1. Физиология пәнінің мазмұны мен маңызы
жүктеу/скачать 189,93 Kb.
|
сессия ажжф
https, лекция 7, 207181
- Бұл бет үшін навигация:
- Эндокриндік бездер (эндокриндік бездер)
- Қалқанша безі
| Эндокриндік бездер-бұл өз өнімдерін, гормондарын тікелей қанға шығаратын түтіктері жоқ эндокриндік жүйенің бездері. Эндокриндік жүйенің негізгі бездеріне эпифиз, гипофиз, ұйқы безі, аналық без, аталық без, қалқанша без, қалқанша маңы безі, гипоталамус және бүйрек үсті бездері жатады. Гипоталамус пен гипофиз-нейроэндокриндік органдар.
Эндокриндік бездер (эндокриндік бездер): орталық және перифериялық эндокриндік бездерге бөлінеді. Орталық эндокриндік бездерге жатады гипоталамус, гипофиз және эпифиз, ал перифериялық эндокриндік бездерге жатады қалқанша без, қалқанша маңы бездері және бүйрек үсті бездері. Бұған қоса, денеде қосарланған функцияны орындайтын аралас бездер де бар. Оларға мыналар жатады: жыныс бездері, ұйқы безі, плацента және тимус (айырша безі). Ішкі секреция бездерінің гормондары дене мүшелерінің дамуы мен қызметін гуморальды реттеуге, ағзаның сұйық ішкі ортасы арқылы олардағы зат алмасу деңгейіне қатысады. Гиперфункция денеде гормондар көп бөлінгенде, ал аз бөлінгенде гипофункция деп аталады. Гормондардың шамадан тыс бөлінуі де, гормондардың аз бөлінуі де қауіпті. Кез - келген бездің Гипер-және гипофункциясы қауіпті ауруды тудыруы мүмкін. Мамандандырылған жасушаларда түзілетін гормондардан бөлінетін химиялық заттар дене сұйықтықтарында қозғалады және дененің басқа бөліктеріндегі белгілі бір мақсатты жасушаларға әсер етіп, олардың жұмысын өзгертеді. Эндокриндік жүйе-гормондарды, гормондарды бөлетін ішкі секреция бездерін және гормондарға жауап беретін мақсатты жасушалардағы немесе жасушалардағы молекулалық рецепторларды қамтитын ішкі байланыс жүйесі. Гипофиз - негізгі эндокриндік без. Ол аралық мидың төменгі жағына жіңішке өсіндімен бекітілген. Пішіні бұршақ тәрізді, ересектерде салмағы 0,5-0,65 г жетеді. бұл без 25 түрлі гормон шығарады. Оның гормондары ұйқы безінен басқа барлық ішкі секреция бездерінің қызметін бақылайды. Гипофиздің соматотропин (өсу) гормоны барлық тіндер мен мүшелерге әсер етеді. Өсу гормоны қаңқа мен бұлшықеттің өсуіне әсер ететін денені дамытады. Егер өсу гормоны жеткіліксіз мөлшерде өндірілсе, адам өспейді және ергежейлілік пайда болады. Ал артық болған (гиперфункция) жағдайында ол алыптылық ауруды алады. Адамның сүйектері 25 жасқа дейін созылады. Акромегалия-ересектердегі өсу гормонының шамадан тыс бөлінуінен туындаған ауру. Бұл жағдайда адамның саусақтары, аяқтары мен бет сүйектері ұзарады. Қалқанша безі тироксин гормонын шығарады. Тироксин гормонының қалыпты өндірілуі үшін денеде йод жеткілікті болуы керек. Егер ересек адам тамақ пен сумен жеткілікті йод алмаса, онда ол эндемиялық зоб ауруына шалдығады. Бұл Қалқанша безінің ісігі. Жас балаларда йодтың жетіспеушілігінен кретинизм ауруы дамиды. жүктеу/скачать 189,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|