Cадыкова Г. А., аға оқытушы; Нургазинова М. К., аға оқытушы
жүктеу/скачать 303,19 Kb.
|
Математика талапкерге
kiiz-ui-gylymi-zhobasy.асылхан
Пропорционал бөлуСанды берілген сандарға пропорционал бөлу үшін, сол санды берлген сандардың қосындысына бөлу және шыққан бөліндіні әрқайсысына жеке көбейту керек Мысалы: 35 санын 2;7 және 5 сандарына тура пропорционал бөлу 2 2 5; 7 17,5; 5 12,5 Тексеру: 5+17,5+12,5=35 Жауабы: 5;17,5;12,5. Мысалы: 190 санын 3; ;5 сандарына кері пропорционал үш бөлікке бөліңіз. 1 1 Шешуі: 3; ;5 сандарына кері сандар сәйкесінше ;2; . Есеп шартына 3 5 сәйкес х 2х х 190 х 190, х 190 : х 75, Онда: 75 25, 2х 275150, 75 15 Жауабы: 25;150;15. Масштаб Нәрселер өлшемдері үлкен болса, қағаз бетінде кішірейтіліп, ал кіші болса, үлкейтіліп кескінделеді. Нәрселердің өлшемдерін кескіндеуден бұрын барлық өлшемдерінің сандық мәндері бір өлшем бірлігіне келтіріледі. Масштаб дегеніміз сызбада келтірілген өлшемнің нақты өлшемге қатынасы. Сонда масштаб дегеніміз алымы 1 (бірлік), бөлімі – нақты өлшем мәні с болатын бөлшек. Әріппен жазсақ, M с- сызбадағы өлшемі; d-нақты d өлшемі; М–масштаб. Сызбадағы кескін өлшемін анықтау үшін с d M әріпті өрнегін пайдаланамыз. Нақты өлшемді анықтау үшін с d әріпті өрнегін пайдаланамыз. М 1 1-мысал. 10 000000 немесе -1:10 000 000масштаб. Бұл санның мағынасы: картадағы 1см нақты қашықтықтың 10 000000см=100000м=100км-ін кескіндейтінін білдіреді. Масштабты пайдаланып, сызбадан нақты өлшемді анықтауды қарастырайық. 2-мысал. 1:25 000 000 масштабпен берілген картада екі қаланың арасы 12см. Екі қаланың бір-бірінен нақты қашықтығын тап. Масштаб анықтамасын пайдаланып, берілген масштабқа сәйкес пропорция жазамыз: 12 1 х 25 000 000, х-нақты өлшем. Пропорциядан белгісіз шаманы табамыз: х=12∙25 000 000=300 000 000 cм=3 000 000 м=3000 км. Жауабы: Екі қаланың арасы 3000км. Ондық бөлшектердің ішінде процент деп аталатын 0,01 бөлшегі өмірде жиі пайдаланылады. жүктеу/скачать 303,19 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|