Дәнді-дақылдар культурасы.
Ашыту өндiрiстерінде шикiзат арасында дәндi-дақылдардың біршама салмағы бар. Сыра қайнату өндірісінде арпа негiзгi шикiзат болып табылады. Спирт өндірісінде жүгерiнi, арпаны, сұлыны, тарыны, қара бидайды өңдейдi. Дәнді-дақылдардың маңызды құрамды бөлiгi - су. Жинау шарттарына байланысты ылғалдылық 12-20% аралығында ауытқиды. Дәнді-дақылдарда судың орташа құрамы 14%. Су құрамының көп мөлшері құрғақ заттардың азаюына әкеп соғады. Арпа дымқыл болған жағдайда жаман сақталып, иістенеді, шығымдылығын жоғалтады, баяу өседі, микроорганизмдермен оңай зақымдалады. Мұндай дәнді-дақылдар жазда тез қызады, қыста – біріңғай массаға айналып қатып қалады.
Су құрамына байланысты арпаның дәнi төмендегiдей классификацияланады: құрғақ (14%-ке дейiн); орташа құрғақтық (14-15,5%); дымқыл (15,5-17 %) және шикi күйiнде (17%). Арпаның ылғалдылығы 15,5 %-кризистiк. Ылғалдылығы кризистiк мөлшерден жоғары болған жағдайда дәнді-дақылдарды кептiредi.
Арпа сапасының физико-химиялық көрсеткiштерi: Зерновые культуры
Көрсеткіштердің аталуы
|
Мағынасы
|
1-ші класс
|
2-ші класс
|
Ылғалдылығы, %, артық емес
|
15,0
|
15,5
|
Ақуыз, %, артық емес
|
12,0
|
12,0
|
Жиынды қоспа, %, артық емес, оның ішінде: зиянды қоспа
|
1,0
0,2
|
2,0
0,2
|
Дәнді қоспа, %, артық емес
|
2,0
|
5,0
|
Кіші дәнді-дақылдар, %, артық емес
|
5,0
|
7,0
|
Ірі дәнді-дақылдар, %, кем емес
|
85,0
|
60,0
|
Өсу қабілеті, %, кем емес (жиналғаннан кейін 45 күннен кейін жеткізілетін дәнді-дақылдар үшін)
|
95,0
|
90,0
|
Тіршілікке қабілеттілігі, %, кем емес (жиналғаннан кейін 45 күннен кейін жеткізілетін дәнді-дақылдар үшін)
|
95,0
|
95,0
|
Дәнді-дақылдардың зиянкестермен зақымдануы
|
жіберілмейді, (1-ші дәрежелі) кенемен зақымданғаннан басқа (20 шт./кг)
|
Ақуыздың көп мөлшері қажет емес. Ақуыздың құрамы 1%-ке жоғарлағанда уыттың экстрактивтілігін орташа 0,7%-ке; еру дәрежесі 0,3-0,5%-ке; Кольбах санын – 0,4-2,0 %-ке төмендетеді. Ақуыздың құрамы 9%-тен кем болғанда көбіктендіру және дәм толықтыру үшін қажетті азотты заттардың мөлшері азайтылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
