3-ТҰЖЫРЫМ:
эссе
ерекше
болуы үшін жалпыға түсінікті, стандартты идеяларды емес,
тереңірек пайымдауды қажет ететін идеяларды ұсыну керек.
Тақырып
туралы ақпаратты
іздеу (1) керек, жинау (2) керек, сұрыптау (3) қажет.
окажутся оригинальными потому, что они не
повторяют определение
лидерства, а открывают такие черты характера человека, которые кажутся как
раз второстепенными, неважными. Поэтому сформулируем первое правило
создания эссе:
5. ЭССЕНІҢ КАРТА-СХЕМАСЫН ҚАЛАЙ ДАЙЫНДАУ КЕРЕК
ЖӘНЕ ОНЫМЕН ҚАЛАЙ ЖҰМЫС ІСТЕУ КЕРЕК?
Эссе жазу кезінде оның карта-схемасын әзірлеу тиімді тәсіл болып
табылады.
«Заманауи көшбасшы қандай болуы керек?»:
1-сұрақ
(қай қыры ең маңызды және не үшін?)
-> креативтілік, өйткені
ол жаңа шешімдерді табуға мүмкіндік береді
2-сұрақ
(қай қыры маңызды және не үшін)
-> күйзеліске шыдамдылық,
өйткені өзге нәрсеге алаңдамауға мүмкіндік береді;
3-сұрақ
(көшбасшыны қай сипаттсыз бола алмайды және не үшін?)
->
адамгершілік, өзінен бұрын өзге адамдарды көбірек
ойлауға мүмкіндік береді..
Осы сұрақтар бойынша алынған жауаптар эссенің «қаңқасын» құруға
негіз болады. Осы жауаптар
эссенің аргументі болып, осы үш жуапты
(аргументті) дамыту арқылы эссенің
негізгі тезисі
жасалынады:
көшбасшы
жеке мәселелерінен бұрын қоғам мүддесін көбірек ойлауы керек.
Қағаздағы алғашқы жазбалар схема түрінде болуы мүмкін, ол «эссенің
карта-схемасы» деп аталады.
Сонымен қатар, бұл карта-схема жазылатын
эссенің
көлемін
айқындап береді. Ондағы бөлімдердегі сөйлемдер саны
ескерілуі керек. Мәселен, эссенің кіріспе және қорытынды бөлімдері 1
сөйлемнен, ал негізгі бөлім 30 сөйлем бола алмайды.
- 12 -
2-сурет. «Заманауи көшбасшы қандай болуы керек?»
тақырыбындағы эссенің карта-схемасы
Карта-схема құру эссе жазу барысын жеңілдетеді, құрылымдық ойлауға
мүмкіндік береді. Жазылатын эссенің карта-схемасын құру –
жұмыстың
алдын-ала кезеңі, яғни идеяларды жан-жақты ойлау кезеңі. Содан кейін
ээссенің қаңқасын жасағаннан кейін жұмыстың алғашқы нұсқасы жазылады.
4-ТҰЖЫРЫМ:
карта-схема құру
эссе жазу кезіндегі міндетті элементтердің бірі. Сонымен бірге, эссе
авторы дайындаған карта-схема ээсе
жоспарын құрудың негізі болады,
ал жұмыс жоспары эссе мәтінін әзірлеу кезіндегі негізгі құрылымдық
элемент болып табылады.
