географиялық жаңа жерлердің ашылуы
4.Мәтіннен XVIII ғасырдан бастап қала атауын анықтаңыз:Әулнеата
5.Ортағасыр сәулет өнері ескерткіштерін ерекшеліктерімен
сәйкестендіріңіз
1.Айша бибі; 2.Алаша хан; 3.Қожа Ахмет Йасауи; 4.Бабаджа қатын
A)Қарағанды облысы Қаракеңгір өзенінің жағасында орналасқан;
B)ХІ-XII гғ. жататын іргесі оюлы терракота кірпіштен қапталған
кесене
C)Х-XI ғғ.жататын есігі шығыс жағында орналасқан шатырлы
күмбезбен жабылған кесене
Д)Әмір Темір бұйрыгымен XIV-XVгг. салынған кесене
Жауабы 1-B;2-A;3-Д; 4-С
«Бұл қала жайында ең көне, сонау VII ғасырдың бірінші жартысы
мен VIII ғасырдан қалған деректер қытай мәліметтерінде сақталған.
Будда тәуапшысы Сюань Цзянь 629 жылы Үндістанға бара жатқан
сапарында Жетісуды басып өтеді. Сүйе өзенінің маңында ол бір
қалаға кез болады. «Оның аумағы 6-7 ли. Онда түрлі елдерден келген
көпестер мен соғдылар тұрады екен. Топырағы қызыл, тары мен
жүзім өсіруге қолайлы. Сүйеден тура батысқа қарай бір-бірінен бөлек
ондаған жеке қалалар орналасыпты». Бұдан әрі Сюань Цзянь Жетісу
қалаларының тұрғындарын, олардың дәстүрлерін, киімдерін, әдет -
ғұрыптарын сипаттап, сөзінің соңында бұл қалаларда дикандар мен
саудагерлер тұратынын жазған… VIII ғасырдың алғашқы жартысына
дейінгі деректер ұсынатын беймәлім автордың «Худуд аль-Алем» атты
еңбегінде, сондай-ақ Гардизидің «Зайн әл-ахбар» («Баяндау көркі»)
шығармасында бұл қала туралы мынадай сипаттама келтіріледі: «бұл
20 мың адам тұратын үлкен мекен. Шаһардың әміршісі Ялан шах есімді
джабгудың бауыры скен». Мәтін бойынша Қазақстанда әртүрлі діни
орындарының салынуына ықпал еткен жағдайды анықтаңыз:Ұлы
Жібек жолының өтуі
Қолөнер мен шаруашылыгы
«Қой малының халқымыздың өміріндегі алатын орны ерекше болған.
Қойды қастерлеудің ғасырлардан жалғасып келе жатқан өзіндік
айрықша мәні бар. Қой - далалықтардың негізгі байлық өлшемі
есептелінді. Ою - өрнек - қазақ халқының қоләнер саласында кең
қолданылып келе жатқан көне өнердің бір түрі. Ою-өрнек арқылы
шеберлер халықтың арман-мүддесін, өз ойларын, көңіл күйін жеткізіп
отырған. Қазақ ою-өрнегінің мыңжылдықтармен саналатын терең
тарихы бар. Ежелгі Пазырық және тағы басқа Алтай қорғандарынан
табылған бұйымдардағы ою-орнектер қазіргі қазақ оюларымен ұқсас
келеді». Қазақ қөлөнеріндегі қошқармүйіз өрнегінің мәні: байлық
пен молшылық
Қиял-ғажайыпқа негізделген ою-орнек: космогониялық
«Ою-өрнек кез келген бұйымдарға немесе тұрмыстық заттарға:
ер-тоқым көрпешесіне, киімгге, баскиімге, әйелдердің әшекейіне,
аяқкиімге, ыдыс-аяққа, кілем, қоржындарға салынған. Музыкалық
аспаптар, зергерлік бұйымдар, жиһаз, киіз үй жабдықтары,
қаружарақтар, бесік пен сандық, қамшы т.б. тұрмыстық заттар
өрнектермен безендірілген. Қазақ ою-өрнектерінде алуан түрлер мен
сарындар: жан-жануарлардың, космогониялық, өсімдіктің бейнесі,
геометриялық т.б. нақыштар кездеседі. Аса кең таралған ою-өрнек
түрлері: кошқармүйіз, түйемойын, мүйіз, қосмүйіз, сыңармүйіз т.б.
Жануарларға байланысты қазмойын, өркеш, өрмекші және өсімдік
тектес жапырақ, гүл қауыздары, үшжапырақ өрнек түрлері де кең
таралған» Мәтін бойынша жануарлар бейнесін білдіретін ою-өрнекті анықтаныз:Зооморфты
Мәнмәтін сұрақтар
I.№3-суретте бейнеленген қазақтың ертедегі мүлкі: ағаш төсек
2.№4-суреттегі бұйымдарды жасауда жиі қолданған шикізат: күміс
3.Суреттегі берілген бұйымдардың ортақ атауы:қазақтың материалдық
Достарыңызбен бөлісу: |
