Жергілікті жер - бұл жер бетінің бір бөлігі. Оның ой-қырларының жиынтығы бедер деп аталады, ал табиғат жасаған немесе адам еңбегімен жасалған онда орналасқан барлық объектілер (өзен, орман, елді мекен, жол және т.с.) - жергілікті заттар деп аталады.
Жергілікті жерде бағдарлану дегеніміз - бұл көкжиек тұстары бағыттарын (бағыт тұстарын) табу - солтүстік, оңтүстік, батыс, шығыс;
өз бұл жерде, Д - анықталатын арақашықтық;
В - заттың белгілі мөлшері немесе заттар арасындағы арақашықтық;
У - заттың байқалатын бұрыштық өлшемі немесе бұрышты өлшегіш бөлімдеріндегі заттар арасындағы өлшемі.
Кедергілер енін анықтау. Кедергілер енін анықтау үшін қағазға АВС теңбүйірлі тікбұрышты үшбұрышын сызу қажет. А нүктесінде кедергі шетіне тұрып, жасалған мүсінді АС катетімен АС бағыты бойынша жергілікті жерде бағдарлау қажет; А, С катеті бағыты бойынша бағдарды байқау қажет.
АС бағыты бойынша жылжып, С нүктесін табу, одан СВ үшбұрыш катеті және С А гипотенуза жергілікті жердегі СВ және СА бағыттары бойынша бір уақытта қосылады. Осылайша алынған жергілікті жердегі АВС үшбұрышы А В С үшбұрышына ұқсас болады, демек, СА тең АВ. САарақашықтығын өлшеп, кедергі енін аламыз (6.3 сурет).
6.3 сурет - Арақашықтықты жергілікті жердегі геометриялық сызықтармен анықтау Биіктікті анықтау. Көлеңке бойынша заттың биіктігі (3) формуласы бойынша анықталуы мүмкін
Ьхһ н = — (3)
бұл жерде Н - заттың биіктігі; Ь - зат көлеңкесінің ұзындығы; һ -адамның бойы (биіктігі); /-адамның көлеңкесінің ұзындығы, мысалы 6.4 сурет.
Жергілікті жерде бағдарлану тәртібі. Ұрыс алаңында табысты әрекет ету үшін әрбір әскери қызметші қаруды жетік меңгерумен қатар жергілікті жерде тез және дұрыс бағдарлана білуі қажет, яғни көкжиек тұстарын (солтүстік, оңтүстік, батыс, шығыс) анықтау және қоршаған жергілікті заттарға, бедер формаларына қатысты өз орналасу жерін табу, сондай-ақ қозғалыстың қажетті бағытын табу және сол бағытты жолда ұстану қажет.
Бағдарлану сөзі «огіеns» латын сөзінен шыққан және «шығыс» деген мағынаны білдіреді. Бұл кездейсоқтық емес. Ежелден ШЫҒЫС маңызды тұс болып есептелген: осы тұстан күн шыққан - жердегі жарық пен жылу көзі. Шығысқа қарап құран оқылған, оны қастерлеген. Бағдарлану негізінде жергілікті жерде бағдарларды табу және оларды қажетті бағдарды, пункттерді және шептерді көрсететін шамшырақ ретінде пайдалану ептілігі жатыр.
Жергілікті жерде әртүрлі әдіспен бағдарлануға болады: карта бойынша; компас бойынша; шағын жарықтар бойынша; жергілікті сипаттар (заттар) бойынша.
Бағдарлану мәнін үш негізгі элемент құрайды:
