуын үзіп, имагоценнің формаларына көшуді тездету қабілеті үшін олар прекоцен (I және II прекурсорлар) деп аталды.
Жасөспірімдер гормонының биосинтезін тежейтін антиювенильді қосылыстардың екінші тобы фторме-валонаттар, бистиокарбаматтар және арилтиокарбаматтар.
Айта кету керек, Hemiptera, Coleoptera және Orthoptera бұйрықтарының көптеген түрлеріне қарсы белсенді прекурсорлар Lepidoptera тәрізді жәндіктерге зиянсыз, ал кәмелетке толмаған гормон биосинтезінің ингибиторлары тек осы отрядтың жәндіктеріне әсер етеді.
Экдизоидтар-личинка гормонының әсерін еліктейтін заттар. Оларға стероидты немесе басқа сипаттағы синтетикалық немесе табиғи биологиялық белсенді заттар жатады, олар жәндіктерге өздерінің личинкалық гормондары сияқты физиологиялық әсер етеді (экдизон, экдистерон және т.б.). Барлық экдизоидтар молекуланың үлкен күрделілігімен және жәндіктердің терісі арқылы енуінің күрделілігімен сипатталады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   15




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет