Дипломдық жоба тақырыбы: «Әлеуметтік-мәдени сервис тұтынушыларына кешенді қызмет көрсетудің бәсекелестік артықшылығы» Мамандығы «5В091200- мейрамхана ісі және мейманхана бизнесі»
«АЛМАТЫ» ҚОНАҚ ҮЙІНІҢ БӘСЕКЕЛЕСТІК АРТЫҚШЫЛАРЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ
жүктеу/скачать 0,97 Mb.
|
диплом серікұлы-
Основы ест наук Сатаркул А Тапсырма 1
| 2 «АЛМАТЫ» ҚОНАҚ ҮЙІНІҢ БӘСЕКЕЛЕСТІК АРТЫҚШЫЛАРЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ
2.1 «Алматы» қонақ үйіне сипаттама және ұйымдық-экономикалық көрсеткіштерін талдау «Алматы» қонақ үйі 1962-1967 жылдары аралығында салынған. ХХ ғасырдағы Кеңес Одағының ірі қонақ үйлерінің бірі болды. Қонақ үй жобасын Н.Рипинский мен И.А.Картасы, А.Косов пен В.Чиркин бірігіп жасаған. Жоба ең басынан-ақ ыстық су, жылумен қамтылған Алматыдағы жалғыз қонақ үй болған. Қонақ үй 8 этаждан тұрады. Барлығы 520 адамдық орынмен қамтылған. 3суретте «Алматы» қонақ үйінің ұйымдық құрылымы берілген. Сурет 3 - «Алматы» қонақ үйінің ұйымдық құрылымы Ескерту: дереккөз негізінде авторлармен жасалған 3 суретті талдағанда медициналық қызметкерлер құрамы: дәрігер, педиатр, аға мейірбике және мейірбикен тұрады. Күзет қызметі күзет бастығы мен бірнеше күзетшілерден тұрады, гаражда, қызметкерлер тізіміне сәйкес, 3 жүргізуші жұмыс істейді. Парктік қызметке келесі лауазымдар кіреді: жасыл экономиканы жетілдіру шебері, жасыл экономиканы жетілдірудегі жұмысшы, тазалаушы, жұмысшы. Техникалық қызмет құрамына мыналар кіреді: пайдалану мен жөндеуді ұйымдастыру инженері, бас энергетик, жөндеуші, жұмысшы, электрмен дәнекерлеуші, сылақшы-кескіндемеші, сантехник, электрик және радио механик. Тамақпен қамту қызметіне аспазшы, даяшы және ыдыс жуғыш кіреді. Қоймалық қызметте дүкенші және жүк тиеуші жұмыс істейді. Шаруашылық бөлімінде әкімші, ағаш өңдеу шеберханасының меңгерушісі, ағаш ұстасы, кір жуғыш машинист, кір жуғыш машинист, үтіктеуші, кір жуатын жабдықты жөндеу және қызмет көрсету шебері, электр газ дәнекерлеушісі, электрик қызмет етеді. Осылайша, «Алматы» қонақ үй менеджментінің ұйымдық құрылымы лауазымдардың тармақталған құрылымы деп қорытынды жасауға болады. Алайда, маркетинг және сату қызметі жоқ, өйткені қабылдау және орналастыру қызметінің басшысы маркетинг маманының міндеттерін атқарады. Қонақ үй мекемелері санаттарын және қонақ үй қызметтерінің жекелеген түрлерінің сапа стандарттарын бағалаудың бірыңғай тәсілдерін қалыптастыру ұлттық қонақүйлер тізбегін құруға әкелуі мүмкін. Бұл ұлттық туристік өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің факторларының бірі болуы мүмкін, өйткені қонақ үй желісін құру жарнамалық бюджеттің шоғырлануына және маркетинг схемасының тиімділігіне байланысты белгілі бір артықшылықтарға ие болуы мүмкін[6]. Қонақ үй индустриясының дамуына саяси, экономикалық және заңнаманың тұрақсыздығы да әсер етеді, өйткені еркін экономикалық аймақтар мен басымдықты дамудың аумақтары үшін артықшылықтар жойылғаннан кейін, кейбір компаниялар Алматыдағы бірнеше қонақ үй жобаларын тоқтатқаны туралы хабарлады. Басым мәселелердің бірі - қонақ үйлер салуға жер бөлуді жеңілдету. Қонақ үй индустриясында сапа мәселесі өткір проблема болып табылады, өйткені көптеген қонақ үйлер мен курорттарда сапа стандарттары әлі де халықаралық стандарттардан алшақ жатыр. Қазақстан экономикасының толыққанды дамуы отандық сапаны қамтамасыз ету стратегиясын қабылдаған кезде ғана мүмкін болады, оны іске қосу қажет. Қонақжайлылық индустриясының өзекті мәселесі кадрларды даярлау болып табылады, өйткені қонақ үй қызметтерінің сапасы адам факторына көбірек тәуелді. Айта кету керек, қонақ үйлер клиенттерге сапалы қызмет көрсетуге бағытталған, қызметкерлерді қайта даярлау және қайта даярлау, әр түрлі сертификаттармен үнемі айналысады. Ұсынылған схема ұйымның бәсекелестік артықшылықтарын іске асыру кезінде бәсекелік артықшылықтардың қалыптасуына әсер ететін барлық факторларды қамтуға мүмкіндік береді. Бәсекелестік артықшылықты қалыптастыру және іске асыру кезінде қонақ үй келесі талаптарға сай келсе, таңдау керек: маңыздылығы - таңдалған бәсекелестік артықшылық клиенттерге жоғары бағаланатын пайда әкеледі; өзіндік ерекшелігі - бәсекелестер бұл айырмашылықты ұсынбайды немесе қонақ үй оларды айқынырақ ұсынады; қол жетімділік - жарнамаланған артықшылық тұтынушыға көрсетілуі және көрсетілуі мүмкін; қайталанбау - бәсекелес қонақ үйлер үшін осы бәсекелік артықшылықты қабылдау немесе көшіру қиын; қол жетімділік - сатып алушылар осы айырмашылық үшін ақы төлей алады; пайдалылық - қонақ үй осы айырмашылықты пайдаланып пайда табады. Осылайша, қызмет көрсету саласындағы кәсіпорындар, оның ішінде туристік бизнес үшін бәсекелік артықшылықтарды қалыптастыру және іске асыру кезінде өндірістік емес саланың ерекшеліктерін, сонымен қатар қызметтердің өзіне тән белгілері мен сипаттамаларын ескеру қажет. Өндірістік емес сала қонақүйлердің бәсекелестік артықшылықтарын бағалауға қатысты белгілі бір ерекшеліктермен сипатталады. Ол өз кезегінде осы саланың қарқынды дамуына себепші және қонақүйлердің бәсекелік артықшылықтарын айқындаудың заманауи әдістерінің пайда болуын анықтайды. Кәсіпорынның қаржылық талдауы келесі кезеңдерден тұрады: 1)кәсіпорынның көздері мен активтерінің құрылымын және оның өзгеру динамикасын бағалау; 2) өтімділікті талдау; 3)іскерлік белсенділікті талдау; 4)төлем қабілеттілігін талдау (қаржылық тұрақтылық); 5)табыстылықты талдау. Өтімділікті талдау кәсіпорынның ағымдағы міндеттемелерді төлеу қабілетін анықтауға мүмкіндік береді. Өтімділікті талдау келесі көрсеткіштерді (коэффициенттерді) есептеу арқылы жүзеге асырылады: а) қамту коэффициенті; б) жылдам қатынас; в) абсолютті өтімділік коэффициенті; г) таза айналым капиталы. Қамту коэффициенті ағымдағы активтердің кәсіпорынның ағымдағы міндеттемелеріне қатынасы ретінде есептеледі және кәсіпорынның ағымдағы міндеттемелерін өтеу үшін пайдалануға болатын ресурстардың жеткіліктілігін көрсетеді және формула бойынша есептеледі: (1) Қамту коэффициентінің нормативтік мәні 1-ден жоғары мән деп саналады, бұл компанияның өз қарыздарын уақтылы өтейтіндігін көрсетеді. Жылдам өтімділік коэффициенті ең өтімді қысқа мерзімді активтердің (ақша қаражаттары және олардың баламалары), ағымдағы қаржылық салымдар мен дебиторлық берешектің кәсіпорынның ағымдағы міндеттемелеріне қатынасы ретінде есептеледі. Онда серіктестіктің дебиторлармен уақтылы есеп айырысуға жататын ағымдағы міндеттемелерді төлеуге қатысты төлем қабілеттері көрсетілген. Осы көрсеткішті есептеу формуласын елестетіп көріңіз (2) Жылдамдық коэффициентінің нормативті мәні 1-ден жоғары мәндер болып саналады, бұл компанияның ағымдағы міндеттемелерді төлеуге жеткілікті ресурстарының бар екендігін көрсетеді. Абсолютті өтімділік коэффициенті ақша қаражаттары мен олардың баламалары мен ағымдағы қаржы салымдарының ағымдағы міндеттемелерге қатынасы ретінде есептеледі. Бұл арақатынас компанияның қанша қарызын бірден төлеуге болатындығын көрсетеді және формула бойынша есептеледі: (3) Нормативті мәні 0,2 - 0,35 құрайды және жоғарылауы керек. Есептеулер компанияның қарыздың қаншалықты тез арада жойылатындығын көрсетеді. Таза айналым капиталы кәсіпорынның ағымдағы активтері мен оның ағымдағы міндеттемелерінің арасындағы айырма ретінде есептеледі. Айналым капиталының болуы және мәні кәсіпорынның ағымдағы міндеттемелерді төлеу және одан әрі қызметті кеңейту қабілеттілігін көрсетеді. 0-ден жоғары мәндер норма деп саналады, бұл коэффициент формула бойынша есептеледі: Кәсіпкерлік қызметті талдау кәсіпорынның қаржылық ресурстарының айналым жылдамдығымен сипатталатын кәсіпорынның негізгі қызметінің тиімділігін талдауға мүмкіндік береді. Кәсіпорынның іс-әрекетін талдау келесі көрсеткіштерді есептеу арқылы жүзеге асырылады: 1)активтердің айналым коэффициенті; 2) дебиторлық және кредиторлық берешектің айналым коэффициенті; 3)дебиторлық және кредиторлық берешек айналымының ұзақтығына қатынасы; 4)негізгі құралдар айналымының коэффициенті (активтердің кірістілігі); 5) меншікті капитал коэффициенті. Активтердің айналымы коэффициенті өнімді (жұмысты, қызметті) сатудан түскен таза кірістің кәсіпорынның жалпы балансының орташа мәніне қатынасы ретінде есептеледі және оларды тарту көздеріне қарамастан барлық қол жетімді ресурстарды пайдаланудың тиімділігін сипаттайды және формула бойынша есептеледі: (4) Активтердің айналым коэффициенті артуы керек [3]. Дебиторлық берешектің айналым коэффициенті өнімді (жұмысты, қызмет көрсетуді) сатудан түскен таза түсімнің дебиторлық берешектің орташа жылдық сомасына қатынасы ретінде есептеледі және кәсіпорынның қарастырылатын кезеңдегі дебиторлық берешек айналымының жылдамдығын, кәсіпорын ұсынатын несиенің кеңеюін немесе азаюын көрсетеді және формула бойынша есептеледі: (5) Кесте 5 - «Алматы» қонақ үйінің ұйымдық-экономикалық көрсеткіші
Кесте 5 көріп отырғанымыздай, «Алматы» қонақ үйінің өзгерістерінің көбі аса динамикалы емес. Өзгеріс ауқымының аз болуыынң себебі, «Алматы» қонақ үйінің тұрақты тұтынушыларының болуымен және стратегияның ұтымды құрастырылғанымен түсіндіруге болады. Соның арқасында қалыптасқан тұтынушылар базасы оларды көптеген тәуекелдердің алдын алуымен көмектеседі. Ішкі ортаны талдау ұйымға өзінің мүмкіндіктерін болжауға, күтпеген жағдайлардың жоспарын құруға, мүмкін қауіптер туындаған кезде алдын-ала ескерту жүйесін жасауға және сыртқы қауіптерді кез-келген тиімді мүмкіндікке айналдыра алатын стратегияларды жасауға мүмкіндік береді. Ішкі ортаны талдау үшін «McKinsey 7s» моделін қолданған жөн. «McKinsey 7s» моделі өндірістік емес ұйымның ішкі ортасын сипаттайтын тиімді құрал болып табылады. Бұл модель 4 суретте келтірілген. Сурет 4 - МакКенси моделі Ескерту: дереккөз негізінде жасалған 4 суреттегі ұсынған моделге «Алматы» қонақ үйінің стратегиясы клиенттерге уақытша тұру орындарын және олардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қосымша қызметтерді ұсыну болып табылады [10]. Мамандықтар жиынтығы қонақ үй қызметкерлерінің негізінен жоғары білімі, арнайы қабілеттері мен дағдылары, осы саладағы тәжірибесі бар екендігінде көрінеді. «Алматы» қонақ үйінің ұйымдық құрылымы сызықтық-функционалды. Құндылықтар жүйесі қонақ үйде жасалынған және қабылданған құжаттарда көрсетілген, мысалы, «Дәстүрден-жаңашылдыққа», қонақ үйінің қызметтері бойынша бұйрықтары және ұжымдық шарттар. Бұл құжаттар «Алматы» қонақ үйінің барлық қызметкерлеріне жеткізіледі. Қонақ үйде қызмет көрсету сапасын арттыру мәселесі өте өзекті мәселе болып табылады, сондықтан қызмет көрсету жүйесін жақсарту мақсатында аталған қонақ үй персонал үшін біліктілікті арттыру курстарын, сертификаттауды өткізеді. Қонақ үйінің жұмысшыларының құрамы негізінен 30 жастан 50 жасқа дейінгі қызметкерлерден тұрады. Қонақ үй саласында жаңа және заманауи талаптарға сай жас мамандардың жоқтығын айта кету керек. Көшбасшылық стиль - авторитарлық, өйткені директор барлық әкімшілік, қаржылық және шаруашылық жұмыстардың ұйымдастырушысы және бөлім басшылары оған тікелей бағынады. Сыртқы ортадағы өзгерістер ұйымды басқаруға айтарлықтай әсер етеді. Тәжірибе көрсеткендей, ұйымның қауіптері мен мүмкіндіктерін әдетте келесі факторлар тобы ұсынуы мүмкін: экономикалық орта, саяси орта, технологиялық орта, бәсекелестік орта, нарықтық орта, географиялық орта, әлеуметтік-мәдени орта, халықаралық орта. Сыртқы ортаны талдау үшін М.Портердің «5 күш» немесе «Портер жұлдызы» моделін қолданамыз және қонақ үй индустриядағы негізгі бәсекеге қабілетті күштер: 1)жаңа бәсекелестер қаупі; 2) тауарлар мен қызметтердің орнын басатындардың пайда болу қаупі; 3) жеткізушілердің мәміле жасау мүмкіндігі; 4)сатып алушылардың мәміле жасау мүмкіндігі; 5) нарықта бар бәсекелестер арасындағы бәсекелестік. Әсіресе жазда ұқсас қызметтерді ұсынатын бәсекелес фирмалар арасындағы бәсекелестік үлкен әсер етеді. Бәсекелестік бір немесе бірнеше фирмалардың тұтынушылардың қажеттіліктерін неғұрлым жақсырақ қанағаттандыруға немесе олардың қызметін жақсарту қажеттілігіне байланысты туындайды. Ол үшін олар бәсекелестік құралдарын өздері қолданады, мысалы, төмен бағалар, тұтынушыларға қызмет көрсету деңгейі және т.б. (сурет 5). Жаңа бәсекелестердің пайда болу қаупі Жеткізушілер мәміле жасау мүмкіндігі Тұтынушылардың мәміле жасау мүмкіндігі Нарықтағы бәсекелестер арасындағы бәсеке Тауарлар мен қызметтердің орнын басатындардың пайда болу қаупі Сурет 5 - Сыртқы ортаны М.Портер бойынша талдау Ескерту: дереккөз негізінде авторлармен жасалған Сурет 5 көрсеткендей Алматы қаласында қонақ үй нысандарының инфрақұрылымы өте кең болғандықтан, осы кәсіпорындар арасында бәсекелестік күшті. Бәсекеге қабілеттілікті арттыру үшін «Алматы» қонақ үйі клиенттердің талаптары мен тілектерін қанағаттандыратын жаңа қызмет түрін енгізу жұмыстарын жүргізеді. Алайда, қонақ үй индустриясындағы қиындық кез келген стратегия бәсекелестер қолданатын стратегияларға және осы стратегияларды қолдайтын ресурстарға байланысты болатындығын атап өткен жөн. «Алматы» қонақ үйінің өз стратегиясын жеткілікті түрде қолдауға қаражат жетіспейтіндігін атап өту қажет. Келесі бәсекелес күш жаңа бәсекелестердің пайда болу қаупі болып табылады, өйткені жаңа фирмалар жетекші позицияларды алуға ұмтылады. «Алматы» қонақ үйіне қатысты бұл күш клиенттердің қажеттіліктерін қанағаттандыратын жаңа қонақ үйлердің үнемі салынып жатқандығына байланысты, өйткені олар тиімді жарнаманы жүргізеді, қызметтердің кең спектрін және сапалы қызмет ұсынады[7]. Жеткізушілердің бәсекеге қабілеттілігі салалық ұйымдар әрдайым жеткізушілердің қызметін тұтынушы болып табылатындығына байланысты. Сондықтан жеткізушілер олардың жұмысының тиімділігіне әсер ете алады, өйткені ұсынылатын қызметтердің бағасы мен сапасы соған байланысты болады. «Алматы» қонақ үйіне өнімдерін жеткізетін кәсіпорындар сенімді кәсіпорындар болып табылады. Соның арқасында жеткізушілерге байланысты мәселелер туындамаған. Сатып алушылар сұранысты анықтайтындықтан, тұтынушылардың бәсекеге қабілеттілігі бірдей маңызды. Тұтынушылар бірнеше кәсіпорындарға жүгіну арқылы олардың қажеттіліктерін қанағаттандыра алады және осыған байланысты бәсекелестерге қарағанда жоғары сапалы қызмет көрсету қажет. Қонақ үй индустриясындағы маңызды күш алмастырушы қызметтердің қаупі болып табылады. Алматы аймағында туристерді жеке секторға орналастыру мүмкіндігі бар, мұнда жайлылықтың жоғары деңгейімен қатар тамақ беріледі, кейбір тұтынушылар үшін олардың демалысын ұйымдастыру әлдеқайда ыңғайлы және тиімді. жүктеу/скачать 0,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||