Сабақтың тақырыбы: «Ас адамның арқауы»

1. Білімділік: оқушыларды қазақтың ұлттық тағам түрлерімен таныстыру, дастарханға тағам ұсынылу тәртібі туралы мағлұмат беру. Қазақ халқының асқа арналған мақал-мәтелдерімен таныстыру, асқа арналған ырымдар мен тыйымдарымен таныстыру, жаттығу жұмыстары арқылы сауаттылыққа баулу.

2. Дамытушылық: оқушылардың теориялық және тілдік дүниетанымдарын кеңейту қисынды ойлау сезімін ояту, логикалық ойлау жүйесін ұшқырлы болуына баулу.

3. Түзету (коррекциялық): оқушылардың ойлау, есте сақтау, танымдық қызметтерін дамыту, сөйлеу мәдениетін қалыптастыру.

4. Сабақтың тәрбиелік мәні: тіл байлығын дамыту, сөйлеу мәдениетін қалыптастыру, зейін, өз бетімен жұмыс істей білуге дағдыландыру, сөздік қорын байыту.

Пәнаралық байланыс: орыс тілі, тарих,әдебиет.

Сабақтың түрі: жаңа сабақ, бекіту сабақ, нәтиже сабақ, бақылау сабақ, аралас сабақ, жүйеге келтіру сабағы.

Сабақтың типі: дәстүрлі, дәстүрлі емес.

Сабақта пайдаланатын әдістер: әңгімелеу, түсіндіру, сұрақ –жауап, талдау, топтық, жұптық, жеке оқушылармен жұмыс, тест, диктант, сөздікпен жұмыс.

Сабақта пайланатын көрнекіліктер: проектор, «Қазақтың дарқан дастарханы» кітабынан суреттер, ребустар, карточкалар,бейнематериал ,кітап көрмесі.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастырушылық кезеңі: сәлемдесу, түгендеу, сынып бөлмесінің тазалығын, оқушылардың дайындығын бақылау, оқушылардың көңіл күйін ұйымдастыру.

Психологиялық дайындық: Аспанға қарап ай көрдік ,

Төменге қарап жер көрдік,

Оңға , солға бұрылып ,

Егеменді ел көрдік.

II. Жағдаяттық тақырыптар бойынша сұхбат құру.

III. Сөз қадірін білмеген өз қадірін білмейді. (Фразеологизмдер)

IV.Санаулы сөз салмақты. (Мақал-мәтелдер)

V. Қазақ халқының ырымдары мен тыйымдары.

VI. Ыдыс – аяқ туралы жұмбақтар.

VII.Толықтырып жазу

VIII. Сұрақтар

‘‘‘

Жақсы біз сабақтың тақырыбын таптық. Ал, сендер «Ас – адамның арқауы» дегенді қалай түсінесіңдер. Өз ойларыңды ортаға салыңдар.

Осы тақырыпқа байланысты жаңа сөздермен танысып, сөз тіркестерін құраңдар.

Қымызсыз қазақ асханасын елестету мүмкiн емес. Бұл ғажайып сусын қырғыз, қазақтардың барлық салтанатты думандарымызда бiрiншi кезекте берiледi. Ол туралы өлеңдерде, мақал-мәтелдерде айтылады, әйел адамның қабiлетiн ең алдымен оның қымыз әзiрлеуiне қарап бағалаған. Ыдыс түбiнде iшiлмей қалған қымызды төгiп тастау күнә болған. Қазақтар жүздеген жылдар көлемiнде қымызды айырықша ыдыста - торсық және сабада дайындаған.

1.Сіздің үйіңізге құрметті қонақтар келіп қалды? Сіз қандай табақ тартасыз (мүшелер)?

2. Сізге шетелден жолдасыңыз келіп, қазақтың ұлттық сусынын сұрады. Сіз нені ұсынар едіңіз?

3. Қазақтың ұлттық нан тағамдарын дйындаудан байқау болады. Сіз байқауға қатысушы ретінде қандай нан тағамын ұсынар едіңіз.

Аз сөйлеу – ақылдылықтың белгісі,

Көп сөйлеу – көк мылжыңның әдеті.

Ә.Нұршайықов.

2. Әркім - сыйласқанның құлы. – Как аукнется, так и откликнется.

3. Ит иесіне тартады. - Каков поп- таков и приход.

4. Өмір озар, ажар тозар. - Красота не навек дается.

5. Әзір асқа – тік қасық. – На готовое - всегда готов.

6. Ақшалы болса, ақымақ та төре. - Кто при деньгах – тот в почете.

7. Ебін тапқан – екі асайды. – Кто смел, тот два съел

8. Жаздың бір күні- жылға азық. – Летний день – год кормит.

9. Аузынан ана сүті кеппеген. - Молоко на губах не обсохло.

10. Кигені -жібек, жегені- кебек. – На брюхе шелк – а в брюхе-щелк.

1. 
   Ас тұрған үйде ауру тұрмайды.
   
2. 
   Аш бала тоқ баламен ойнамайды,
   

3. 
   Арпа, бидай –ас екен, алтын, күміс- тас екен.
   
4. 
   Ет –етке, сорпа- бетке.
   
5. 
   Сиыр сауып ішсең, мың күндік,
   

6. 
   Ас иесімен тәтті, тағамымен жақсы.
   
7. 
   Айран ішкен құтылады,
   

8. 
   Жылқы етін жесең тісіңе кіреді,
   

1. Ас жүрген жер – береке. 2. Дастарқанға бірінші нанды әкеліп қояды. 3. Нанды төңкеріп қоюға болмайды. 4. Нанды бір қолмен сындыруға болмайды. 5. Ас ішкен ыдысты төңкеріп қоюға болмайды. 6. Қонаққа сынық ыдыспен ас беруге болмайды. Себебі сынық ыдыспен ас беру – қонақты сыйламағандық. Және сынық ыдыспен ас ішу – жаман ырым. Бұл жүзің сынып, көңілің жаман болсын дегенді аңғартады. 7. Ас ішіп болған соң « тойдым » деуге болмайды, « қанағат » деу керек. 8. Дастарқаннан аттауға болмайды. 9.Ас үстінен аттама, астан үлкен емессің. 10.Ертеңгі асты тастама, кешкі асқа қарама. 11.Өле жегенше, ағайынмен бөле же. 12.Ас ішу кезінде ізет, сыйласым, инабаттылық рәсімдері сақталу керек. 13. Әкесі отырғанда баласына бас тартылмайды. 14. Қол жумай тамақты жемейді.

1. Төңкерсең күмбез сынды,

Шалқайтсаң құдық сынды.

Жиегінде қос құлағы бар,

Тік көтерген үш бұтағы бар. ( Қазан )

2. Иінінде құлағы, Ішінде бұлағы.

Көмейіне от салсаң, Ызыңдап тұрады. ( Самауыр )

3. Отқа қойсаң елпілдеп,

Быж – быж етіп тұншығар.

Тақиясы селкілдеп,

Танауынан су шығар. ( Шәйнек )

4. Басы құдық – Сабы сырық. ( Ожау )

5. Сабы бар, басы шатыр.

Табысын өлшеп әкеп Құдыққа тасып жатыр. ( Қасық )

6. Өткір жүзді келеді, Өте қажет құрал ол.

Тұтас затты бөледі, Ұсақтап та турар ол. ( Пышақ )

7. Шеңберлі есігі бар, жүздеген тесігі бар.

Ішіне кіргендердің, ұсағы жол табады,

Ірісі тор қабады. ( Елеуіш )

8. Мөлдір түрі, шеңбер түрі.

Аузы тарлау, шыны күбі. ( Құмыра )

9. Балшықтан істеген ыдыс не? / Қымыра /

10.Күбіге құйып піскен не? / Қымыз /
VIII. Сұрақтар (оқушылар сұрақтарға жауап береді)

1. Ірімшік неден дайындалады?

2. Айран ненің сүтінен дайындалады?

3. Сары май қай мезгілде жиналады?

4. Қымыз ненің сүтінен дайындалады?

5. Шұбат ненің сүтінен дайындалады?