Бастауыш мектептегі математика сабақ
Ұзындық ұғымының мәнің ашу
жүктеу/скачать 0,56 Mb.
|
тәрбиедегі ынталандыру әдісі курсовой
қазақ тілі тест
| Ұзындық ұғымының мәнің ашу
Ұзындық өлшемдерін білу, ұзындығын, енің, биіктігін және т.б. таба білу студенттерге күнделікті өмірде де, кәсіпті игеру кезінде де қажет. Бастауыш сынып оқушылары барлық ұзындық шараларымен және олардың арақатынасымен төменгі сыныптарда оқудың барлық уақытында танысады, бірақ бұл шараларды бекіту мектептегі барлық оқу жылдарында жүзеге асырылады. Оқушылар ұзақ - қысқа, кең - тар, жоғары - төмен ұғымдарымен танысуды мектепке дейінгі кезеңде алады, бұл ұғымдарды түзету бүтін кезеңде жүзеге асырылады. Өкінішке орай, балабақшадан шыққан көптеген балалар ұзындығы, ені мен биіктігі әр түрлі деп санайды [9]. Тақырыпты зерттеу жоспары және кіріспе уақыты 1 сынып Ұзындық ұғымы заттардың қасиеттері ретінде. Түзу және қисық сызық; Сегмент. Сегменттерді салыстыру; Сантиметр; Дециметр; Метр; 2 сынып . Миллиметр, километр. 3 сынып . Ұзындық пен оның өлшем бірліктері туралы идеяларды ретке келтіру. Ұзындықтарды әртүрлі өлшемдермен өлшеу балабақша бағдарламасында қарастырылғанын алдын ала ескеріңіз, сондықтан көптеген балалар сегменттерді әртүрлі өлшемдермен өлшеуді жақсы біледі. Сегменттің ұзындығы ұғымын енгізуге дайындық жұмыстары келесі сипаттағы жаттығулар болуы керек. Мұғалім алғашқы сабақтардан бастап қарым - қатынасты ұзағырақ - қысқа, кеңірек - тар, әрі қарай-жақынырақ түсіндіреді. Бұл заттарды ұзындығы бойынша салыстыру жаттығуларына көмектеседі (кім жоғары? қайсысы қалың? қайсысы ұзағырақ?). Ұзындық ұғымын қалыптастырудағы маңызды қадам-сызықтық ұзындықтың "тасымалдаушысы" ретінде түзу сызық пен сегментпен танысу. "Көзбен" сегменттерді салыстыра отырып, балалар тең және тең емес сегменттер туралы түсінік алады [10]. "Ұзындық" ұғымын енгізу (немесе жалпылау) кезінде оқушылардың назарын "ұзындық" терминіне аудару керек, оның мағынасын сәйкесінше түсіндіру керек. Сонымен, әңгімелесу кезінде студенттерге қарындаш пен қаламның ұзындығын салыстыруды ұсынуға болады. Салыстыру кезінде қолдану әдісі қолданылады. Содан кейін сурет қалам мен щетканың ұзындығын (қалам қысқа, щетка ұзағырақ) салыстыруға, қызыл қарындаш пен қаламның ұзындығын салыстыруға болады (қызыл қарындаш қысқа, қалам ұзағырақ). Бұл жағдайда балалар заттардың ұзындығын "көзге" салыстыруды қолданады, өйткені суреттерді қабаттасумен де, қолданумен де салыстыруға болмайды. Әрі қарай, оқушылардың идеялары нақтыланады: боялған заттардың ұзындығы деп аталатын қасиеті бар. Бұл заттарды ұзындығы бойынша салыстыруға болады. Сегменттерді ұзындығы бойынша да салыстыруға болады. Суретте қай сегменттің ұзындығы үлкен және қайсысы аз екенін анық көруге болады. Бұл салыстыру әдістерін ("көзге", қабаттасуға және қолдануға) жанама салыстыру әдістері деп атауға болады. Өлшемдерді (делдалдарды) пайдалану кезінде біз жанама салыстыру әдістерін қолданамыз [11,12]. Сегменттердің ұзындығын салыстырудың басқа әдістерімен танысу үшін практикалық жұмысты ұйымдастыру ұсынылады. Әр түрлі материалдардан, әр түрлі түстерден, әр түрлі ұзындықтардан тұратын жолақтарды сегмент моделі ретінде қолдана отырып, оқушылар сегменттердің ұзындығын әр түрлі өлшемдермен салыстырады. Өлшем қағаздың тар жолақтары, әртүрлі ұзындықтағы таяқшалар және т. б. болуы мүмкін. Бір сегментті өлшеу үшін әртүрлі өлшемдерді пайдаланған кезде студенттер әртүрлі сандық нәтижелерге қол жеткізеді. Әр түрлі практикалық жаттығуларды орындау барысында олар сандық нәтиженің осы сегмент өлшенген өлшемнің мөлшеріне тәуелділігін түсінуі керек. Сабақта мұны келесі жағдайды қарастыру арқылы оңай тексеруге болады (н.б. Истомина ұсынған). Тақтада сегмент сызылған. Үш бала оны әр түрлі ұзындықтағы жолақтармен кезекпен өлшейді. Арман-қызыл жолақ, Дана-жасыл және Асқар - ақ. Өлшеу нәтижесінде Арман 6, Дана 3, Асқар 1 алды. Олардың қайсысы дұрыс болды? Оқушылар жауапта өлшем бірлігін көрсетсе, әр баланың дұрыс болатынын байқады: 6 кр., 3 Жасыл., 1 бел. Дәл осындай жұмысты сол сегмент сызылған жеке карточкалар бойынша жүргізуге болады. Мысалы, 4 см сегмент мұғалім оқушылардан оны өлшеуді сұрайды. Кейбір оқушылар бұл сегментті бір ұяшықпен өлшейді, басқалары екі, ал басқалары бірлік үшін 4 ұяшықты таңдады. Өлшеу нәтижесі әртүрлі болды. Тақтада осындай шартты жазба жасалады: Осындай практикалық жұмыстарды жүргізгеннен кейін балаларда проблема туындайды, ұзындықтарды қалай өлшеуге болады, осылайша бірдей сегменттерді өлшеу кезінде барлығының нәтижелері бірдей болады? Ұзындықтың бір бірлігі қажет деген қорытынды жасалады. Мұндай өлшем бірлігі-сантиметр. Мұғалім сантиметр моделін тар қағаз жолағы, сіріңке бөлігі, ұзындығы 1 см түрлі-түсті сым түрінде көрсетеді.Сантиметр саусақтың енімен, дәптердің екі ұяшығының ұзындығымен салыстырылады [13,14,15]. Содан кейін оқушыларды сызғышпен, сегменттердің ұзындығын өлшеу үшін осы құралды қолдану ережелерімен таныстырады. Әр оқушының партасында мұғалім алдын-ала жасаған сантиметр моделі болуы керек. Әрі қарай, бұл міндеттер масштабты сызғыштың көмегімен шешіледі. Оны балалардың өздері белгілей алады (бұл қызықты). Осы ұзындықтың сегменттерін сызғыш бойынша кейінге қалдырған кезде, бірінші кезеңде студент алдымен осы сегментті сантиметрмен "өтуі" керек, содан кейін ғана сызуға кірісу керек. Сонымен, сегменттерді өлшеудің бірінші бірлігі (1-ден 10-ға дейінгі сандарды зерттегенде) 1 см.мұғалім үйде ұзындығы 1 см болатын тағы бір сегментті сызып, оның үлгісін түрлі-түсті қағаздан немесе сымнан жасауды ұсынады. Модельдің көмегімен оқушылар келесі мәселелерді шеше білуі керек[16]: . Берілген сегментті өлшеңіз. Бұл жағдайда студент: А) сантиметр моделінің ұшын сегменттің бір ұшына дәл бекітуі керек; б) сегменттегі қарындаштың көмегімен сантиметр моделінің екінші ұшын белгілеу керек; в) осы соңынан соңғы белгі сегменттің екінші ұшына сәйкес келгенше өлшеуді кейінге қалдыруды жалғастыру; г) сегменттегі кірістірілгендердің санын қайта есептеу модельдер сегменті, сегменттің ұзындығы туралы қорытынды жасаңыз см). . Берілген ұзындықтың сегментін сызыңыз. Бұл ретте оқушы: А) дәптер сызығы бойынша түзу сызық жүргізуі; б) оған тірек нүктесін белгілеуі; в) қарындашпен серифтерді қойып, үлгіні қажетті бағытта кейінге қалдыруы, сегменттің екінші ұшын белгілеуі тиіс. Мұндай қадамдық құрылыс балаларда одан әрі өлшеу кезінде қателіктердің алдын алу туралы қажетті идеяларды қалыптастыруға мүмкіндік береді. Балаларды сантиметрмен таныстырғаннан кейін, сегменттердің ұзындығын сантиметрлік сызғышпен өлшеу әдісімен жаттығуларды орындауға көшуге болады. Тапсырманы келесідей тұжырымдауға болады: 3-тапсырмадағы суретті қарастырыңыз. Сегменттердің ұзындығын қандай құралмен өлшеуге болады? Сызғышпен сегменттердің ұзындығын өлшеу кезінде қандай ережелерді орындау керек? Сегменттің ұзындығын солдан, оңнан табыңыз. Содан кейін мұғалім оқушыларды дәптердегі сантиметрдің құрылысымен таныстырады. Әрине, стандартты жасушаларға сәйкес ұзындығы 1 см сегмент салу қиын емес. Жұмыстың реттілігін қарастырыңыз. Мұғалім балаларға ұяшықтың кез келген бұрышына нүкте қоюды, содан кейін одан 2 ұяшықты (оңға, солға, жоғары немесе төмен) шегінуді, екінші нүктені қойып, оларды сегментпен байланыстыруды ұсынады. Алынған сегмент 1 см болады. Назар аударыңыз, 1 см оқушылар 0-ден 1-ге дейін ғана емес, кез-келген бөлімді де көрсете білуі керек: 4-тен 5-ке дейін, 8-ден 9-ға дейін. Сонымен қатар, оқушылар көлденең сегменттерді көріп қана қоймай, олардың ұзындығын өлшеуі керек. Сегменттердің орналасуы әр түрлі болуы керек. Бұл сегмент сызылған қарындаштың түсіне де қатысты. Сондай-ақ, балалар тек сызылған және сызылған қағазға ғана емес, сонымен қатар әр түрлі бағытта тегіс қағазға да сегменттер сала алатындығын ескеру қажет. Осы мақсатта материалды бекіту үшін балаларға жеке карточкаларда практикалық жұмыс ұсынуға болады[17]: Алдымен сегменттердің ұзындығы сантиметрдің бүтін санымен көрсетілуі керек. Назар аударыңыз: (кесте-1)
жүктеу/скачать 0,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|