Мұндағы: V– 0,1 н. тиосульфат ерітіндісінің мөлшері, титрлеуге кеткен көлем;
V1 – 0,1 н. тиосульфат ерітіндісі, тәжірибедегі титрлеуге кеткен
көлем (мл);
0,009 – глюкозаның құрамы титрлеуге кеткен коэффициент;
а – зерттелетін материал;
0,9 – глюкозаның крахмалға ауысқандағы коэффициенті;
V2 – өсімдік материалының көлемі (бізге берілген 400 мл);
V3 – гидролизаттың көлемі (10 мл).
Зертханалық жұмыс №15 Пектиндік заттардың бөлінуі және анықталуы. Пектиндік заттар-жоғары молекулалы қосылыстар, өсімдіктерде кеңінен тарған. Пектиндік заттардың молекулалық массасы 50000-нан 300000-ға жуық. Олар цемент қосылыстарын береді, клей, өсімдік клеткаларын жабыстырады, өзінің гидрофильді қосылысының арқасында өсімдікті кеуіп кетуден сақтайды.
Метилировандық карбонилдік топпен полигалактрондық қышқыл пектиндік қышқыл деп аталады және пектинде ериді. Пектиннің сапалық көрсеткіштеріне қант пен қышқыл қатысында қабілеттілігін дәлелдейді. Бұл қосылыс кондитер өндірістерінде кеңінен қолданылады.
Керекті құралдар мен реактивтер: техникалық таразы, кептіргіш шкаф, центрифуга, су моншасы, 25 мл пипетка, өлшеуіш колба 250 және 500 мл, фарфорлық ступка (диаметр 90 мм), конусты колба 500 мл мұздатқышымен, өлшеуге арналған стакан (бюкс), 1 н. сірке қышқылы, 0,1 н. натрий гиброксиді, 2 н. кальций хлориді, 1%-ті күміс нитраты, шегеқұм.
1-тәжірибе: Ерігіш пектиннің бөлінуі Жұмыс барысы: 25 г жаңа материалдан (алма немесе қант қызылшасы) өлшеп алып, белгілі масса түзілгенше шынымен немесе кварц құмымен фарфор табақшаға жуамыз. Оны 500 мл конусты колбаға саламыз, үстіне 100 мл су (450С қыздырылған) жақсылап араластырып, 30 минут тұрақты сол температурада су моншасында ұстаймыз. Сонан соң колбаның бетін каучук тығынмен тығындап 15-20 минут араластырамыз. Содан соң колбаны 3000 g центрифугалаймыз, 10-15 минут пектиннің түссіз ерітіндісін жинаймыз. Пектиннің толық еруі үшін қайтадан 75 мл су құйып, 2-ші экстрактыны аламыз, 3-ші рет 50-60 мл суды құйып, әр жұмысты қайталаған сайын ерігіш пектинді центрифуга арқылы тұнбадан бөліп алып отырады. Экстрактыны қосып 250 мл көлемге жеткізеді.
Ерігіш пектинді пектатты жолмен анықтайды.
2-тәжірибе: Кальций пектаты бойынша ерігіш пектиннің сандық құрамын анықтау. Пектиннің сандық құрамын анықтау үшін пектин қышқылының гидролизі және полигалактурон қышқылын кальций пектаты қатысында тұндыру әдістері қолданылады.
Жұмыс барысы:Конусты колбаға немесе химиялық стаканға көлемі 500 мл-лік 25 мл пектин ерітіндісін өлшеп құяды, үстіне 100 мл 0,1 н. NaOH ерітіндісін құяды. 30 минут пектин ерітіндісін сабындануға қояды, натрий тұзы пектин қышқылына айналады. Сосын 50 мл 1 н. СН3СООН ерітіндісін қосады, пектин қышқылын бос күйінде алады. Алынған пектин қышқылына 5 минуттан кейін 50 мл 2 н. CaCl2 ерітіндісін құяды және 1 сағат қойып қояды. Осы уақытта кальций пектаты тұнбаға түседі. Тұнбаны ыстық сумен шаямыз (фильтр бірнеше рет сумен шайып қалыпты масса болғанша кептіргіш шкафта 1000С кептіреміз) 1%-ті AgNO3 ерітіндісімен хлорид-ионы кері реакция көрсеткенше. Тұнбаны фильтрмен бірге бюкске салып 1000С кептіргіш шкафта тұрақты массаға дейін кептіреді. Фильтрдің 1-ші массасы айырмашылығы кальций пектаты массасымен соңғы 25 мл пектат ерітіндісін табады. Пектин қышқылын мына формула арқылы табады:
Мұндағы: с –пектин қышқылының құрамы (%);
х – табылған кальций пектатының құрамы (г);
а – зерттелетін өсімдік материалы (г);
v – пектин ерітіндісінің көлемі (мл);
92 – есептелген коэффициент (%);
кальций пектаты құрамында 8% кальций бар екендігі есептелген.
