Процент – санның жүзден бір бөлігі. Оны % символы арқылы белгілейді. Мысалы, 5%, 1000%.
Процентті сан түрінде өрнектеу үшін процентке көрсетілген санды 100-ге бөледі.
Мысалы, 125%=1,25; 2,3%=0,023
a
в-санының а % табу үшін, в-ны -ге көбейту керек.
100
Мысалы, 60-тың 30%-ті 18-ге тең.
Проценті бойынша санды табу.
a
Егер х-санының а % -ті в-ға тең болса, онда х b теңдігінен
100
b
х 100 аламыз. a
Мысалы, егер жинақ кассасына салынған ақшаның 3%-ті 150 теңге
б олса, онда бұл ақша 100 5000 теңге болғаны.
в мен а сандарының проценттік қатынасын табу үшін, бұл b сандардың қатынасын 100%-ке көбейту керек, яғни 100%-есептеу a
керек.
Мысалы, завод жоспарындағы 60 автомобиль орнына 66 автомобиль жасап шығарса, онда ол жоспарды 100 110% орындайды.
Мысалы: Банктерде жыл сайын салынған ақшаға 2% қосады. Банкке $150 салынды. 2 жылдан соң бұл ақша қанша болады?
Шешуі: Бірінші жылдың соңында ақша 150+150∙0,02=$153, ал екінші жылдың соңында 153+153∙0,02=$156,06 болады.
Жалпы мынадай күрделі процент формуласы бар: N a (1 0,01 p)n, мұндағы a - бастапқы салынған ақша, n-ақшаның сақталу мерзімі, N саны n жылдан кейінгі ақша шамасы, р-процент саны.
Назарыңызға: Процентке арналған есептерді пропорциялық схема
a c арқылы шығару ыңғайлы. Өйткені, есептегі белгісіз шаманы b d
пропорциясының төрт мүшесінің біреуі деп алуға болады. Мысалы, 5%-ті 20 тең санды табу керек. Белгісіз санды, және ол 100%-ке сәйкес деп алып, келесі пропорциялық схеманы жазуға болады х 100%
20 5%
Ал, бұл схеманы х 400аламыз.
х 100
пропорциясы түріне көшірсек
20 5
4.5. Жай бөлшектерді салыстыру.
Пропорцияның қасиеттерін жай бөлшектерді салыстыруға пайдалануға болады.
a c
І. Ереже. және оң жай бөлшектерді салыстыру үшін ad және b d
bcкөбейтінділерін салыстырады. Егер:
a c
олар тең болса, онда ;
b d
олар тең емес болса, онда үлкен көбейтінді құрамында а мен с сандарының (яғни, бөлшектердің алымдарының) қайсысы бар болса, сол санға (алымға) сәйкес келетін жай бөлшек үлкен болады.
Мысалы, және сандары үшін 1714 2381323 299теңсіздігі
орындалады.
Ереженің 2) пункті бойынша, .
ІІ. Бөлімдері бірдей бөлшектердің қайсысының алымы үлкен болса, сол бөлшек үлкен болады
ІІІ. Алымдары бірдей жай бөлшектердің қайсысының бөлімі кіші болса, сол бөлшек үлкен болады
4.6. Типтік есептердің шығару жолдары
31. Төмендегі сандардың ішінен ең үлкенін табыңыз:
А) В) С) D) Е)
Шешуі:
116 115,5 0,5 1 0,5
А) ,
В)
С)
Достарыңызбен бөлісу: |
