БЫМ.Келесі сұрақтар негізінде сыныппен талқылау ұйымдастырылады:
«Менің меншігім» деген сөзді қалай түсінуге болады?
Сендер меншіктің қандай түрлерін білесіңдер?
Сендер қандай жағдайда адамды меншік иесі деп атай аласыңдар?
Оның құқықтары қандай?
Жаңа тақырыптың мақсаты және сабақ жоспарымен таныстыру. Меншік құқығының негізгі өкілеттілігі туралы түсініктерді мысал келтіре отырып
(Иелену хақысы – меншіктенушінің мүлікке деген шаруашылық үстемдігі. Яғни мүліктің иесіне заң жүзінде бекітілуі;
Пайдалану хақысы – мүлікті іске асырып, пайдаға жарату;
Билік ету хақысы – құқықтық әрекеттер жасау арқылы мүліктің тағдырын белгілеу.
Мысалы, үйдің иесі оны сатса да, жалға берсе де немесе өзі тұрса да өзі біледі. Осы үшеуі Меншік құқығының құрамдас бөліктері болғанмен, барлық кезде бірге жүрмейді.
Мысалы, жалға алған пәтерді пайдалану хақысы болғанымен, жалдаушының ол пәтерге деген иелену және билік ету хақысы жоқ. Көрсетілген үш мүмкіндіктің ішіндегі мүлікті меншіктендіретіні, яғни ең маңыздысы иелену хақысы. Қалған екеуі меншік иесінде болуы да, болмауы да оны меншік құқығынан айыра алмайды. Сондықтан мүліктің барлық ауыртпалығы, жауапкершілігі меншік иесінде. )
оқушылардың ойымен бірге бөлісе отырып, ашу.
Оқушыларды топтарға бөліп, әрбір топқа меншік нысандары көрсетілген суреттер беріңіз.
Мысалы:Жеке меншік (үй, саяжай, машина т.б. ), мемлекетті кменшіккөрсетілген (су, өсімдік, жануарлар, табиғиқорлар. т.б.) суреттер. Осындай суреттер арқылы меншік түрлеріне сипатама беріңіз. Сіздің отбасыңыз қандай меншік иеленетіндігі туралы ойланыңыз. Мысалы, үй секілді ірі жеке меншік, киім-кешек сияқты ұсақ заттарды қоса алғанда 10 затты таңдатыңыз. Келесі сұрақтарды қойыңыз:
Сіз осы заттардың иесі екендігіңізді қалай дәлелдейсіз?
Біз осы меншікті иеленуге заңды құқықты қалай аламыз (иелену, пайдалану, билік ету)? Оқушыларға меншік иеленуді құқықтық құжаттар көмегімен куәләндірудің түрлі жолдары туралы қосымша түсіндіре кетіңіз.
Оқушылар меншікке алған заттарды және оны растайтын құжаттарды тізіп, кестеге жазуларын сұраңыз және бұл тізімге киім - кешек сияқты ұсақ заттан бастап, автокөлік немесе жер учаскесі секілді заттар енгізілуі керек екенін ескертіңіз.
Тапсырманы қорытындылау ретінде оқушылардан кез-келген адамның меншік иелігін растайтын арнайы құжатты қажет ететін заттарды атауын сұраңыз.
Жағдаяттар
Сабақтың соңы
Рефлексия:
Меншіктің қандай түрі маңызды? Мемлекеттік меншікпе, әлде, жекеменшікпе?
