Сабақтың тақырыбы. Көміртек және оның қосылыстары Сабақтың мақсаты

1. Көмірқышқыл газын суда ерітіп: CO₂ + H₂O = H₂CO₃

2.Тұзынан күшті қышқылмен әсер етіп:

Na₂CO₃ + 2HCl = 2NaCl+H₂CO₃

Көмір қышқылы екі түрлі тұз түзеді, олар гидрокарбонаттар (NaHCO₃,

Ca(HCO₃)₂, және карбонаттар деп аталады (CaCO₃, MgCO₃);

ауруларына. LiCO₃ – ағзада тұз жиналғанда, сондай –ақ Na₂CO₃, CaCO₃

К₂CO₃ – өндірісте, құрылыс материалдары ретінде қолданылады.

IV. Сабақты бекіту. Тапсырмалар орындау

1. 
   C + O₂ = ... + 402кДж а) СН₄
   
2. 
   2C + O₂ = ә) CO₂
   
3. 
   C + CuO = б) CaC₂
   
4. 
   C + 2H₂ = в) 2CO
   
5. 
   2C + Ca = г) Al₄C₃
   
6. 
   3C + 4Al = ғ) CO + Cu
   
7. 
   2CO + O₂ = .... + 577кДж д) Cu + CO₂
   
8. 
   CO + CuO = .... + ж) H₂CO₃
   
9. 
   CO₂ + H₂CO₃ = ... + ... з) 2CO₂
   
10. 
    CO₂ + 2NaOH = ... + ... и) Na₂CO₃ + H₂
    
11. 
    CO₂ + CaO = ... к) CaCO₃ + H
    
12. 
    CO₂ + Ca(OH)₂ = .... л) CaCO₃
    

1. 
   Құрамында 8% қоспасы бар, массасы 300 г сөндірілмеген әктің СаО массасын есептеңдер.
   

1. Көміртектің периодтық жүйедегі орны:

а) ІІІ период, ІV топ, негізгі топша;

ә) ІІ период, V топ, қосымша топша;

б) ІІ период, ІV топ, негізгі топша;

2. Көміртек атомының ядро заряды:

а) 6 ә) 8 б) 4

3. Көміртектің атом құрылысы:

а) 1s²2s²2p² ә) 1s²2s²2p⁴ б) 1s²2s²2p⁶3s²

4. Көміртек атомындағы нейтрон саны:

а) 12 ә) 6 б) 4

5. Алмаздың физикалық қасиеттері қандай:

а) өте қатты, электр тогын жақсы өткізеді;

ә) өте қатты, мөлдір, электр тогын өткізеді;

б) жұмсақ, түссіз, электр тогын өткізбейді;

6. Көміртек (ІІ) оксидінің формуласы:

а) СО ә) СО₃ б) СО₂

7. Графиттің физикалық қасиеті қандай?

а) өте қатты, электр тогын жақсы өткізеді;

ә) морт, сұр түсті металдық жылтыры бар, электр тогын өткізбейді;

б) өте қатты, электр тогын өткізбейді;

8. Алмаз қайда қолданылады:

а) тау жыныстарын бұрғылауға; ә) шыны кесуге; б) бриллиант жасауға

9. Графит қайда қолданылады:

а) электродтар жасауға; ә) қарындаш жасауға;

б) майлағыш материалдар алуға;

10. Көміртек (ІV) оксидінің формуласы:

а) СО₂ ә) СО₄ б) СО

• 
  Массасы 1г активтелген көмірдің ауданы 800 м², сондықтан оның сіңіргіштік қасиеті өте жоғары болады. Активтелген көмірдің түйіршіктері дәріханаларда сатылады, ол асқорыту жолдарын УЗИ –ге түсірерде немесе реагентпен тексеруде алдын ала дайындық пен спиртті тазарту үшін қолданылады. Бірақ ол иіс газын (СО) сіңірмейді.
  
• 
  Иіс газының қауіпті шамасы -2%, ол қанның гемоглобинімен мықтап байланысып алғанда өлім қаупі туады. Аздап уланудың белгілері: қан ашық қызыл түсті болады, бас қатты ауырып, кейде естен танып қалуға да жеткізеді. Иіс газымен уланған адамды дереу таза ауаға шығару керек.
  
• 
  Тері аздаған мөлшерде тыныс алуға да қатысады. Адам тәулігіне тері арқылы 7-9 г көмірқышқыл газын бөліп, 3-4 г оттек сіңіреді. Сондықтан теріні таза ұстау керек.
  

VI. Оқушыларды бағалау.

VIІ. Үйге тапсырма: § 22. 23. Есеп жинағынан есептер шығару.

№ 1 жалпы орта білім беретін мектеп

Сабақтың тақырыбы: Көміртек және оның қосылыстары.

9 г сынып

Өткізген: Химия пәнінің мұғалімі Қалдымұратова Гүлназ