1. Дəріс тақырыбы
жүктеу/скачать 1,82 Mb.
|
Orman botanikasy. Дәрістер
| Жапырақ пішіндері. Барлық өсімдіктің жапырақтары жəй жəне күрделі жапырақ болып бөлінеді. Жəй жапырақтар бой конусындағы примордиал- дық төмпешіктен өсіп бір ғана сағақты немесе қынапты жапырақ тақтасы шықса, оны жəй жапырақ дейді.
Жапырақ тақталарын пішіндеріне қарай жіктегенде мынадай түрлері болады: қылқан жапырақ-құрылысы ине тəрізді болып келетін қарағайдың, шыршаның т.б. қылқанды өсімдіктердің жапырақтары. Таспа немесе айыл тəрізді жапырақ астық тұқымдастарда болады. Бұлар еніне қарағанда ұзындығы əлденеше ондаған рет артық болатын қынапты жапырақтар; қандауыр немесе ланцет тəрізді жапырақтар талда, талгүлде кездеседі 2-сурет; дөңгелек жапырақ көктеректе болады, оның тақтасы дөңгеленіп біткен; сопақ жапырақ-енінен ұзындығы 2-3 есе артық болатын ешкі талдың жапырағы; эллипс тəрізді жапыраққа ұшқаттың жапырақтары жатады; жұмыртқа тəрізді жапыраққа тартаржапырақ, шамшат жапырақтары жатады; ромба тəрізді жапырақ қара талда, қайыңда болады; жебе тəрізді жапырақ шырмауықта; т.б. түрлері кездеседі. Жапырақ тақтасының тілшеленуіне, жиегіндегі кедір бұдырларына жəне тіліктеріне қарай жапырақтар бөлінеді: бүтін жиекті жапырақ, бүтін жапырақ. 2-сурет. Жапырақ тақтасының пішіндері: 1-дөңгелек; 2-сопақ; 3-ұзынша; 4-таспа тəрізді; 5-жұмыртқа тəрізді; 6-ланцетті; 7-теріс жұмыртқа тəрізді; 8-теріс ланцетті. Күрделі жапырақтар. Бір жапырақтың негізгі сағағына бірнеше жеке тақташалар орналасып, бұлар өз алдына жеке-жеке түсіп отыратын болса, оларды күрделі жапырақ дейді. Күрделі жапырақтар өсімдік түріне қарай əр түрлі болады: 1. үшқұлақ-күрделі жапырақ-беде, жоңышқа, соя жапырағы; салалы-күрделі жапырақ-бұршақ, қара сора, қазтабан, атбас талшынның жапырақтары; 3. қауырсын-күрделі жапырақ, ол екі түрлі болады. Жұп қауырсын-күрделі жапырақ-сары қараған; 4. тақ қауырсын-күрделі жапырақ- ақ қарағанның жапырағы 3-сурет. 3-сурет. Күрделі жапырақтардың түрлері: а-үшқұлақ күрделі күрделі; б-салалы күрделі; в-таққауырсын күрделі; г-жұп қауырсын күрделі; екі рет қауырсын күрделі; е-үш рет қауырсын күрделі жүктеу/скачать 1,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|