Жұмыстың тапсырмалары:
1 – нұсқа
1.Үш сынауықта этанол,глицерин және сірке қышқылы ерітінділері берілген.Әр сынауықта қай зат ерітіндісі бар екенің анықтандар
2.Қанттың құрамына көміртек пен сутек кіретіндігін тәжірибе жүзінде дәлелдеңдер.
2 – нұсқа
1.Берілген сірке қышқылы,альдегид және фенол ерітінділерінің қай сынауықтарға құйылғаның анықтаңдар.
2.Сабыннан карбон қышқылын алыңдар.
3 – нұсқа
1.Крахмал,сахароза және этанол ерітінділерінің әрқайсысы қай сынауыққа құйылғаның анықтандар.
2.Берілген альдегидтен карбон қышқылын алыңдар.
4 – нұсқа
1.Берілген олеин қышқылы,фенол,глицирин ерітінділерінің әрқайсысы қай сынауыққа құйылғанын анықтандар.
2.Картоп пен ақ нанның құрамына крахмал кіретіндігін дәлелдендер
5 – нұсқа
1.Бір сынауыққа өсімдік майы,екінші сынауыққа мұнайдан алынған машина майы құйылған.Қай сынауыққа қандай май құйылғаның дәлелдендер.
2.Берілген спирттен альдегид алыңдар.
11-ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: «Синтетикалық талшықтардың қасиеттерін талдау»
Жұмыстың мақсаты: Оқушылардың күнделікті өмірде кездестіретін талшықтарды танып білу икемділіктерін қалыптастыру.
Жұмысқа қажетті құралдар мен реактивтер; сынауығы бар тұрғы, қысқыш, қайшы, сақинасы бар тұрғы, спиртшам, шыны , сіріңке, синтездік тадлшықтар: полиэфир және полиамидті талшықтар, концентрлі күкірт және сірке қышқылдары, 20%-тік натрий гидроксиді, органикалық еріткіш.
Талшықтарды анықтау оның жанғыштығын, қышқылдарға, сілтілерге, ацетонға әсерін бақылау негізінде жүргізіледі. Анықтайтын талшықтар үлгілері әрбір оқушыға ең кемінде 4-5 үлгіден беріледі. Талшықтарды анықтау үшін төмендегідей жазылған кесте алдын ала толтырылып оқушылардың алдына қойылады. Кестеге сүйене отырып, талшықтарды анықтау үшін төмендегідей ретпен тәжірибелер орындау керек.
№
|
Талшықтар
|
Талшықтардың негізгі элементтік құрамы
|
Қыздыруға әсері
|
Жанғандағы күлінің түрі, түсі
|
Еріткіштердің әсері
|
Азот қышқылы
|
Сілті (10%)
|
Ацетон
|
1
|
Мақта
|
Целлюлоза
|
Балқымайды, жанған қағаздың иісін шығара лезде жанады
|
Сұр түсті
|
Ерімейді
|
Ерімейді
|
Ерімейді
|
2
|
Жүн, табиғи жібек
|
Белок
|
Күйген құс қауырсыныны-ң иісін шығара баяу жанады
|
Қара түсті түйіршік
|
Ісінеді, ерігенде сары түс пайда болады
|
Ериді
|
Ерімейді
|
3
|
Ацетат
|
Ацетилцеллюлоза
|
Тез жанады, жалыннан алса, жанбайды
|
Күңгірттеу, қоңырқай түсті түйіршік
|
Ерімейді
|
Ерімейді
|
Ериді
|
4
|
Капрон
|
H O
|
Қыздырғанда жұмсарып, балқиды. Иісі жағымсыз
|
Жылтыр, қоңыр түсті түйіршік
|
Ериді
|
Ерімейді
|
Ерімейді
|
5
|
Лавсан
|
CN
|
Балқымайды, ыдырайды
|
Қоңыр түсті күл
|
Ерімейді
|
Ерімейді
|
Ериді
|
Анықтайтын талшық үлгісінен 3 сынауыққа салып, біреуіне 1-2 мл конс. азот қышқылын, екіншісіне 1-2 мл 10%-тік сілті ерітіндісін, үшіншісіне сондай мөлшерде ацетон тамызып, араластырыңдар. Не өзгеріс байқалды?
Талшықты қыздырған кезде не байқалады? Жану нәтижесінде түзілген заттың иісі қандай? Күлдің түрі мен түсін анықтаңдар.
Достарыңызбен бөлісу: |
