Тақырып XVIII ғасырдағы психологияның дамуы
жүктеу/скачать 14,94 Kb.
|
Тақырып 5. психолгия тарих
Документ Microsoft Word, 15.03. РО для ООД, Общ.тесты Теор.мех каз, ФОРУМ ноябрь 2021, Микроэкономика, шкала, Характеристика, тпп каз, 1-Сынып 3,4,7 бала, 1 tema diks nov (1), УМК лаб С#, 2020 стратегия, Қазақстан және орта және Таяу Шығыс елдері, Алтын орда, оғыздар
- Бұл бет үшін навигация:
- XVIII ғасырдың ортасында Психология үшін ерекше маңызды болды. Психологияны тәуелсіз, содан кейін эксперименттік ғылымға бөлуге ықпал еткен алғашқы психологиялық мектеп - ассоцианизмнің пайда болуы.
|
Тақырып 5. XVIII ғасырдағы психологияның дамуы. Психология ғылымының тарихында XVII ғасырдың алатын орны ерекше. Бұл кезеңде Еуропа халықтары дамуында елеулі өзгерістер болып, психология ілімі жайында жаңаша көзқарастар қалыптаса бастады. Әйгілі ағылшын ғалымы Френсис Бэкон (1561-1626 жж.) ғылымды тәжірибелік зерттеулерге негіздеп, оның нәтижелерін адамның құралына айналдыру қажет деп санады. Оның пікірінше, адамның ақыл-ойын жетілдіру үшін оның табиғат жайындағы білімін өсіріп, күш-қуатын арттыру керек. Бұл орайда, дүниенің сырын тәжірибелік зерттеу арқылы ашқан тиімді деп тапты. XVIII ғасырда психология ғылымында айтарлықтай өрлеу байқалып, физик И.Ньютон мен физиолог ғалым А.Галлердің (1708-1777 жж.) зерттеулері оның негізі болып саналды. Жүйке жүйесі мен бұлшық ет қызметінің физиологиясы организм тірішілігінің негізі туралы ілімді жетілдіруге әсер етіп, оның мәнін арттырды. Сөйтіп, ойлаудың дамуында ақыл-парасат шешуші рөл атқарады дейтін бұрынғы көзқарас енді тәжірибелік зерттеулерге сүйенетін болды. Психиканы осы тұрғыдан қарастыруда әрқилы бағыт ұстанушылар жіктеле бастады. Олардың бірі жан дүниесін зерттеу адамның ішкі сырын түсінуге бағытталуы қажет деп санаса, ал енді бірі психиканы танып білудегі тәжірибенің жаратылыстану ғылымдарын зерттейтін тәжірибеден ешқандай айырмашылығы болмауы тиіс деген пікірді қолдады. Сонымен, XVIII ғасырдағы психофизиологиялық құбылыстардың мәнісін ашу енді психофизиологиялық мәселелерге ойысып, түрлі психикалық процестердің сыры жүйке жүйесінің қызметін зерттеумен шектелетін болды. Осы бағытты қолдаушылардың өздері бірнеше топқа бөлініп, түрлі көзқарасты ұстанды. Солардың ішінде Швейцария зерттеушісі А.Галлердің бағдары психиканың пайда болуында жүйелік процестер бірінші , ал түрлі ой мен идеялардың өзара байланысты түрде туындауы екінші кезектегі құбылыс дейтін көзқарасты қуаттай түсті. Мұның бәрі – психологиядағы эмпиристін бағыттың көріністері. Адамның сана-сезімі мен мінез-құлқына, оның ішінде оқыту мен ағартуға әсер ету тәсілдері мен шекараларын зерттеу де маңызды орын алды. XVIII ғасырдың ортасында Психология үшін ерекше маңызды болды. Психологияны тәуелсіз, содан кейін эксперименттік ғылымға бөлуге ықпал еткен алғашқы психологиялық мектеп - ассоцианизмнің пайда болуы. Осы кезеңдегі психологиядағы басым тенденция механизм болғанымен, яғни. Механика заңдарына сүйене отырып, психикалық өмірді түсіндіруге деген ұмтылыс, XVIII ғасырдағы психологияның дамуындағы маңызды сәт. Психиканы мәдени немесе географиялық ортамен байланыстыратын алғашқы ұғымдардың пайда болуы болды. Психологияның жеке ғылым ретінде қалыптасқан уақытынан басталатын дамуы, ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы әр түрлі мақсаттағы зерттеулердің әр түрлі әдістерін пайдаланатын өзара ауыспалы теориялардың үздіксіз күресіне ұласты. Э. Кондиллак(1715-1780):Сыртқы әлемнің бейнесін жасаудағы және есте сақтау, ойлау, зейін және т. б. сияқты психикалық процестердің пайда болуындағы сезімдердің жетекші рөлін дәлелдедіБарлық психикалық белсенділік-бұл өзгерген сезімдер. Жанның бір ғана бастапқы қабілеті бар-сезім қабілеті, және барлық басқа қасиеттер, теориялық (есте сақтау, ойлау және т.б.) және практикалық, кейінірек оның негізінде дамиды.Ол жансыз мүсінді сезінудің жалғыз қабілетімен қамтамасыз етуді ұсынды. Бұл жағдайда алдымен иіс сезімі пайда болады, содан кейін біртіндеп басқа сезімдер пайда болады - дәм, есту, көру және ақырында жанасу. Мүсіннің тығыздығын қабылдау арқылы сыртқы әлем туралы түсінік пайда болады, сана қалыптасады, содан кейін өзін-өзі тану пайда болады, ол өмірге келеді. Жан Жак Руссо (1712-1778):Қоғам табиғи түрде мейірімді және адал адамды бүлдіреді, оған жағымсыз қасиеттер мен әдеттерді сіңіреді деп сендірді.Руссо табиғатқа сыртқы еліктеу туралы емес, баланың ішкі табиғатын, адамның дамуындағы ішкі үйлесімділік пен табиғилықты дамытудың табиғи бағытын ұстану қажеттілігі туралы айтты.Осылайша, ғалымдардың адамның жеке ерекшеліктерін зерттеу талабы өзінің практикалық негіздемесіне ие болды, өйткені бұл ерекшеліктерді білу ересек адамға осы баланың табиғи психикалық дамуын ескере отырып, оқытуды құруға көмектеседі.Руссо атап өткендей, әр жас кезеңінде өзгеретін жеке ғана емес, сонымен бірге барлық адамдарға ортақ психикалық даму заңдылықтары бар. Осыған сүйене отырып, ол психикалық дамудың алғашқы егжей-тегжейлі кезеңділігін жүктеу/скачать 14,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|