мәдениеті 4.Кніз, туырлық, сықырлауық, желбау бұйымдары сәйкес келетін сурет:2- сурет 5.Берілген материалдық мәдениет заттарында таңбаланған ақпарат:Ұлттық мәдени код
1.Киіз үйдің ағаш қаңқасы: кереге, уық, шаңырақ 2.Киіз үйді жасаушы:Үйші 3.Кніз үйдің қонақтарға арналған құрметті орында орналасты:Сәнді кілем, сандық, қамшы, домбыра 4.Кніз үйлің төрден оңға қарай еркектерге арналған бөлігінде орналасты:ер- тұрман, ят әбзелдері, тұмар 5.Киіз үйге қатысты бұйымдарды сәйкестендіріңіз:
l) ағаш бөлігі; 2) киіз бөлігі; 3) жиһаз
A. Кебеже; В. Кереге; С.Түндік,
Жауабы: 1-В, 2-С, 3-А «Түркілердің кен корыту ісімен V ғасырдан таныс екенін авар қағанының
түрік қағанына айтқан «сен менін есігімдегі теміршім едін» деген сөзінен
анық байклуға болады. Жазба деректерден Талас өзені аңғарындағы қалаларда
күміс, мыс өндіріліп, түрлі бұйымдар жасалғаны мәлім. Шу, Іле бойлары мен
Қаратауда түсті металдар да өндірілген. Металл өндірушілердің құралдары
өте қарапайым болған. Олар: темір, шот, қайла, балға, ағаш, темір сыналар.
Қазып алынған кен ұнтақталып, балқытуға арналған ошақтарға жеткізілген.
Алынған металл корытпаларынан теміршілер, зергерлер керекті бұйымдар
жасаған». Мәтін бойынша түркілердің әлемдік өркениетке қосқан үлесін анықтаңыз:металл өндіру Терракота терминінің анықтамасы: ғимараттарды сәндеу үшін колданылатын оюланған кірпіш XII ғасырларда қалалардағы тұрғын үйлерде қолданылған суды сыртқа
шығаратын құбыр:Ташнау Орта ғасырларда Қазақстанның Оңтүстік және Жетісу аймағында өркендеген
калалық отырықшылық шаруашылық Сәулет өнері
Қарлұқ дәуірі сәулет өнерінің ескерткіші:Ақыртас «VII-VIIII ғасырлар арасында басталып, бітпей қалған Ақыртас ғимаратының
тастан қаланған іргетасы белгілі. Бұл ескерткішті Тасақыр деп те атайды… Ол
бүгінгі Тараз қаласының шығыс бөлігінде 40 км жерде орналасқан. Ақыртас
аталу себебі, құрылыс материалына пайдаланылған тас блоктардың бір жағы
ақыр сиякты ойылған. Ақыртас ғимараты түрғын үйге арналған, Кұры
жүйесі негізінен үш бөліктен түралы:
1. Онтүстік бөлігі. Акыртастың иесі мен қонақтар түратын үй жай,
2. Солтүстік бөлігі. Күзетшілер мен қызметшілер тұратын үй және мініс
ат-көліктердің қоражайы.
3. Орталық Алаң. Мұнда ойын-сауық, той-думан, діни рәсім өткізілетін.
Ақыртастын бітпейқалғандығына қарамастан, бұл ғимаратты салушы
сәулетшінің ой-өрісі кең әрі батыл шешімді адам болғандығы анғарылады».
