Реферат биологиялық мембраналардың өткізгіштік механизмі Дайындаған: Сержанова Кункуёш Мамандық
Өткізгіштік туралы жалпы түсініктер
жүктеу/скачать 295,79 Kb. Pdf көрінісі
|
Сержанова Кункуёш Биологиялық мембрана реферат
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Молекулалардың мембрана арқылы тасымалдануы
- 4. Пассивті тасымалдау
| 2. Өткізгіштік туралы жалпы түсініктер.
Химиялық заттарды өткізу қабілетін көрсететін мембраналардың, тамырлы қабырғалардың және эпителий жасушаларының сипаттамасы; белсенді (заттардың белсенді тасымалдануы) және пассивті П. (фагоцитоз < phagocytosis > және пиноцитоз < pinocytosis >) арасында ажырату; пассивті және (кейбір жағдайларда) белсенді П-ге (ірі молекулаларға) мембраналық тесіктер, ал төмен молекулалы заттарға арналған P.-ге (мысалы, иондар) тасымалдаушы молекулалардың қатысуымен арнайы мембраналық құрылымдар беріледі. 3. Молекулалардың мембрана арқылы тасымалдануы . Липидті қабаттың ішкі бөлігі гидрофобты болғандықтан, ол көптеген полярлық молекулалар үшін іс жүзінде өтпейтін тосқауыл құрайды. Бұл тосқауылдың болуына байланысты жасуша құрамының ағып кетуіне жол берілмейді, дегенмен, клетка мембрана арқылы суда еритін заттарды тасымалдаудың арнайы механизмдерін жасауға мәжбүр болды. Суда еритін кішігірім молекулалардың тасымалдануы арнайы көлік ақуыздарының көмегімен жүзеге асырылады. Бұл арнайы трансмембраналық ақуыздар, олардың әрқайсысы белгілі бір молекулалардың немесе туыстас молекулалар топтарының тасымалына жауап береді. Жасушаларда макромолекулалардың (белоктардың), тіпті үлкен бөлшектердің де мембрана арқылы өту механизмдері бар. Макромолекулалардың жасушамен жұтылу процесі эндоцитоз деп аталады. Жалпы алғанда оның жүру механизмі келесідей: плазмалық мембрананың жергілікті аймақтары инвагинирленіп жабылады, эндоцитозды көпіршік 5 түзеді, содан кейін сіңірілген бөлшек әдетте лизосомаларға түсіп, деградацияға ұшырайды. 4. Пассивті тасымалдау Пассивті тасымалдау - бұл заттардың электрохимиялық потенциалы жоғары мәндерден төмен мәні бар жерлерге ауысуы. Жасанды липидті екі қабатты эксперименттерде молекула неғұрлым аз болса және оның сутегі байланысы аз болса, соғұрлым ол мембрана арқылы тезірек диффузияланатыны анықталды. Сонымен, молекула неғұрлым аз болса және майда еритін болса (гидрофобты немесе полярлы емес), соғұрлым ол мембранаға тез енеді. Липидті екі қабатты заттардың диффузиясы мембранадағы концентрация градиентінен туындайды. Липидті және ақуызды тесіктер арқылы липидтерде ерімейтін заттардың молекулалары және суда еритін гидратталған иондар (су молекулаларымен қоршалған) мембрана арқылы енеді. Кішкентай полярлы емес молекулалар тез ериді және тез таралады. Кішкентай өлшемдегі зарядталмаған полярлық молекулалар да ериді және диффузды. Судың майларда ерімейтіндігіне қарамастан, липидті қос қабатқа өте тез енуі өте маңызды. Бұл оның молекуласының кішкентай және электрлік бейтарап болуымен байланысты. Осмос - бұл су молекулаларының жартылай өткізгіш мембраналар арқылы қозғалуы (еріген зат өткізбейтін және су өткізгіш) еріген заттың концентрациясы төмен жерлерден концентрациясы жоғарырақ жерлерге. Осмос - бұл судың концентрациясы жоғары жерлерден судың төмен концентрациясы бар жерлерге қарапайым диффузиясы. Осмос көптеген биологиялық құбылыстарда маңызды рөл атқарады. Осмос құбылысы гипотониялық ерітінділердегі эритроциттердің гемолизін тудырады. Сонымен, мембраналар суды және полярлы емес молекулаларды қарапайым диффузия арқылы өткізе алады. жүктеу/скачать 295,79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|