Қош келдің Наурыз! Мақсаты

Кітапханашы: Құрметті ұстаздар, қадірлі қонақтар! Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мейрамы құтты болсын! Наурыз – бақыттың бастамасы, жақсылықтың жаршысы, өмірге нұрсыйлаған, сезімге гүл сыйлаған, халық қастерлейтін күн. Ұлыстың ұлы күні құтты болсын, ағайын!

1. 
   Жүргізуші: Бүл күні алдағы күндерге арналып ізгі ой, арман мақсат айтылып, тілектер тіленген.
   

Ау, аман ба, жарандар!

Алтын таңға қараңдар.

Ерте жайнап атты таң,

Естіліп жүр шаттық ән.

Аманбысың, ардақты халқым менің,

Ардақта Наурыз тойын салтыңды елім,

Мереке басы болсын берекенің,

Игі еңбектің жемісін, бәрің жегің!
Ақ әже: Қашан да құт – береке орнасын деп,

Тойларда «Шашу», шашу – салты елімнің.

Уа, халайық, теріп ал несібеңді,

Қабыл болсын, халқымның ақтілегі.

(Шашу шашу рәсімі).

1.Жүргізуші:

Әз Наурызда құттықтап бірін-бірі,

Қуанышта көрісіп кәрі жасы,

Көңіл түгел адамның сеп келген соң,

Самарқанның елжіреп түскен тасы.

Ұлыс күні кәрі-жас

Құшақтасып көріскен.

Жаңа ағытқан қозыдай,

Жамырасып көріскен.

(Көрісу рәсімі)

Сәлем ата-аналар!

Қыдыр-баба аман ба?

Жақсы жайлы заманда,

Уақыт үдеп келдім мен.

Бақыт тілеп адамға.

Әне наурыз келді,

Әсемденер жер енді.

Бүгін ұлыстың ұлы күні!

Ата-бабаларымыздың сөзімен айтсақ, «Ақ түйенің қарны жарылған күн». Ендеше, Наурыз мейрамының салтанаты Наурызды шақырайық.

Наурыз:

Жайнатамын бар гүлді,

Сайратамын бұлбұлды.

Төгілтіп ән-күй, жырды,

Мейрамдайық бұл күнді.

Тіршіліктің бастауы,

Наурыз айы мен болам!

Жиренше:

Той әкелген ғаламға,

Күн мен Наурыз армысың!

Бас иеміз бабамыз-

Бас иемін саған да,

Барша жұртым, аман ба?

Қош келдің, Наурызым,

Ардақты, Халқым саған бар үмітті арнапты.

Жылда осылай келе берсін жасарып,

Гүлге бөлеп, жырғы бөлеп аймақты.

Мың жасай бер, Жиренше.

Басы барлық ұлыстың

Құтты болсын, Наурыз той,

Ұлы Күні Ұлыстың!

Наурыз тойын әдемі

Әжем еске түсірді.

Бізге арнап әдейі,

Наурыз көже пісірді.

Наурыз мейрамы - өте ерте заманнан бері тойланып келе жатқан тұрмыстық мереке. Ол парсының «Нау-рыз» жаңа күн деген сөзінен шыққан. Бұл жөнінде халқымыздың кемеңгер ұлдары Абай, Шәкәрім, Мұхтар Әуезов, Ахмет Байтұрсынов біршама деректер жинаған. Күн мен Түн теңелген, мал төлдеп, адамның аузы аққа тиген, ырыстың басын қазақ елі – «Ұлыстың ұлы күні» деп атаған. Наурыз мерекесі - ол қандай мереке балалар?

1. 
   Тепе-теңдік мерекенің негізгі арқауы,мәңгі деп есептелген;
   
2. 
   Наурыз күні – жаңарудың, өсудің, түлеудің басы;
   
3. 
   Наурыз күні – имандылық мереке. «Алдыңа келсе, атаңның құнын кеш» деп кешірімділікке үндеген;
   
4. 
   Наурыз – көктем мерекесі, еңбек тойы, ырыс, молшылық бастауы;
   
5. 
   Наурыз мерекесі - мейірімділік, қайырымдылық мейрамы.
   

О-ой, бәрекелді! Көп жасаңдар,

Айналайындар! Жастарың, айтса айтқандай, өнерлі екен.

Жөн –жоралғыдан да қара жаяу емес көрінеді. Енді, рұқсат болса бұрыңғының жолымен мен енді балалардың зерделерімен ой – өрістерін біраз пайымдап көрсем.

Жөн, ата, жөн!

Жастарыңыз зердесіз емес сияқты. Намысты қолдан бере қоймас.

Қыдыр –баба:

Ендеше, алғашқы сұрақ:

Наурыз шешек - наурыз айында өсетін жапырақты түрлі-түсті гүлді, қауашақты әсем шөп.

Майының дәрілік қасиеті бар. Қазақстанның таулы аймақтарында оның бірнеше түрі өседі. Наурыз шешек «Қызыл кітапқа» енген, сирек кездесетін, бағалы өсімдік.

2 сұрақ: Наурызкөк құсы туралы не білетіндеріңді айтыңдаршы?

Наурызкөк – наурыз айында ұшып келетін көктем құсы. Қарасы шағын қана, осы құсты Шығыс елі күтіп жүреді. Оны алғаш көргендер «Наурыз келдің бе?» деп шақырып, жем шашады.

Наурыз көкті ешкім қумайды, үркітпейді.

3 сұрақ: Наурыз көже туралы не білеміз?

Наурыз көже – наурыз тойына тән көпшілікке арналған мерекелік тағам. Оны әр үй жеті түрлі дәннен: сүт, ет, су, тұз, тары, құрт, жеміс, тағамдардан жасап, оған қазы,шұжық сияқты мүшелер қосып, мерекемен құттықтауға келгендерге ықылыспен ұсынады. Наурыз көженің дәстүрлк, мерекелік, ұлттық тағылымы өте зор.

«Наурызнама» - шат- шадыман ойын-сауық той. Бұk күні үлкен болсын, кіші болсын осы мейрамға келіп, көңілді ойынсауықтар жасалады. Мұнда шарап ішу, ренжісу сияқты жағымсыз әдеттерге қатты тыйым салынған. Тойда атжарыс, палуан күрес, ән, өлеңдер, наурыз жырлары айтылады.

Наурызша – Наурыз айында жұп-жұқа қиықша қырбық қар түседі. Оны халық «Наурызша» деп атайды.

Наурыз бата- Наурызнама өткізгендерге, осы күнге арнап «Наурыз көжеге» шақырғандарға, тойға өнер көрсеткен ақын, әнші палуандарға беріледі.

Бәрекелді, балалар, жарадыңдар! Ризамын.

Бұл жөнінде мынандай аңыз бар. Бір күні Нух Пайғамбардың кемесі Қазығұрт тауына келген сәтте жердің бетін жайлаған топан су кері қайтады. Сол сәтте жер бетіне табаны тиген барлық тіршілік иелері көк аспаннан түскен қасиетті қазаннан бірге дәм татады. Содан, бұл күнді – Ұлыстың ұлы күні деп жариялайды.

Ақ мол болсын,

Қайда барсақ, жол болсын,

Төрт құбыла тең болсын.

Ұлыс бақты болсын,

Төрт түлік ақты болсын,