Аман абасилов әлеуметтік лингвистика
Қазақстандағы біртілділік, қостілділік және көптілділік
жүктеу/скачать 2,06 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2021—12—12 в 19.12.08, Бесеудің хаты Жұмағазиева Р
- Бұл бет үшін навигация:
- 4.Облыстар бойынша тұрғындардың тіл меңгеру деңгейлері
- 5.Қазақстан Респуликасы тұрғындарының мемлекеттік тілді меңгеру деңгейлері
| 3.Қазақстандағы біртілділік, қостілділік және көптілділік
Оның ішінде меңгергендері р/с Этнос атаулары Барлық тұрғындар Бір тілді меңгерген- дер % Екі одан да көп тілді меңгергендер % 1 Барлығы 14953126 6906532 46,2 8046594 53,8 2 Оның ішінде 3 Қазақтар 7985039 2012759 25,2 5972280 74,8 4 Орыстар 4479620 3759608 83,9 720012 16,1 5 Абазиндер 646 426 40,6 38 59,4 6 Абхаздар 185 90 48,6 95 51,4 7 Аварлар 1407 652 46,3 755 53,7 8 Агулдер 126 67 53,2 59 46,8 9 Адыгейлер 130 79 60,8 51 39,2 10 Азербайжандар 78295 18562 23,7 59733 76,3 11 Алтайлар 462 229 49,6 233 50,4 12 Американдар 98 42 42,9 56 57,1 13 Ағылшындар 81 24 29,6 57 70,4 14 Арабтар 533 240 45,0 293 55,0 15 Армияндар 14758 6125 41,5 8633 58,5 16 Ассириялықтар 371 202 54,4 169 45,6 17 Ауғандар 491 187 38,1 304 61,9 18 Балқарлар 2079 587 28,2 1492 71,8 19 Башқұрттар 23225 7754 33,4 15471 66,6 20 Белорустар 111927 86355 77,2 25572 22,8 21 Болгарлар 6915 3953 57,2 2962 42,8 22 Буряттар 553 314 56,8 239 43,2 23 Венгерлер 440 266 60,5 174 39,5 24 Гагауыздар 678 374 55,2 304 44,8 25 Гректер 12703 6876 54,1 5827 45,9 26 Грузиндер 5356 2510 46,9 2846 53,1 27 Даргиндер 879 484 55,1 395 44,9 28 Дұнғандар 36945 13350 36,1 23595 63,9 29 Еврейлер 6743 4591 68,1 2152 31,9 30 Ингуштар 16900 5629 33,3 11271 66,7 31 Италяндар 113 81 71,7 32 28,3 32 Қалмақтар 731 372 50,9 359 49,1 33 Қарақалпақтар 1497 326 21,8 1171 78,2 34 Қарашайлар 1400 373 26,6 1027 73,4 35 Карелдер 410 269 65,6 141 34,4 36 Қырғыздар 10897 1736 15,9 9161 84,1 228 37 Қытайлар 3510 1850 52,7 1660 47,3 38 Комилер 387 256 66,1 131 33,9 39 Коми-рермяктар 935 688 73,6 247 26,4 40 Корейлер 99665 53912 54,1 45753 45,9 41 Кубалықтар 50 15 30,0 35 70,0 42 Құмықтар 643 218 33,9 425 66,1 43 Курдтар 32764 6844 20,9 25920 79,1 44 Лактер 590 313 53,1 277 46,9 45 Латыштар 1816 1310 72,1 506 27,9 46 Лезгиндер 4616 1916 41,5 2700 58,5 47 Литвалықтар 707 4738 67,0 2332 33,0 48 Марийлер 6489 3656 56,3 2833 43,7 49 Молдавандар 19460 12268 63,0 7192 34,0 50 Маңғолдар 602 108 17,9 494 82,1 51 Мордвалар 16147 10958 67,9 5189 32,1 52 Немістер 353441 234051 66,2 119390 33,8 53 Үнді және Пәкістан халықтары 682 147 21,6 535 78,4 54 Ненецтер 83 14 16,9 69 83,1 55 Ноғайлар 350 97 27,7 253 72,3 56 Осетиндер 2039 1145 56,2 894 43,8 57 Парсылар 2869 610 21,3 2259 78,7 58 Поляктар 47297 37064 78,4 10233 21,6 59 Румындар 594 389 65,5 205 34,5 60 Рутулдар 113 55 48,7 58 51,3 61 Сахалар 115 55 47,8 60 52,2 62 Табасарылар 298 132 44,3 166 55,7 63 Тәжіктер 25659 7680 29,9 17979 70,1 64 Талыштар 691 130 18,8 561 81,2 65 Татарлар 248954 72865 29,3 176089 70,7 66 Қырым татарлары 1006 249 24,8 757 75,2 67 Таттар 51 21 41,2 30 58,8 68 Түріктер 75933 11921 15,7 64012 84,3 69 Түрік- месхетиндер 2761 445 16,1 2316 83,9 70 Түркімендер 1729 671 38,8 1058 61,2 71 Удиндер 294 91 31,0 203 69,0 72 Удмурдтар 9090 6075 66,8 3015 33,2 73 Өзбектер 370663 51637 13,9 319026 86,1 74 Ұйғырлар 210365 27859 13,2 182506 86,8 229 75 Украйндар 547054 397890 72,7 149164 27,3 76 Финдар 547 400 73,1 147 26,9 77 Хакастар 355 169 47,6 186 52,4 78 Сығандар 5130 1723 33,6 3407 66,4 79 Черкестер 182 105 57,7 77 42,3 80 Чехтар 945 502 53,1 443 46,9 81 Шешендер 31799 8715 27,4 23084 72,6 82 Чувандар 375 239 63,7 136 36,3 83 Чуваштар 11851 7306 61,6 4545 38,4 84 Шорлар 212 113 53,3 99 46,7 85 Эстондар 1819 1295 71,2 524 28,8 Өзге этнос өкілдері 985 530 53,8 455 46,2 4.Облыстар бойынша тұрғындардың тіл меңгеру деңгейлері Барлығы Оның ішінде меңгергендері Бір тілді меңгер- гендер % Екі одан да көп тілді меңгер- гендер % Қазақстан Республикасы 14953126 6906532 46,2 8046594 53,8 Ақмола облысы 836271 468275 56,0 367996 44,0 Ақтөбе облысы 682558 283216 41,5 399342 58,5 Алматы облысы 1558534 604670 38,8 953864 61,2 Атырау облысы 440286 182130 41,4 258156 58,6 Шығыс Қазақстан облысы 1531024 764333 49,9 766691 50,1 Жамбыл облысы 988840 341692 34,6 647148 65,4 Батыс Қазақстан облысы 616800 287931 46,7 328869 53,3 Қарағанды облысы 1410218 800249 56,7 609969 43,3 Қостанай облысы 1017729 602073 59,2 415656 40,8 Қызылорда облысы 596215 237207 39,8 359008 60,2 Маңғыстау олбысы 314669 115174 36,6 199495 63,4 Павлодар облысы 806983 424365 52,6 382618 47,4 Солтүстік Қазақстан 725980 450725 62,1 275255 37,9 Оңтүстік Қазақстан 1978339 671133 33,9 1307206 66,1 Астана қаласы 319324 162029 50,7 157295 49,3 Алматы қаласы 1129356 511330 45,3 618026 54,7 230 5.Қазақстан Респуликасы тұрғындарының мемлекеттік тілді меңгеру деңгейлері Барлық тұрғын- дар Мемлекеттік тілді меңгеру деңгейлері Мемле- кеттік тілді үйрену- шілер меңгер- ген Нашар меңгерген меңгер- меген Меңгер- ген дерді барлық тұрғын дарға шақ- қанда % Нашар меңгер гендерді барлық Тұрғын дарға шаққанда % Барлығы 14953126 9631308 1123572 5321750 64,4 11,7 2029577 Оның ішінде Қазақтар 7985039 7933626 113658 51404 99,4 1,4 95976 Орыстар 4479620 666499 570215 3813094 14,9 85,6 1322270 Абазиндер 64 31 13 33 48,4 41,9 16 Абхаздар 185 79 24 106 42,7 30,4 51 Аварлар 1407 458 286 949 32,6 62,4 436 Агулдер 126 40 27 86 31,7 67,5 32 Адыгейлер 130 30 20 100 23,1 66,7 36 Азербайжандар 78295 49630 14875 28665 63,4 30,0 18716 Алтайлар 462 205 80 257 44,4 39,0 97 Американдар 98 21 9 77 21,4 42,9 29 Ағылшындар 81 38 13 43 46,9 34,2 19 Арабтар 533 129 65 404 24,2 50,4 192 Армияндар 14758 3224 2327 11534 21,8 72,2 4301 Ассириялықтар 371 96 62 275 25,9 64,6 88 Ауғандар 491 177 65 314 36,0 36,7 126 Балқарлар 2079 1380 254 699 66,4 18,4 352 Башқұрттар 23225 13532 5315 9693 58,3 39,3 4628 Белорустар 111927 11081 9241 100846 9,9 83,4 21189 Болгарлар 6915 2002 1184 4913 29,0 59,1 1656 Буряттар 553 168 82 385 30,4 48,8 158 Венгерлер 440 88 57 352 20,0 64,8 111 Гагауыздар 678 203 115 475 29,9 56,7 130 Гректер 12703 3349 2408 9354 26,4 71,9 4611 Грузиндер 5356 1293 854 4063 24,1 66,0 1588 Даргиндер 879 234 110 645 26,6 47,0 250 Дұнғандар 36945 13260 7433 23685 35,9 56,1 21659 Еврейлер 6743 1188 853 5555 17,6 71,8 1399 Ингуштар 16900 3818 2629 13082 22,6 68,9 4498 231 Италяндар 113 17 15 96 15,0 88,2 22 Қалмақтар 731 337 122 394 46,1 36,2 153 Қарақалпақтар 1497 1339 73 158 89,4 5,5 95 Қарашайлар 1400 1061 233 339 75,8 22,0 303 Карелдер 410 69 47 341 16,8 68,1 73 Қырғыздар 10897 9675 1011 1222 88,8 10,4 982 Қытайлар 3510 961 548 2549 27,4 57,0 1088 Комилер 387 97 39 320 17,3 58,2 73 Коми-рермяктар 935 75 62 860 8,0 82,7 148 Корейлер 99665 28693 19850 70972 28,8 69,2 39431 Кубалықтар 50 12 10 38 24,0 83,3 20 Құмықтар 643 368 137 275 57,2 37,2 182 Курдтар 32764 20065 6692 12699 61,2 33,4 10895 Лактер 590 175 120 415 29,7 68,6 178 Латыштар 1816 229 186 1587 12,6 81,2 402 Лезгиндер 4616 1559 1024 3057 33,8 65,7 1506 Литвалықтар 7070 833 663 6237 11,8 79,6 1557 Марийлер 6489 1751 1026 4738 27,0 58,6 1290 Молдавандар 19460 3473 2535 15987 17,8 73,0 1367 Маңғолдар 602 530 44 72 88,0 8,3 44 Мордвалар 16147 1987 1557 14160 12,3 78,4 2613 Немістер 353441 54604 42935 298835 15,4 78,6 107763 Үнді және Пакистан халықтары 682 177 169 505 26,0 95,5 512 Ненецтер 83 29 19 54 34,9 65,5 14 Ноғайлар 350 241 63 109 68,9 26,1 78 Осетиндер 2039 407 278 1632 20,0 68,3 521 Парсылар 2869 2098 609 771 73,1 29,0 577 Поляктар 47297 4666 3944 42631 9,9 84,5 10871 Румындар 594 83 62 511 14,0 74,7 123 Рутулдар 113 31 19 82 27,4 61,3 35 Сахалар 115 47 18 68 40,9 38,3 23 Табасарылар 298 81 58 217 27,2 71,6 94 Тәжіктер 25659 17423 7990 8236 67,9 45,9 7431 Талыштар 691 525 162 166 76,0 30,9 184 Татарлар 248954 158310 57281 90642 63,6 36,2 50149 Қырым татарлары 1006 630 269 376 62,6 42,7 227 Таттар 51 22 16 29 43,1 72,7 14 Түріктер 75933 56756 15583 19177 74,7 27,5 18498 232 Түрік- месхетиндер 2761 2206 444 555 79,9 20,1 548 Түркімендер 1729 1146 276 583 66,3 24,1 298 Удиндер 294 126 76 168 42,9 60,3 97 Удмурдтар 9090 1362 883 7728 15,0 64,8 1537 Өзбектер 370663 296400 120661 74263 80,0 40,7 95909 Ұйғырлар 210365 169343 37284 41001 80,5 22,0 38698 Украйндар 547054 68664 57616 478384 12,6 83,9 111309 Финдар 547 76 62 471 13,9 81,6 119 Хакастар 355 145 67 210 40,8 46,2 81 Сығандар 5130 725 434 4405 14,1 59,9 1097 Черкестер 182 54 31 128 29,7 57,4 47 Чехтар 945 272 197 673 28,8 72,4 183 Шешендер 31799 12549 5898 19250 39,5 47,0 9671 Чувандар 375 110 59 265 29,3 53,6 75 Чуваштар 11851 2247 1462 9604 19,0 65,1 2099 Шорлар 212 78 43 134 36,8 55,1 53 Эстондар 1819 239 184 1579 13,1 77,0 346 Өзге этнос өкілдері 985 281 152 704 28,5 54,1 260 Дереккөз: Бұл статистикалық материалдар филология ғылымдарының докторы, бел- гілі социолингвист-ғалым Бақытжан Хасанұлының «Языки народов Казахстана: от молча- ния к стратегии резвития (социопсихолингвистические аспекты)» атты «Арда» баспасынан 2007 жылы шыққан еңбегінен алынған. |