Негізгі құралдарды кіріске алғанда мынадай бухгалтерлік

 
26 
4 
Уақытша  салынған  құрылысты  кіріске 
алу 
2412 
2930 
5 
Үлес  қосушылардан  жарғылық  қорды 
толтыру  мақсатымен  кіріс  етілген 
негізгі құралдарға: 
-Келісілген құнына 
-Тозу құнына 
 
 
2410 
2410 
 
 
5110 
2420 
6 
Жеке  н/е  заңды  тұлғалардан  сатылып 
алынған негізгі құралдарға: 
-қалдық құны б/ша 
 
ҚҚС 
 
 
2410 
 
1420 
1010,1030, 
1060,3310, 
3390,4430 
1010,1030, 
1060,3310, 
3390,4430 
7 
Тәуелді,  еншілес  және  бірлесіп  бақы-
ланатын  заңды  тұлғалардан  кіріске 
алынған негізгі құралдар: 
Қалдық құн б/ша 
ҚҚС 
 
 
2410 
 
1420 
 
 
3320-3340 
 
3320-3340 
8 
Заңды тұлғалар мен жеуке адамдардан 
келіп  түскен,  әзірше  ақшасы  төлен-
беген негізгі құралдар: 
Бастапқы құнына 
ҚҚС 
 
 
 
2410 
1420 
 
 
 
3310 
3310 
9 
Жоғары үкімет орындарынан субсидия 
ретінде  келіп  түскен  негқұралдарды 
кірістеу: 
Қалдық құны б/ша 
Тозу құнына 
 
 
2410 
2410 
 
 
6230 
2420 
10 
Тегін  алынған  негізгі  құралдар  кіріс-
телді: 
Қалдық құны б/ша 
Тозу құнына 
 
2410 
2410 
 
6220 
2420 
11 
Түгендеуде  артық  шыққан  н/е  бұрын 
есепке  алынбаған  негізгі  құралдарды 
кіріске алғанда: 
Ағымдағы құн б/ша 
Есептелген тозу сомасына 
 
 
2410 
2410 
 
 
6280 
2420 
12 
Ұйымның  өзінде  өндірілген,  кіріске 
алынатын негізгі құралдар: 
Негізгі өндірістен 
Көмекші өндірістен 
 
 
2410 
2410 
 
 
8110 
8310 

 
27 
 
 
3.4. НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ ЕСЕПТЕН ШЫҒУЫ  
ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ҚҰЖАТТАРДА КӨРІНІС ТАБУЫ 
Кәсіпорындардың өндірістік шаруашылық процесінде негізгі 
құралдың құрамында мынадай себептермен өзгерістер болады: 
- негізгі құралдардың қажет емес объектілерін өткізу (сату); 
- басқа кәсіпорындарға ақысыз тегін беру (сыйлау); 
- негізгі  құралдар  объектілерін  халық  тұтынатын  тауарларға 
немесе басқа тауар-материалдық құндылықтарға айырбастау; 
- көңеруі,  моральдық  тозғаны,  табиғи  апатқа  ұшырауы 
бойынша жою (шығыстан шығару); 
- кәсіпорын ішінде жекелеген объектілердің жылжуы; 
- басқа кәсіпорындарға олардың жарғылық капиталына салым 
түрінде беру; 
- негізгі  құралдар  объектілерінің  түгендеу  кезінде  жетіспеуі 
немесе бүлінуі; 
- негізгі құралдар объектілерін арзандату.               
Негізгі  құралдар  объектілерін  басқа  кәсіпорындарға  төлем 
шартымен  (аукциондар  мен  конкурстарда  сату)  өткізу  келісімді 
бағамен  жүзеге  асырылады.  Сатып  алушыға  объектіні  беру 
кезінде «Негізгі құралдарды қабылдау-беру (жылжыту) актісімен 
(нысан  №НҚ-1)»  үш  данада  рәсімделеді:  алғашқы  екеуі 
тапсыратын кәсіпорында (онда бірінші данасы есепке қосылады, 
екіншісі  беру  хабарламасына  және  акцептке  тіркеледі),  үшінші 
данасы негізгі құралдар объектілері қабылдаушы адамға беріледі. 
Актіге  объектінің  жағдайы,оның  бастапқы  құны,  тозу  дәрежесі 
көрсетіледі. 
Сонымен,  негізгі  құралдар  кәсіпорынның  есебінен  шыға-
рылады: 
 
Жойылғанда; 
 
Сатылғанда; 
 
Ауыстырылғанда; 
 
Өтеусіз берілгенде; 
 
Жойылғанда, сынғанда 
 
Жарғылық капитал ретінде салынғанда . 
Мысалы:  Жабдықтар  жойылады,  баланстық  құны  7500  тг. 
Тозу  сомасы  шығарылады  48000тг.,  жою  әрекеттері  үшін  еңбек 

 
28 
ақы  есептелді    16000  тг.,  демалыс  күндері  үшін  еңбек  ақыға 
резерв  есептелді  4200  тг.,  жабдықтарды  жою  себептерінен 
металлалом кіріске алынды 3200тг.: 
Дт 7410    Кт 2410   7500  баланстық құнға 
Дт 2420    Кт 2410   48000  тозу сомасына 
Дт  7410  Кт  3350  16000  жою  әрекеттері  үшін  еңбек  ақы 
есептелді 
Дт  7410    Кт  3500    4200  демалыс  күндері  үшін  еңбек  ақыға 
резерв есептелді 
Дт 1310    Кт 6210   3200 жабдықтардың жойылуынан 
металлалом кірістелді 
Жыл  соңында  7410  шоттың  сомалары  Д-ті  кредиттеліп  5410 
Дт-мен шотпен жабылады, ал 6210 шоттың К-ті дебеттеліп 6210 
шоттың Кт табысты көбейтеді. 
Дт 5610    Кт 7410   25700 
Дт 6210    Кт  5610   3200 
Объктінің жоюлуынан қаржылық нәтиже зиян шекті, ол 5610 
шотқа апарылу керек 
Дт 5510    Кт 5610   22500 
Негізгі  құралдар  сатылған  кезде  ,  егер  бұрын  ҚҚС  кіріске 
алынса  енді ол сатылған құннан есептеледі. 
 
 

жүктеу/скачать 1,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: