Мәселелік сұрақты қою:
- Осы нүкте арқылы басқа перпендикуляр түзу жүргізу мүмкін бе? Оқушылар практикада дәл осы нүкте арқылы перпендикуляр түзу салу мүмкін еместігіне көз жеткізеді және мынадай қорытындыға келедіі: жазықтықтың кез-келген нүктесінен берілген түзуге перпендикуляр бір ғана түзу жүргізуге болады.
(Жқ) Симметриялы фигураны салу бойынша оқушылардың өзіндік жұмысын жұппен
ұйымдастырады (нүктелі қағаз бетінде орындалады). Оқушылар парталасымен жұмысты салыстыра отырып, салуды кезеңмен орындайды.
Түзу жүргізіңіз.
Осы түзуде жатпайтын нүктені белгілеңіз.
Жүргізілген түзуге қатысты симметриялы нүктені салыңыз.
- Өз салғандарыңды қалай тексеруге болады? (бүктелуге жүгіне отырып)
Оқушылар парақтарымен алмасады. Өз жұбының жұмысының орындалуының дұрыстығын тексереді және қорытындыға келеді:
Белгілі бір түзуге қатысты симметриялы геометриялық фигураны салу үшін осы түзуге қатысты сол фигураның маңызды нүктелеріне (төбелеріне) симметриялы нүктелер салу керек, содан кейін бұл нүктелерді кесінділермен қосу керек.
(Жқ) Оқушыларға зерттеу жүргізуді және сұраққа жауап беруді ұсыныңыз: түзуге қатысты осы фигуралар симметриялы ма?
Рефлексия
тәсілдері:
https://multiurok.r
u/files/sabakta-
kiezindie-k-
oldanylatyn-
rieflieksiia-t-
Зерттеуден кейін оқушылар симметриялы
sil.html
фигураны салған кезде келесі ережелерді сақтау
керек деген қорытындыға келеді:
- симметриялы фигуралардың теңдігі (3-сурет,
а),
түзуден фигуралардың тең алшақтығы (3- сурет,б),
түзуге қатысты фигуралардың орналасуы (3- сурет, в).
(Өқ.) Бекіту кезеңінде тексеру жұмыстары жүргізілуі мүмкін (нүктелі қағаз бетінде орындалады):
С түзуін жүргізіңіз және осы түзуде жатпайтын A нүктесін белгілеңіз. с түзуіне қатысты А нүктесіне симметриялы B нүктесін салыңыз.
Шаршыны қолмен салыңыз және оның симметрия осін жүргізіңіз.
Екі нүктені белгілеп, оларды K және O әріптерімен белгілеңіз. O нүктесіне қатысты K нүктесіне симметриялы М нүктесін салыңыз.
AB кесіндісін сызыңыз. Бұрыштықтың көмегімен осы кесіндіге перпендикуляр, оның ортасынан өтетін түзуді сызыңыз.
Өзара тексеру (жұмыспен алмасу), өзін-өзі тексеру дұрыс жауаптармен эталон бойынша.
3.1.
Геометрия лық фигуралар және олардың жіктелуі
4.3.2.2.**
градустық өлшемі бойынша бұрыш; екі қабырғасы бойынша тікбұрышты үшбұрыш; бұрыштық сызғыштың көмегімен түзуге перпендикуляр түзу сызу
Транспортир. Бұрыш құру (Ұқ) Сабақтың тақырыбын анықтау үшін жұмбақты шешуді ұсынуға болады:
«Маған басының төбесімен қызмет етеді
Сіз аяқтары деп санайтын нәрсені, Барлығы қабырғалары деп атайды. (Бұрыш)
Ол үйде қабырғада,
Және ол менің үстелімде бар.
Есікте бар, партада да бар олар өте көп, олардың барлығын санау мүмкін емес. Ол сүйір, доғал, тік болады,
Жазыңқы. Ал, ол не? (Бұрыш).
(Өқ) Білімді өзектендіру үшін «Шын немесе жалған пікір» тәсілін қолдана отырып,
Тарихи анықтама Транспортирдің пайда болуы алғашқы күнтізбені құрумен байланысты деп болжайды. Ежелгі математиктер дөңгелек салып, оны бір жылда қанша күн бар, сонша бөліктерге бөлді.
Бірақ олар бір жылда 360 күн бар деп ойлады. Сол себепті жылды білдіретін дөңгелекті тең 360 бөлікке бөлді. Әрбір бөлікке градус деген атау берілді. Градус шамасы осы күнге дейін сақталып келеді.
ребус бұрыш –суреттердіқараңызyandex.kz/images› ребус бұрыш
Транспортирдің пайда болу тарихы http://bilimdiler.kz/matematika/7203-burysh-buryshtardy-olsheu-
transportir.html
бұрыштар бейнеленген суреттер бойынша тапсырма ұсыныңыз.
суреттегі барлық бұрыштар сүйір;
Сүйір бұрыш кейде доғал бұрышқа тең немесе одан үлкен;
Жазыңқы бұрыш екі тік бұрыш шамасына тең;
суретте кемінде бір тік бұрыш бар;
DOB бұрышы˂ EOB бұрышынан;
DOE бұрышы = 35 °
Мәселені қою.
Тапсырманың 9-тармағын орындау оқушыларға қиындық тудырады.
(Ұ) Маселені шешу әдісі ретінде оқушыларға кроссворд ұсынуға болады:
Бөлуге кері амал.
Екі сәуледен құралған-....
Бұрыш түрі.
…-ге бөлуге болмайды.
Азайтуға кері амал. 6.%
Кеңістік геометриялық фигура атауы
Тік бұрыштан кіші бұрыш.
Бұрыш түрі
Кеңістік геометриялық фигура атауы 11.Кеңістік геометриялық фигура атауы.
Рефлекция жүргізу үшін келесі тәсілдерді қолдануға болады:
1. «Күн сәулесі» тәсілі эмоционалды жағдай
рефлекциясы. Оқушыларға өздерін күннің сәулесі ретінде елестетуді ұсынуға болады. Сабақтың соңында өз көңіл- күйлеріне сәйкес сәулелерді күнге орналастыруға тапсырма беріңіз: сары - маған сабақ қатты ұнады, көп ақпарат алдым, көгілдір - сабақ көңілсіз.
Қызығушылықты, шығармашылықты, инновациялық тәсілді дамытады. Сабаққа деген көзқарасыңызды
бір сөзбен жеткізіңіз:
қосымша тапсырмаларыме н карточкалар, Тақырып бойынша таныстыру рәсімінің жиынтығы
құмарлық;
пайдалы; 3.мүдделі;
қажет;
үйрендім және т.б.
Оқушылар сабақтың тақырыбын анықтап, қол жеткізулері керек мақсаттарды тұжырымдайды. (Тқ) Топтарда практикалық жұмысты ұйымдастыру.
Оқушыларға транспортирдің көмегімен осы бұрыштың градустық шамасын өздігінен
«күн мен бұлт» - мен барлығына қол жеткізе алмадым,
«бұлт» - мен еш нәрсеге қол жеткізе алмадым
Сындарлы ойлау стратегиясы http://zkoipk.kz/kz /2016smart1/2509-conf.html Рефлекция тәсілдеріі: https://multiurok.ru/files/sabakta-kiezindie-k-oldanylatyn-rieflieksiia-t-sil.html
өлшеуді ұсыныңыз.
Оқушылар алынған нәтижелерді салыстырады және қорытынды жасайды: дұрыс жауап алу үшін транспортир көмегімен бұрыштарды өлшеудің бірыңғай алгоритмін сақтау керек. Алгоритммен танысу.
Бұрыштың төбесін транспортирдің орталығымен қиылыстырыңыз.
Транспортирді бұрыш қабырғаларының бірі транспортир шәкілінің басынан өтетін етіп орналастырыңыз (яғни 0-мен қиылыстырыңыз).
Шәкіл бойынша екінші қабырға өтетін штрихті табыңыз.
Оқушылар бұрышты алгоритмге сәйкес өлшейді және бұрыш DOE = 35 ° екеніне көз жеткізеді. (Жқ) Екі қабырға бойынша және олардың арасындағы бұрыш 60 ° болатын ВАС үшбұрышпен тұрғызу бойынша жұппен жұмыс ұйымдастырыңыз.
АВ=4см,
АС=3см
Оқушылар тапсырманы орындап, содан соң тұрғызу кезеңдерін түсіндіреді:
Транспортир көмегімен 60 ° бұрыш жасалды; бұрыштың төбесін А әрпімен белгіледік.
Бұрыштың қабырғаларына AB = 4 см, АС = 3 см кесінділері сызғыш көмегімен салынды.
Сызғыш көмегімен ВС кесіндісін жүргіздік.
BAC үшбұрышын алдық.
(Өқ) Екі қабырғасы бойынша үшбұрыш салудағы өздік жұмыс.
Өзара тексеру. Дәптерлермен алмасу.
(Тқ) Қосымша тапсырма ретінде көрсетілген градустық шамалардың дұрыстығын тексеруді ұсына аласыз.
3.1.
Геометрия лық фигуралар және олардың классифика циясы
4.3.2.3.
геометриялық фигуралардың жаймасын дайындау (пирамида, цилиндр, конус) және оның үлгісін жинау.
(Ұ) Оқушыларға жұмбақтарды шешу арқылы, сабақтың тақырыбын анықтауды ұсына аласыз: Күлдіргілер де киеді,
Көрермендер сүйген. Бекіту үшін тетікті, Толтыру үшін кетікті Қиық та болып кетіпті.
Бұл қандай геометриялық фигура? (конус)
Бірі кіші, бірі үлкен Қос табаны тағы бар Мұндай ғажап нәрсеге
Әркімнің де заңы бар (трапеция) Келбеті келген бір сұлу
Жағасы жоқ, жеңі жоқ Үшбұрыш көйлек киіп тұр Етегі жерге тиіп тұр (пирамида)
Тарихи анықтама:
«Цилиндр» сөзі «валик», «каток» дегенді білдіретін «килиндроус» грек сөзінен шыққан. XVIII - XIX ғасыр аралығында көптеген елдердің ер адамдары цилиндрдің геометриялық фигурасымен жақсы ұқсастығына байланысты цилиндрлер деп аталатын кішігірім жиектерімен қатты қалпақтар киген.
«Конус» сөзі қарағай бүршігі дегенді білдіретін «конос» грек сөзінен шыққан.
Қызықтыратын материал ретінде оқушылардан қай фигура артық екенін анықтауды сұрауға болады және неге? Жапуаптың бірнеше нұсқасы болуы мүмкін.
(Тақырыпты анықтағаннан кейін тарихи анықтама беруге болады).
Немесе оқушылардан әр топта заттар қандайда бір жалпы сипатына сәйкес біріктірілетіндей етіп, геометриялық фигуралар жиынтығын топтарға бөлулерін сұраңыз.
(Ж) Жұппен талқылағаннан кейін, оқушылардың мынадай қорытындыға келуі керек жауаптарын тыңдаңыз: бұл фигуралар жазық және кеңістік (көлемдік) деп бөлінеді.
Белгі - пішіні.
(С) Оқушылардың өмірлік бақылауларын қолданыңыз: цилиндрлік пішінге ие заттардың атауын сұраңыз:
Жауап нұсқалары болуы мүмкін:
стақан, қарындаш, көптеген банкалар, кәстрөлдер, тобатайлар және т.б.)
(Құйғыш, шелек, гүл өсіретін қыш құмыра, рожок-балмұздақ және т.б.).
(Т ) Содан кейін 2-ші топтың әр фигурасы үшін оларды жалпы нәрселермен байланыстыратын 1-ші топтағы қандайда бір фигураны табуды ұсыныңыз.
Топта талқылағаннан кейін оқушылар мынадай тұжырымға келулері керек: Цилиндр - тіктөртбұрыш және екі дөңгелек;
Жауаптардың нұсқалары: артық, өйткені дөңгелек; артық, өйткені қызыл; артық, өйткені көлемді.
Математика сабақтарында заттың түсі мен ол жасалған материал маңызды емес екенін атап көрсетіңіз. Зерттелетін фигураның пішіні мен өлшемі маңызды.
Оқушылар ұсынған жіктеудің біріне сәйкес, тікбұрышты параллелепипед артық, өйткені ол кеңістіктік фигура болып табылады ал қалған фируралар жазық.
Сондай-ақ, слайдта үшбұрыштан тұратын және теріс айнала отырып өзгеретін геометриялық ойыншықты - флагконды көрсетуге болады (flex ағылшын сөзінен шыққан «бүктелу»,
«иілу»). Ол өзінің пішіні мен түсін кенеттен өзгерте алатын таңқаларлық қабілетке ие.
Таныстыру рәсімі, ребустар, геометриялық фигуралар жиынтығы, әртүрлі деңгейдегі тапсырмалары бар картачкалар.
