Дәріс Кіріспе. Тағамдық қоспалардың жіктелуі



бет1/7
Дата01.04.2020
өлшемі232,21 Kb.
#61305
  1   2   3   4   5   6   7
Байланысты:
Дәріс жинағы пищ добавки 2020

Дәріс 1. Кіріспе. Тағамдық қоспалардың жіктелуі.
Жоспар:
1 Тағамдық қоспалар туралы түсінік

2 Тағамдық қоспалардың жіктелуі


Кіріспе

Тағамдық қоспалар – шикізатқа, жартылайфабрикатқа немесе дайын өнімге олардың сақтау мерзімін ұзарту немесе белгілі бір қасиетін жақсарту мақсатында әдейілеп қосылатын табиғи, жартылай табиғи немесе табиғи емес (синтетикалық) заттар.

Тағамдық қоспаларды (сірке қышқылы, ас тұзы және т.б.) қосу тарихы бірнеше мың жылдарды құрайды. Дегенмен де оларға көңіл XX ғасырлардың екінші жартысында да ғана көңіл бөлінді. Тағамдық қоспаларды кеңінен қолдану олардың жіктеп қарастыруға, қолдану технологиясын, гигиеналық регламеттерін жасау қажеттігін тудырды.

Себебі, тамақтану – халықтың денсаулығын анықтайтын негізгі факторлардың бірі болып табылады. Дұрыс тамақтану балалардың жақсы өсіп, дамуын, адам өмірінің ұзаруын, жұмыс сітеу қабілетін қамтамасыз етеді, аурудың алдын алады, адамдардың қоршаған ортаға қалыптасуна да жағдай туғызады.

Тағамдық қоспаларды енгізудің негізгі мақсаттары келесідей нәтижелерді қарастырады:

1. Тағамдық шикізаттың өңделу және дайындалу технологиясын жетілдіру, тағам өнімін дайындау, буып-түю, сақтау және тасымалдау. Бұл жағдайда қолданылатын қоспа шикізаттың сапасыздығын және технологиялық оперпациялардың антисанитариялық жағдайда өткізіліп жатқандығын бүркемелеуі қажет;

2.Тағам өнімдерінің табиғи сапасын сақтау;

3. Тағам өнімдерінің органолептикалық қасиетін сақтау және сақтау кезінде тұрақтылығын қамтамасыз ету.

Тағамдық қоспалардың қолданылуы ұзақ пайдаланған жағдайдың өзінде де адам денсаулығына зиянсыз болуы керек. Тағамдық қоспаға өнімнің тағамдық құндылығын жоғарылататын қосылыстар және биологиялық белсенді заттарға жататын дәрумендер, микроэлеметтер, амин қышқылдары жатқызылмайды. Бұл жіктелу олардың технологиялық функциясына байланысты жасалған.

Технологиялық жағдайда қолданылатын тағамдық қоспалар мен көмекші материалдар арасында айырмашылықтар бар, көмекші материалдар- тағамдық қоспаға жатпағанымен, шикізатты өңдеу кезінде технологияны жақсарту үшін қосылады; дайын өнімдерде көмекші материалдар мүлде болмауы керек, бірақ кейде жойылатын қалдықтар түрінде анықталуы мүмкін. Тағамдық қоспаларды (тұз, бал, бұрыш және т.б.) адамзат баласы ұзақ жылдар бойына қолданып келеді, бірақ олар XIX ғасыр соңында кеңінен қолданыла бастады және бұл халық санының артуымен, яғни тағам өнімдерінің қажеттілігінің көлемінің артуымен, биотехнология жетістіктерімен дәстүрлі технологияны жетілдірумен тығыз байланысты болды. Бүгінгі таңда өндірушілердің тағамдық қоспаларды кең пайдалану себептерін көрсетуге болады. Оларға:



  • өндірілген өнім алыс қашықтықтарға тасымалданатын болғандықтан қазіргі жағдайда өнім сапасын сақталу мерзімін ұзарту жағдайында тағамдық қоспалардың қосылу қажеттілігін анықтайды;

  • қазіргі тұтынушылардың жылдам өзгеретін өнімнің дәмі мен сыртқы түрі және қажеттіліктерінен, қымбат емес құнынан, пайдалану қолайлылығынан тұратын жекелік көзқарастары, мысалы, ароматизаторлар, бояғыштар және басқа да тағамдық қоспаларды қажет етеді.

  • өнім консистенциясын реттейтін тағамдық қоспаларды пайдаланумен байланысты тағамдану ғылымының қазіргі талаптарына сай жаңа тағам түрін жасау.

  • дәстүрлі тағамдық өнімдер алу технологиясын жетілдіру, жаңа тағамдық өнімдер түрін, соның ішінде функционалды мақсаттағы өнімдерді алу.


Тағамдық қоспалардың жіктелуі
Тағамдық қоспалар технологиялық функциялары бойынша мынадай топтарға бөлінеді:

      1) тамақ өнімдерінің дәмі мен хош иісін жақсартатын тағамдық қоспалар:

  • тағамдық хош иістендіргіштер;

  • дәмі мен хош иісін күшейткіштер, модификаторлар;

  • тәтті дәм бергіштер (қантты алмастырғыштар және интенсивті тәтті дәм бергіштер);

  • тағамдық қышқылдар; қышқылдықты реттегіштер;

  • қанықтыру газдары.

      2) тамақ өнімдерінің сыртқы түрін жақсартатын тағамдық қоспалар:

  • тағамдық бояғыштар;

  • бояуды тұрақтандырғыштар (бекіткіштер);

  • ағартқыштар;

  • жылтыратқыштар.

      3) тамақ өнімдерінің консистенциясын реттейтін тағамдық қоспалар:

  • эмульгаторлар;

  • тұрақтандырғыштар;

  • қоюлағыштар;

  • қопсытқыштар;

  • созылмалы ететін агенттер, темір түзуіштер (гель түзуіштер);

  • еріткіш тұздар (эмульгациялайтын тұздар);

  • көбіктендіргіштер;

  • көбікті басушылар (көбіктенуге қарсы агенттер);

  • толтырғыштар;

  • нығыздалуға қарсы (түйірленуге қарсы) агенттер.

      4) тамақ өнімдерінің жарамдылық (сақтау) мерзімдерін ұзартуға ықпал ететін тағамдық қоспалар:

  • консерванттар;

  • қышқылдануға қарсы әсер ететін заттектер;

  • тығыздағыштар (өсімдік тіндерін тығыздағыштар);

  • ылғалды ұстаушы агенттер;

  • газды орталар;

      5) нан пісіруді жақсартқыштар (ұнды, қамырды, нанды жақсартқыштар).

      6) кешенді тағамдық қоспалар;

      7) тамақ өнімдерін өндіру процестерін жылдамдататын және жеңілдететін технологиялық қосалқы заттар:

  • пісіп жетілуін жылдамдатқыштар;

  • көбіктендіргіштер;

  • көбікті басушылар (көбікке қарсы агенттер);

  • флокулянттар;

  • салқындатушы агенттер;

  • таблеткілейтін құралдар;

  • ферментті препараттар (ферменттер);

  • пропелленттер;

  • катализаторлар;

  • пайдалы микроорганизмдердің тіршілігіне ықпал ететін заттар;

  • жемістің қабығын аршуға арналған құрал;

  • кептіргіштер;

  • экстрагенттер;

  • қопсытқыштар;

  • эмульгациялайтын тұздар;

  • сүзгіден өткізуді жеңілдететін заттар;

  • тасығыштар, еріткіштер, сұйылтқыштар;

  • капсулдауға арналған құралдар.

Көптеген мемлекеттерде қолданылатын тағамдық қоспалардың санының бүгінгі таңда 500 ден астам атаулары бар. Европалық кеңеспен түрлі елдерде оларды тиімді пайдаланудың «Е» литерасымен берілген сандық кодталған рационалды жүйесі жасалды. Әрбір тағамдық қоспаға үш немесе төрт нөмерден тұратын мән беріледі.

Е индексін мамандар Европа сөзімен, сонымен қоса орыс тілінде де Е әрпіне басаталатын EG/EV аббревиатурасымен, және де орыс тілінде «жеуге жарамды» деп аударылатын essbar/edible сөздерімен байланыстырады. Нақты затқа тағамдық қоспа статусын және «Е» индексті идентификациялық нөмір беру көрсетеді:

а) аталған нақты зат қауіпсіздікке тексерілген;

б) зат бекітілген қауіпсіздік және технологиялық қажеттілік аумағында қолданылуы мүмкін;

в) тағам өнімінің сапа деңгейіне қол жеткізу үшін тазалық критерийлері бекітілген.

Яғни, рұқсат етілген, Е индексті және идентификациялық нөмірлі тағамдық қоспалар белгілі сапаға ие. Тағамдық өнім сапасы- тағамдық қоспалардың қауіпсіздігін және технологиялық қасиетін негіздейтін сипаттамалар жиынтығы. Өнімдегі тағамдық қоспаның болуы этикеткада белгіленіп, жеке зат немесе нақты функционалды классс өкілі ретінде Е кодымен көрсетілуі қажет. Мысалы, натрий бензоаты немесе Е211 консерванты.

Е 100-Е 182 – бояғыштар;

Е 200 және ары қарай – консерванттар;

Е 300 және ары қарай – антитотықтырғыштар;

Е 400 және ары қарай – консистенция тұрақтандырғыштар;

Е 450 және ары қарай, Е 1000 – эмульгаторлар;

Е 500 және ары қарай – қышқыл реттегіштер, көлем бергіштер;

Е 600 және ары қарай – дәм мен иіс күшейткіштер;

Е 700-Е 800 – қосымша индекстер ақпараттары;

Е 900 және ары қарай – глазирующий агент, нан сапасын жақсартқыш.



 

Төмендегі кестеде тағамдық қоспалардың класстары атқаратын функциясына қарай берілді.


1 кесте –Тағамдық қоспалардың функционалды класстары



Функциональды класстар

Подкласстар (технологиялық функциялары)

Дефинициялар (анықтаулар)

1

Қышқыл

Қышқыл түзгіштер

Қышқылдықты жоғарлатып, тамаққа қышқыл дәм береді

2

Қышқыл реттегіштер  

Қышқыл, сілті, буферлер, рН реттегіштер

Тағамдық өнімнің қышқылдығын н\се сілтілігін реттейді

3

Жабысып қалу мен бірігіп қалудан сақтайды

Қатататын қоспалар, жабысқақтықты азайтады, кептіретін қоспалар, бөлгіш заттар

Тағамдық астардың бір – біріне жабысып қалмауын қамтамасыз етеді

4

Көбік түзуге қарсы заттар

Көбік түзуге қарсы заттар

Көбіктің көптеп түзілудің алдын алады

5

Антиқышқылдар  

Антиқышқылдар, синергисті анти­қышқылдар, комплекстүзгіштер

Тағамдық заттардың сақталу мерзімін ұзартады

6

Толықтырғыштар

Толықтырғыштар

Энергетикалық құндылығына әсер етпей, тағамның көлемін үлкейтеді

7

Бояғыштар  

Бояғыштар  

Өнімнің түсін күшейтеді немесе қалыпқа келтіреді

8

Бояудың сақталуын қамтамасыз ететін заттар

Бояуды қатырғыштар мен бояуды тұрақтандырғыштар

Бояуды тұрақтандырады және сақталуын қамтамасыз етеді

9

Эмульгаторлар  

Эмульгаторлар, жұмсартқыштар, активті қоспалар

Бірнеше қоспаларды бір қалыпта ұстап тұрады, май, су деген сияқты тағамдық заттар

10

Эмульгирлейтін заттар  

Тұз – еріткіштер, комплекстүзгіштер

Ақуызбен бірге әрекеттеседі, сыр жасау кезінде майлар мен ақуыздың бөлінуін алдын алады.

11

Тығыздағыштар (өсімдік ұлпалары)

Тығыздағыштар (өсімдік ұлпалары)  

Көкеністер мен жемістердің ұлпаларын тығыздандырып, балғындығын сақтап тұрады.

12

Иіс пен дәм күшейткіштері

Дәм жақсартқыштар, дәм реттегіштер, қоспалар

Тағамдық заттың иісі мен дәмін уүшейтетін заттар

13

Ұнды өңдеуге арналған заттар

Ағартатын заттар, нан қамырын жақсартқыштар, ұн жақсартқыштары

Нан пісіретін кәсіпорындарда нанның түсі мен сапасын жақсартатын затттар

14

Көбіктүзгіштер

Араластырғыш қоспалар, Аэрарациялайтын қоспалар

Тағамдық заттардың газтүзгіш және қатты заттардың жақсы араласуын қамтамасыз етеді

15

Гельтүзгіштер

Гельтүзгіштер

Гель түзу арқылы тағамның консистенциясын реттейді

16

Глазирователи  

Пленкатүзгіштер, жұмсартқыш заттар

Тағамның бетіне жаққанда оған жақсы өң беретін немесе қорғаныштық қабат түзетін заттар

17

Ылғал сақтағыш агенттер

Ылғал мен суды сақтайтын қоспалар

Төмен ылғалды ауа температурасының әсерінен кеуіп қалудан сақтайды.

18

Консерванттар

Микробқа және саңырауқлақтарға қарсы қоспалар, бактериялар мен химиялық жетілумен күресетін, дезинфектантты қоспалар

Сақталу мерзімін жақсартады, және микроғазалардың әсерінен бұзылудан сақтайды

19

Пропелленттер

Пропелленттер

Ауадан басқа өнімді контейнерден шығаратын газдар

20

Қопсытқыштар

Қопсытқыштар; ашытқыдардың өміршеңдігіне жағдай жасайды

Газдардан босату арқылы нан басының көлемін үлкейтетін заттар немесе заттар тобы

21

Тұрақтандырғыштар

Тығыздандырғыштар, байланыстырғыш заттар, ылғал және ылғал сақтағыш заттар, көбік тұрақтандырғыштар

Бір немесе бірнеше тағамдық заттардың қосылып, бір консиситенциялы болуын қамтамасыз етеді

22

Тәттілендіргіштер

Тәттілендіргіштер, жасанды тәттілегіштер

Қантты емес табиғи зат, тағамға тәттілеу дәм береді

23

Қоюландырғыштар

Қоюландырғыштар

Тағамдық өнімдердің қоюлығын арттырады

Көптеген тағамдық қоспалардың тағамдық мәні жоқ, яғни олардың көпшілігі биологиялық белсенді қоспа болғанына қарамастан, адам ағзасы үшін пластикалық материал болып табылмайды. Тағамдық қоспаны және бөгде қоспаларды пайдалану қатаң реглемент бойынша және арнайы бақылауды қажет етеді. Рұқсат етілетін тәуліктік мөлшерін анықтау соңғы 30 жыл ішіндегі тағамдық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі маңызды сұрақ болып табылады. Сонымен қатар, соңғы кездерде кешенді тағамдық қоспалар саны артып келе жатқанын ескеру керек. Кешенді тағамдық қоспалар дегеніміз өндірістік жолмен дайындалған құрамында биологиялық белсенді заттар, кейбір тағамдық шикізаттар: ұн, қант, және т.б. болатын бірдей немесе түрлі мақсаттағы тағамдық қоспаладың қосындысы. Мұндай қоспалар тағамдық қоспалар болып саналмайды, олар кешенді әсер ететін технологиялық қоспалар болып саналады. Олар көбінесе, нан пісіру өндірісінде, ұннан жасалатын кондитерлік өнімдер өндіруде, ет өндірісінде кең таралған. Кейде бұл топқа технологиялық сипаттағы көмекші сипаттағы материалдар қосылады.



Қорытынды: Тағамдардың сапасын жақсарту, шикізаттар мен жартылай фабрикаттардың, дайын өнімнің сақталу мерзімін ұзарту мақсатында тағамдық қоспалар қосу қажеттігінің туындайтыны белгілі болды. Дегенмен де кез келген қосылатын тағамдық қоспа мемлекеттік бекітілген регламенттерге сәйкес келуі және адам ағзасына қауіпсіз болуы тиіс.
Бақылау сұрақтары:

1 Тағамдық қоспалардың жіктелуін атаңыз

2 Тағамның хош иісі мен дәмін өзгертетін қандай қоспалар бар?

3 Тағамдық қоспаларды қолдануңа қойылатын талаптар

4 Дайын өнімнің сыртқы түрін өзгертетін қоспалар.

Дәріс 2. Дайын өнімдердің сыртқы түріне әсер ететін қоспалар. Тағамдық бояулар және олардың жіктелуі.

Жоспар:


  1. Өнімдердің сыртқы түріне әсер ететін қоспалар

  2. Тағамдық бояулар және олардың жіктелуі

  3. Түсін келтіретін материалдар

Тамақ өнімдерінің түсі, дәмі және иісі тұтынушылар таңдайтын ең негізігі критерий болып табылады. Әрбір өнімнен тұтынушы сыртқы түрі мен хош иісіне, тартымды дәміне қарап тәбет күтеді.

Өнімдердің сырт келбетіне (тартымдылығына) жауап беретін заттектердің негізгі тобына азық-түлік боялаулары, түстің сақталуына жауап беретін заттектер және ағартқыштар жатады.

Тұтынушылар бұрыннан да дайын өнімдердің белгілі түсіне, оның дәміне, сапасына үйренген. Нан, макарон және кондитер өнімдерінің түсі, оның сыртқы түрі нарықта бәскелесуге, оның құнына, сауда орындарында үлкен мәнге ие.

Адамдар ғасырдан ғасырға осы өнімдердің сыртқы түрін, дәмін жақсарту үстінде. Жоғары технологиялы кәсіпорындардың дамуымен ХІХ ғасырдың соңы, ХХ ғ. Дайын өнімдерінің сәтті сатылуы үшін сыртқы түрін, дәмін және иісін жақсартатын қоспалар шығарыла бастады. Ол көбінде кондитер өнімдері оның ішінде карамельдердің түсін, пирожыйнылардағы әртүрлі кремдер, тағы да басқа.

Сонымен қатар заманауи технологияларда жылумен өңдеудің әртүрлі әдістерін қолдану арқылы да дайын өнімнің сыртқы түрін, түсін және дәмін, иісін жақсартуға болады.



Тағамдық бояулар және олардың жіктелуі

Азық-түліктің сыртқы түрін жақсартатын заттардың ішінде маңыздысы бояулар. Бұрыннан келе жатқан әдеттің бірі - тамақтың түсіне (бояуына) қарап сапасы жөнінде қорытынды жасайды. Кейде тамақ бастапқы түсін жоғалтып, басқа түске, кейде жағымсыз түске ауысады. Әрине мұндай өзгеріс тамақ туралы пікірді өзгертіп, адам алғысы жегісі келмей қалуы мүмкін. Сол себепті азық-түлікке жағымды түс берудін маңызы үлкен, сондықтан азық-түлікке белгілі бояу түсін беру үшін әр түрлі бояулар қолданылады, олар табиғи және жасанды болуы мүмкін (органикалық, бейорганикалық). Әсіресе бояу көбінесе тәтті тағам бұйымдарын даярлағанда, макарон және басқа да өнімдердің түрлерін даярлағанда қолданылады

Бұл химиялық жасанды заттектер немесе табиғи қосындалар, олар азық-түлік тағамдарына түс береді немесе оны қанық етіп шығарады. Бояулардың жіктелуі 1-суретте келтірілген.




Тағамдық бояулар





Синтетикалық

Сурет 1 - Бояулардың жіктелуі


Сонымен қатар бояуларға тамақ өнімдерінің табиғи компоненттері немесе азық түлік ретінде қолданылмайтын немесе тағамның бір бөлігі болып табылмайтын биологиялық нысан да жатады.

Тағамдық бояу – қоспаларға жатпайды:



  • Кептірілген немесе концентрленген тағам өнімдері (жемістер, жидектер және т.б.);

  • Дәмдік хошиістік немесе тағамдық қасиетін жақсарту үшін қолданылатын түс беретін қасиеті бар дәмдеуіштер және специи (жемістер, көкөністер, езінділер, кофе, какао, шафран, паприка және т.б.)

  • Кейбір өнімдердің сыртын бояуға қажетті жеуге арналмаған бояулар.


Дайын өнімге әртүрлі түс беру мақсатында табиғи және жасанды бояулар колданылады. Бояулардың ең көп қолданылатын жері кондитерлік өнеркәсіптер, сусындар шығаруда, маргарин, консерві өндірістерінде.

Тағамдық бояулардың даму ғарихы. Ерте заманнан бері бояу ретінде гүл тамырларын, әртүрлі өсімдік жапырақтарын пайдаланған. Кейбір өсімдік затарын шафран, куркума, қаражидек, қызылша, сандал ағашы, хна, сәбіз және олардың экстрактарын бояу үшін қолданған. Одан басқа минералды бояулардан ультрамарин колданылады. Көптеген бейорганикалық қоспаларды тағамдық бояулар ретінде қолдануға болмайды. Себебі олардың улы болуына байланысты. Ал органикалық бояулар көп мөлшерде қолданылады. Олардың саны бірнеше жүздей.

Тамакқа қолданылатын бояулар үш топқа бөлінеді:

  1. Табиғи бояулар ( өсімдіктер мен жануарлардан алынатын)

  1. Синтетикалық органикалық қоспалар ( тағамдық заттар гигиенасы тұрғысынан маңызды тобы)

  1. Бейорганикалық минералды бояулар ( қолдануы шектелген топ)


Табиғи бояулар
Табиғи бояуларды әдетте табиғи көздерден өзінің химиялық табиғаты бойынша әр түрлі қоспалар түрінде алады, оның құрамы алу көзімен технологиясына байланысты, соған байланысты тұрақтылықты қамтамасыз ету қиынға соқтырады. Табиғи бояуыштардың арасында каротиноидтар, антоциандар, флавоноидтер мен хлорофилдерді атап өту керек. Олардың әдетте улану деңгейі жоқ, бірақ кейбіреулеріне мүмкін тәуліктік мөлшері белгіленген. Кейбір табиғи бояуыштар немесе олардың қосындылары мен композициялары биологиялық белсенділікке ие, боялатын тағамның құндылығын арттырады. Табиғи бояуыштарды алу көздері ретінде мәдени және жабайы өсімдіктер бөліктері, оларды кейбір тағам өндірістерінің қалдықтары болып табылады. Кейбіреулері химиялық немесе микробиологиялық синтез нәтижесінде алады. Табиғи бояуыштар сонымен қатар жақсартылғандар, ауадағы оттегіге, қышқылдар мен тұздарға, температураға сезімтал, микробиологиялық бұзылуға ұшырайды.

Табиғи бояулар. Соңғы кездері табиғи бояуларды тағам өндірісінде қолдану кеңінен дамып келеді. Әсіресе майда еритін қабілеті бар өсімдіктерден бөлінетін бояғыш заттар. Бұның себебі адам денсаулығын қорғауға байланысты өсімдік бояулары майларды, маргаринді, әртүрлі май толықтырғыштарды, сусындарды, ірімшіктерді бояуға қолданылады.

Тартразин кызғылт сары түсті кристалды ұнтақ , суда жақсы ериді, спирт пеп майда нашар ериді. Күн сәулесіне, жоғары температураға (200 С) өте тұрақты. Оны пайдалану алдында ыстық суға ерітіп , 0,4-0,5 мм електе сүзіп, 5-10% қоюлықта қосып бояйды. Ылғалдығы 8%.

Энобояуды қара жүзімнің сығындысынан алады. Ол паста түрінде болады.Түсі қанық кызылдан көк түске дейін. Оның түсі ортаның pН-тығына 2-ден жоғары болса қанық қызыл, ал рН 8-ден асса көк болып көрінеді. Оны қышқыл тағамдарды бояу үшін қолданады. Пастаның салыстырмалы тығыздығы 1,12 г/см3 ден кем болмау керек, ондағы құрғақ заттар 33%, оның ішіндс бояулар 50г/л болу керек.

Кармин қызыл бояу. Оны кошинель атты кактуста Африкада, Америкада өсіп өнетін кокцид деген жәндіктен алады. Ол суық суда нашар ериді, ал аммиактың су ерітіндісінде жақсы ериді. Сондықтан оны су аммиак ерітіндісі түрінде пайдаланады. Кармин – қызыл табиғи бояуыш, антрахионның туындысы. Тағам өндірісінде 100 жылдан астам уақыттай қолданылып келе жатыр.

Индигокармин көк бояу. Оны Индияда, Америкада өсетін индигоноска деп аталатын өсімдіктің жапырақтарынан алады. Оны ферментпен өңдеп индиго алады да, кармин қосып индигокармин дайындайды. Ол суда жақсы ериді. Индигокарминді қаныкқан күкірт қышкылын сульфидтеп алады. Ол паста түрінде шығарылады. Оның химиялық құрамы: кебу заттар 45%, оның ішінде бояу 50%, суға ерімейтін заттар 0,5%, күкіртқышқылды натрий 50%, мышьяк 0,00014% ен аспау керек.

Куркума сары бояу. Оны куркума өсімдігінің тамырынан алады. Ол тамырларды кептіріп, ұнтақтап, жоғары сапалы тәтті тағамдарды бояу үшін колданады. Куркума – сары табиғи бояуыш, Зімбір тұқымдас өсімдіктерден алынады – curruma longa. Спиртті ерітінді ретінде қолданылады, өйткені куркума суда нашар ериді.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет