Оқытушы туралы мәлімет
Жер қабатының жол бөлігі деп
жүктеу/скачать 405,38 Kb.
|
umkd territoriyal k aimaktau
соц
| Жер қабатының жол бөлігі деп – жол жиегінің еңіс арасындағы қиылысу сызығын айтады. Жолдың ұзына бойлы пішінінде ол жобалық немесе қызыл сызық қызметін атқарады. Үйінді биіктігі және ойыс тереңдігі - жол бөлігінің деңгейіне дейін жолдың осьі бойынша жер бетінен көлденең ара қашықтықта. Жер қабатының ені жол бөлігі арасындағы ара қашықтық арқылы өлшенеді, яғни жолдың жүру бөлігі, жол жиегі енінің қосындысы.
Жүру бөлігі және жол жиегі қабатының геометриялық элементері, жол санатына байланысты техникалық шарттары реттеледі және қозғалыс құрылысының қарқындылығы анықталады. Жол бетіндегі сулардың тез ағып кетуіне және топырақты қабатының ылғандануынан қорғау үшін жүру бөлігін дөңесті бір жаққа ылди етіп орналастырады. Дөңес және екі жаққа ығысу пішіні тік сызықты учаскелерде, ал бір жаққа ығысу – кішкентай радиусты қисық учаскелерде жобаланады. Орташа көлденең ылди жүру бөлігінің f сызық қатынасына тең, жүру бөлігінің В : 2 ені ылди осьтік нүктенің үлкеюіне байланысты. Ол і әріпімен белгіленеді және ондық бүтін, шаршы арқылы көрсетіледі. Бір жаққа ылди үлгісінде және жүру бөлігінің ені В көлденең ромб болып табылады. Көлденең ығысу көліктер жылдамдығына кедергі жасайтындықтан (ығысу жаққа аутку, мұзданған және ластың бетіне жиналуы) суландыру шарттары бойынша минималды болу керек. Төсенішке байланысты екі жаққа ығысу көрінісі көлденең ылдидың 15 – 2і көлік бұрылыс есебі арқылы тұрақтанады. Жер қабаты аймақтың бедеріне байланысты үйме және ойыс түрінде болады. Үйме жолдары ылғалданған және су жиналмайтын көпірлерде, жол жиегінің қиылысында, көлденең қималарда, батпақта орналасады. Жаңбыр және қар еру кезінде жолдардан судың ағып кетуі үшін жолдардың жан-жағына жол жиегіндегі ор жүргізіледі. Егер жолдар ойыс жерде жүргізілсе үшбұрышты көлденең трапециялы қима ретінде нөльдік белгіге келтіреді және кішігірім үйінді ретінде 0,8 м аралығында орналасады. Жол жиегіндегі ор тереңдігі жолдың беткі қабатынан өлшенеді, яғни 0,3 – 0,5 м, ені 0,4 – 0,5м. Еңістілген жол жиегінің оры - жол жиегінің ор резерві немесе резерв деп аталады. Резерв 1,5 м тереңдікте орналасады. Топырақтық сулардың жақын орналасуына байланысты резерв тереңдігі 1 м дейін болуы мүмкін. Ауылшаруашылық дақылдарын қолдануына байланысты жолдарды қалпына келтіру сыртқы қима резерві 1 : 6. Резервтің тереңдігі мен ені топырақ көлеміне байланысты. Оның түбі жолдан көлденең қима ретінде 20%, ал судың ағып кетуіне сыртқы қима қабатына кішігірім арық орналастырады. Резерв ені 6 м болса су өткізу арықтары ортасында орналасады. Егер резервтер болмаса, онда су өткізу үшін тасулы арықтар орналастырады. Егер жолдар құнды қорлар бетінен өтетін болса, жер қабаты әкелінген топырақ қабаты арқылы құрылады. Осы кезде жерді үнемді пайдалану үшін резервтер мен жол жиегі орлары құрылмайды. Жер сызығының ені 2 м, көлденең ылдиы 20% резерв жағына үйінді 1,5 м биіктікте, яғни табаны мен ішкі жиелік ор резервтеріне берма орналастырылады. Берма – үйінді тұрақтылығын көтереді, жолдарды салу мен қалпына келтіру кезінде көліктің жүріп, қозғалуы үшін қолданады. жүктеу/скачать 405,38 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|