Химиялық қасиеті жағынан кремнийдің кристалдық түрі инертті, аморфты түрі реакцияға түседі. Фтормен қалыпты жағдайда, оттек, хлор, бром және күкіртпен 400 – 6000С, азот және көміртекпен өте жоғары температурада реакцияласады.
Жеке қышқылдар кремнийге еш әсер етпейді, қайта пассивтеніп кетеді, кремний HF мен HNO3 қоспасында ериді:
3Si + 4HNO3 + 18HF = 3H2SiF6 + 4NO + 8H2O
Сілтілердің әрекетінен кремний тұзға айналады:
Si + 2KOH + H2O = K2SiO3 + 2H2 Құм мен коксты тиісті мөлшерде араластырып қыздырса, кремний мен көміртектің қосылысы – кремний карбиді SiC түзіледі, оны көбіне карборунд деп атайды.
SiO2 + 3C = SiC + 2CO
4Mg + SiO2 = Mg2Si + 2MgO
Mg2Si + 4HCl = 2MgCl2 + SiH4 Силан SiH4 – түссіз, ауада өзінен өзі тұтанып, жанып кететін газ, жанғанда кремний диоксиді және су түзіледі:
SiH4 + 2O2 = SiO2 + 2H2O
SiH4 басқа тағы бірсыпыра силандар деп аталатын кремнийсутекті қосылыстар – Si2H6, Si3H8, Si6H14 бар; бұлар метанның гомолог қатары сияқты.
IV. Сабақты бекіту Көміртектің электрондық формуласы.
Қандай заттардың кристалдарында көміртек атомдарының күйлері sp2 және sp3 гибридтелуімен сипатталады?
Жай зат графиттің физикалық қасиеттері.
Берілген реакциялардың қай нұсқасында көміртек тотықтырғыш қасиет көрсетеді?
Мынадай затпен әрекеттесіп, көміртек тотықсыздандырғыш қасиет көрсетеді.