III. Үй тапсырмасы мен жаңа сабақты байланыстыру. «Ой қозғау» стратегиясы Жануарлар тіршілік ету үшін не қажет? (Қорек, мекендейтін орта)
Олай болса, бүгінгі сабағымыздың тақырыбы – жануарлардың тіршілік ортасы
IV.Жаңа тақырып (Өзен-көлдер,теңіздер мен мұхит,болота) (орманда, ағашта, жер астында,)Жұмбақ шешу Жылт, жылт еткен
Жылғадан өткен. (Су)
Ендеше, қазір біз сендермен, өзен-көлдер мен теңіздерде тіршілік ететін тіршілік иелері туралы көбірек білу үшін су асты тіршілігіне үңілейік.
Жануарлардың тіршілік етуге бейімделген ортасының бірі – су орта (Өзен, көл,теңіз т.б.) Суда тіршілік ететін тіршілік иелерінің негізгі өкілі – балықтар,шаяндартәріздестер,дельфиндер мен пингвиндер,акулалар, медузалар мен сегізаяқтар,теңіз тасбақасы,кит,қолтырауын,жыландардың кей түрлері мен құрттар мен балдырлар т.б. Олардың көпшілігі суда жүзу арқылы қозғалып, ұсақ балықтар мен балдырлармен қоректенеді. Суда тіршілік ететін тіршілік иелері еріген оттегімен демалалады. Балықтар – желбезек арқылы тыныс алады. Олардың 22000-нан астам түрлері бар деп есептеледі.
К амбала Денесі жалпақ, ұзындығы 6 см-ден 4,7 м-ге, ал салмағы бірнеше грамнан 330 кг-ға дейін.Көзі денесінің бір жағында болады. Хамелеондар секілді олар да түсін өзгерте алатын қасиетке ие.
Дельфин Бұлардың дене пішіні жұмыр және тұмсығы алға қарай шығыңқы келеді. Ұзындығы – он метр. Кей түрлерінің арқасында орақ тәрізді а рқа қанаты бар. Дельфиндер адамдар секілді дыбыстар шығарып, өзара тілдеседі. Дельфиндердің м иы дамыған, достыққа берік тіршілікиесі екен.
Медуза Медуза — суда еркін жүзіп тіршілік етеді.Көбіне теңізде жүзіп жүреді, кейбір түрлері су түбіне бекініп тіршілік етеді. Олар біздің планетамызда ертеде замандардан тіршілік етіп келеді. Денесі көлденеңінен 2 — 3 миллметрден 40 сантиметрге дейін. Медузалар теңіз тасбақаларының сүйікті азығы. Оларда ми жоқ, орнына жүке сақинасы болады. Медузалардың кейбір түрлері улы енді бірінің еш зияны болмайды. Фрэнк Лейннiң айтуынша, адамдар ертеде осылардың сияларымен жазып келдi. Медузалардың кей түрлері қараңғы теңіз түбінде өзінен жарық бөледі.
2. Қосмекенділер.
Жануарлар жүзуге әртүрлі жағдайда бейімделген. Кейбір түрі тіршілігінің көп уақытын (су жануарлары, қосмекенділер) суда жүзіп өткізсе, құрлық жануарлары жолындағы кедергіден, судан өткенде не суға кенет түсіп кеткенде жүзеді.
Қосмекенділер – омыртқалы жануарлар. Олардың бұлай аталуы – олар 2 ортада да тіршілік етуге бейімделген (суда және құрлықта). Тіршілігіне қажетті оттектің едәуір бөлігін терісі арқылы сіңіреді. Қосмекенділердің 4мыңнан астам түрі белгілі. Қосмекенділерге: құрбақалар, саламандралар жатады.
