«Қазақстанның физикалық географиясы» пәнінен оқу-әдістемелік кешені жоғары оқу орындарының 5В011600 «География» мамандығы бойынша оқитын студенттер, сонымен қатар магистранттарға және оқытушыларға ұсынылады


Қазақстанның физикалық географиясы пәнінен зертханалық сабақтардың жоспары



бет4/5
Дата29.03.2017
өлшемі2,64 Mb.
#12713
1   2   3   4   5






Қазақстанның физикалық географиясы пәнінен зертханалық сабақтардың жоспары



Зертханалық - тәжірибелік жұмыс № 1-2
Тақырыбы: Қазақстанның географиялық орны. Табиғатын оқып –білу тарихы

Жұмыстың мақсаты: Қазақстанның Еуразия материгінде алатын географиялық орны анықтау.(ТМД-ға қатысты орналасуы), шеткі нүктелерін, сағаттық белдеулерін, шекараларын анықтай білу.
Тапсырмалар:

1. Карта бойынша Қазақстанның географиялық орнын суреттеу.

Тапсырманың негізгі сұрақтары:


  1. Карта бойнша Қазақстан территориясының Еуразия материгінде,ТМД территориясына қатысты орналасуын анықтау.

  2. Градустық торды пайдаланып Қазақстанның батыстан шығысқа, солтүстіктен оңтустікке созылып жатуын өлшеу.

  3. Республика территориясының негізгі бөлігінің қандай шеткі меридиан және паралелдер аралығында орналасқан ?

  4. Республика территориясы қандай сағаттық белдеулер аралығында жатқаның карта бойынша анықтау.

  5. Еуразияның топырақ, геоботаникалық карталары мен табиғат зоналарының картасы бойынша республика территориясының қандай табиғат зоналарда орналасқаның анықтау.

2. 19-ғасырдың екінші жартысындағы атақты орыс географтары мен саяхатшыларын(Қазақстанның табиғатын оқып білген) Қазақстанды зерттеген адамдар,олардың экспедицияларының маршруттарын республика картасына түсіріңдер.

3. Қазақстанның табиғатын зерттеген атақты зерттеушілерді атаңдар.


Әдебиеттер:

1.В.М.Чупакин Физическая география Казахстана.Изд."Мектеп".Алма-Ата, 1968.

2. Н.А.Гвоздецкий.Казахстан. Изд."Мысль" Москва,1981.

3. К.Карпекова, А.Бейсенова және т.б. Қазақстанның физикалық географиясы. 8кл. арналған оқулық. Алма-Ата.1994.

4.У.Есназарова. Қазақстанның физикалық және экономикалық географиясын оқыту."Рауан"1994.

5.Географический атлас

Атлас Казахстана том.1.

Кескін карталар.

Зертханалық - тәжірибелік жұмыс №3-4

Тақырыбы: Қазақстанның жер бедері мен геологиялық құрылысы
Жұмыстың мақсаты- тақырыптық карталарды салыстыра отырып жер бедерінің қалыптасу ерекшеліктерін айқындау.
Сұрақтар:

1. Қазақстанның ірі ойпаттары мен тау жүйелерін атаңдар?

2. Кескін картаға Қазақстанның орографиялық схемасын тусіру.

3. Қазақстанның жер бедерінің негізгі формаларын атаңдар.

4. Қазақстанның жазықтық территориясында кездесетін рельеф типі комплекстерін атаңдар.

5. Қазақстан тауларында кездесетін рельеф типі комплекстерін атаңдар.


Тапсырмалар :

1. Тектоникалық картаның түсініктемесін оқып білу. Контурлық картаға геотектоникалық облыстарды түсіріндер. Тектоникалық картаны құрастырудың негізгі принциптері деген сұраққа жауап беріңдер. Тектоникалық схеманы геологиялық картамен салыстыра отырып әр геоструктураны қай жастағы тау жыныстарымен құрастырылғанын анықтау.

2. Мына жоспар бойынша геологиялық картаға қысқаша суреттеме құрастыру: картаны құрастыру принциптері (түсініктемені жатқа білу- тау жыныстарының жасын, түсі мен индекстерінің белгілерін ).Тау жыныстарының ең ірі таралу облыстарына мысал келтіру архей, протерозой, палеозой, мезозой және кайнозой, сонымен бірге вулканогендік (интрузивтік және эффузивтік) тау жыныстардың таралуына. Картамен жұмыс істеу нәтижесінде кесте толтыру.

Кесте



Жыныстардың жасы

Индекс

Түсі

Таралу облыстары

1.Кайназойлық







Мұғаджар,Қазақстанның ұсақ шоқылы елі және Қазақстанның оңтүстік шығыс шығыстағы шеткі аймақтағы тау жүйелері.

2.Мезозойлық







3.Палеозойлық







3. Дайындалған геотектоникалық облыстардың схемасын орографиялық аудандардың картосхемасының үстіне салып тектоникалық облыстардың аудандарын қазіргі рельефпен салыстыра отырып, әр геотектоникалық облысқа қандай орографиялық элементтер кіретінін анықтау. Тектоникалық картаны геологиялық картамен салыстыра отырып, әр геоструктуралық облыстын қандай негізгі тау жыныстарымен құрастырылғаның анықтау. Талдау нәтижесін дәптерге жазып қою.



Зертханалық - тәжірибелік жұмыс №5

Тақырыбы: Қазақстанның климаты

Жұмыстын мақсаты: Негізгі климат түзуші факторларды анықтау. Қазақстанның климатының әртүрлілігін түсіндіру.
Сұрақтар:

1. Қазақстан территориясындағы климат пен ауа-райының процестерін айқындаушы негізгі факторлардың әсерін түсіндіру:

1.Күн радиациясы

2.Атмосфера циркуляциясының системасы

3.Жер бедері

2. Қазақстанның климатының әртүрлілігін қалай түсіндіруге болады?

3. Қазақстанның солтүстік және оңтүстік аудандарында қандай максимальді температуралар байқалады?

4. Контурлық картаға қантар және шілде айларының жауын-шашынның ең көп, ең аз жауатын аудандарын түсіріндер. Олардың біркелкі таралмауының себебін түсіндіріңдер.

5. Республиканың әр бөліктерінде жауын-шашынның маусым бойынша қалай таралады?

6. Қазақстанның биік таулы облыстарындағы климаттың ерекшкліктері қандай?


Тапсырмалар:

1. Оқулықтың (В.М.Чупахин) ішіндегі №1 кестеге ауызша талдау жасау"Орталықаша айлық және Орталықаша жылдық жауын-шашын мөлшері, мм" және жауын-шашынның республиканың әртүрлі бөліктерінде таралуын түсіндіру.

2. Контурлық картаға климаттық белдеу мен облыстарды түсіру. Б.П.Алисов бойынша әр климаттық белдеуге және оның жеке облыстарына (қалауы бойынша) мына климаттық мәліметтер бойынша сипаттама беру:

1. Қантар және шілде айларындағы күннің жиынтық радиациясының көрсеткіші. Жыл бойы радиациялық баланстың көрсеткіші.

2. Ауа массаларының әртүрлі қайталануы.

3. Қантар, шілде айының температурасы.

4. Жаздың температуралық сипаттамасы (қоңыржай жылы, қоңыржай салқын және т.б.) және қыстың (суық өте қатан және т.б.)

5. Жылдық жауын-шашын мөлшері.

6. Маусым бойынша ауа-райы типінің сипаттамасы (климаттық графиктердін негізінде).

Зертханалық - тәжірибелік жұмыс №6

Тақырыбы: Қазақстанның ішкі сулары
Жұмыстың мақсаты: өзен торларының және көлдердің климатқа, жер бедеріне байланысты географиялық таралу заңдылықтарын айқындау.

Тапсырмалар:

1. Контурлық картаға негізгі өзен алаптарының шекарасын түсіру.

2. Карталар мен диаграмаларға талдау жасау негізінде ауызша мына сұрақтар бойынша түсініктеме беру:

1. Әр өзен алабының географиялық орны

2. Әр алапқа қандай орографиялық аймақтар кіреді?

3. Әр алапқа қандай өзен жүйелері кіреді?

4. Суайрық сызықтың рельефпен қатынасы және байланысы.

5. Өзен еңістігі.

3. Контурлық картаға ірі өзендер мен маңызды көлдерді түсіру.

4. Кесте құрастыру: негізгі ағыс облыстары және өзендердің қоректену типі.



Негізгі алабы


Өзендер мен оның салалары

Қоректенуі

5. Қазақстанның бір өзеніне мына жоспар бойынша физикалық-географиялық сипаттама беру:

1) өзеннің аты

2) ұзындығы км

3) басталатын жері, бағыты, қайда құяды.

4) қай өзен алабына жатады?

5) өзеннің қоректенуі

6) су режимі

7) ағысының сипаты

8) өзеннің шаруашылықтағы маңызы және пайдаланылуы.

6. Қазақстанның көлдерінің қазаншұнқырларының пайда болуына сипаттама беру.

7. Картадан Қазақстанның су қоймаларын көрсету.

8. Қазақстан өзендері мен көлдерінің экологиялық мәселелері.

9. Қазақстан территориясы бойынша жер асты суларының орналасуы. Жер астына жатуына, таралуына және динамикасына байланысты жер асты суларының негізгі үш типке бөлінуі:

1)Жарықтарда немесе палеозойлық тау жыныстарындағы жер асты сулары;

2)Мезозойлық үштік шөгінділердің жер асты сулары;

3)Төрттік борпылдақ шөгінділердің еспе сулары.
10. Минералды сулар және олардың сауықтырудағы манызы.

11. Жер асты суларын ауыл шаруашылығында пайдалану.

12. Контурлық картаға Қазақстанның қазіргі мұздану аудандарын түсіру.

13. Қар сызығы және мұздықтар.Мұздықтардың типтері.

Қазақстан тауларындағы мұздануға сипаттама беру.

14. Таулардағы мәңгі тон.

15. Қазіргі мұздану және мұздықтардың маңызы.

16. Мұздықтарды қорғау проблемалары.



Зертханалық - тәжірибелік жұмыс №7,8,9

Тақырыбы: Қазақстанның топырақтары, өсімдіктері.

Жануарлар дүниесі


Жұмыстың мақсаты - топырақты түзуші факторлардың,топырақтың түрлерінің таралу заңдылықтарын оқып білу.Қазақстан территориясындағы өсімдіктердің таралуын және олардың топырақпен байланыстылығын айқындау.

Тапсырмалар:

1. Кескін картаға Қазақстанның топырақ түрлерін түсіру.

2. Топырақ түзуші факторларға сипаттама беру.

Қазақстанның территориясының әр бөліктерінде топырақтың таралуы:

1)жазық аудандардың топырақтары

2)таулы аудандардың топырақтары

3. Қазақстанның өсімдіктерінің типтері:

а) қылқан жапырақты және жапырақты ормандар

б) бұталы ормандар

в) шөлді- аласа бұталы өсімдіктер

г) дала өсімдіктері

д) шалғын жердің өсімдіктері.

4. Қазақстанның өсімдік жамылғысын пайдалану.

5. Қазақстан фаунасының әртүрлілігі және территорияның жеке бөліктеріндегі фаунаның айырмашылығы, құрамы және оның палеографиялық даму ерекшеліктеріне байланыстылығы.

6. Жануарлардың негізгі түрлерінің /қазіргі/ таралуы:


  1. Солтүстік және Орталықалық Қазақстан территориясында;

  2. Қазақстанның ұсақ шоқысының территориясында;

  3. Солтүстік –батыс Қазақстанның шөлейт және шөлдерінде;

  4. Оңтүстік Қазақстанның шөлдерінде /оның ішінде өзен аңғарларында;

  5. Қазақстанның Шығыс және Оңтүстік- шығыс таулы облыстарында.

7. Бағалы-кәсәптік-аңшылық аңдар, құстар және зиянды жануарлар түрлері.

8. Қазақстандағы өсімдіктер сипаты жануарлар дүниесінің таралуына қалай

әсер етеді?

9. Қазақстанда топырақ, өсімдік ресурстарын, жануарлар дүниесін қорғаудың

негізгі мәселелерін және оларды шешу жолдарын атаңдар.

10.Жануарлардың географиялық және түрі бойынша таралуына адамның

тигізетін әсері.

Зертханалық - тәжірибелік жұмыс № 10

Тақырыбы: Қазақстанның табиғат зоналары
Жұмыстың мақсаты- Қазақстанның территориясында ландшафттық географиялық зоналардың білінуінің себептерін анықтау.
Тапсырмалар:


  1. Мына тақырыпқа хабарлама жасау: «Орыс және совет ғалымдары – СССР табиғат зоналары туралы ғылымның негізін қалаушылар».

  2. Кескін картаға Қазақстанның географиялық зоналарының шекарасын түсіру. Картадағы зоналардың шекарасына суреттеме беру. Зоналардың шекаралық жағдайынының жергілікті жер жағдайына байланысты екенін / географиялық орнына, жер бедеріне, климатқа және т.б./. Суреттеме құрастырғанда ТМД-ның мынадай карталарын пайдалану керек: табиғат зонасының, гипсометрлік, климаттық, өсімдік және топырақ карталары.

  3. Қазақстанның жазық бөлігінің табиғат зоналары.

  4. Шығыс және Оңтүстік –Шығыс Қазақстанның таулы аймақтарындағы биіктік белдеулік.

  5. Кескін картаға табиғи, ландшафтық орманды дала зонасын түсіру, зона бөлшегін бөліп көрсету:

а) оңтүстік қоңыржай-ылғалды орманды дала.

б) шоқ (типтік емес) орманды –орманды дала зонасының бөлшегі



  1. Кесте келтіру: орманды дала зонасына физико-географиялық сипаттама:

Зона

(зона бөлшегі)



Геологиялық-тектоникалық құрылысы, жер бедері, пайдалы қазбалар

Климаты

өзендері, көлдері

Топырақ-

тары


өсімдік-

тері


Жануарлар дүниесі

























  1. Орманды дала зонасының халық шаруашылығындағы маңызы қандай?




  1. Кескін картаға табиғи, ландшафтық дала зонасын түсіру, зона бөлшектерін бөліп көрсету:

а) әртүрлі шөптесінді – астық тұқымдас өсімдікті (сев разнотравно-злаковых степей)

б) құрғақ бозды бетегелі даланың оңтүстік бөлшегі (южная подзона сухих типчаково-ковыльных степей)



  1. Кесте келтіру: дала зонасының физико-географиялық сипаттамасы:



Зона

(зона бөлшегі)



Геологиялық-тектоникалық құрылысы, жер бедері, пайдалы қазбалар

Климат

өзендері, көлдері

Топырақ

тары


өсімдік

тері


Жануар-

лар дүниесі



























  1. Дала зонасының халықшаруашылығындағы маңызы қандай?

  2. Кескін картаға Қазақстанның шөлейттік ландшафтық зонасын түсіру.

  3. Шөлейт зонасына мына жоспар бойынша физико-географиялық сипаттама беру:

  1. Географиялық орны

  2. Рельефінің ерекшеліктері

  3. Климаты

  4. Ішкі сулары

  5. Топырақтары

  6. Өсімдіктері

  7. Жануарлар дүниесі

  8. Халықшаруашылығындағы маңызы және пайдалануы.

  1. Кескін картаға Қазақстанның ландшафтық шөл зонасын (қоңыржай белдеудің) түсіру, зона бөлшектерін бөліп көрсету:

а) қоңыржай белдеудің шөл зонасынан жусанды –сораңды шөлді солтүстік зона бөлшегі.

б) эфемерлі-жусанды шөлдік оңтүстік зона бөлшегі.



  1. Шөл зонасына мына жоспар бойынша физикалық-географиялық сипаттама беру:

  1. Географиялық орны

  2. Жер бедерінің ерекшеліктері

  3. Климаты

  4. Ішкі сулары

  5. Топырақтары

  6. Өсімдіктері

  7. Жануарлар дүниесі

  8. Қазақстанның шөлдерін меңгеруде қандай негізгі мәселелер бар?


Зертханалық - тәжірибелік жұмыс №11

Тақырыбы: Физикалық-географиялық аймақтары
Жұмыстың мақсаты - әдеби және картографиялық деректерді терең оқып талдау нәтижесінде аймақтарға физикалық-географиялық сипаттама беру.
Тапсырмалар:

  1. Мына жоспар бойынша аймаққа физикалық-географиялық сипаттама беру:

  1. Географиялық орны

  2. Геологиялық құрылысына байланысты жер бедерінің ерекшеліктері.

  3. Пайдалы қазбалары

  4. Климаты мен гидрологиясының негізгі белгілері.

  5. Топырақтары, өсімдіктері және жануарлар дүниесі.

  6. Табиғи ресурстары, меңгеру мәселелері мен табиғатты қорғау.



Зертханалық - тәжірибелік жұмыс №12

Тақырыбы: Қазақстанның экологиялық мәселелері
Жұмыстың мақсаты – қоршаған Орталықаның жаһандық және республика ішіндегі мәселелерімен танысу.
Тапсырмалар:

І. Қазіргі өркениеттің экологиялық дағдарысы.

Қоршаған Орталықаның жаһандық мәселелері:


    1. Адамның әрекетінің әсерінен атмосфераның химиялық құрамының өзгеруі.

    2. Топырақ жамылғысының жағдайының нашарлауы, топырақтың табиғи құнарлығының төмендеуі, жер өңдейтін және жайылымдық экожүйелердің құнарсыздануы.

    3. Құрлықтың табиғи экожүйелерінің құнарсыздануы.

    4. Біздің планетамыздың биологиялық құрамының кедейленуі.

    5. Су ресурстарының мәселелері.

    6. Мұхиттардың ластануы.

    7. Адамдар пайдаланатын химиялық заттардың санын одан әрі өсуі.

    8. Қала халқының өсуі.

ІІ Қазақстандағы қоршаған Орталықаның проблемалары

  1. Арал маңы – экологиялық дағдарыс зонасы

  2. Каспий, Балқаш көлдерінің экологиялық проблемалары.

  3. Тез шешуге арналған ұлттық проблема – қалалардағы ауаның сапасы.

  4. Су ресурстарын тиімді пайдаланудың сұрақтары.

  5. Топырақтың қазіргі жағдайы және оларды қорғау проблемалары

  6. Биік таулы аймақтардың экологиясы (Алтай, Қаратау, Іле Алатау)

  7. Экологиялық мәселелерді шешу жолдары.


Студенттің оқытушының басшылық етуімен өзіндік жұмыс жасау сабақтарының жоспары

1 тақырып. Физикалық географиялық орны

1. Физикалық және экономикалық орны

2. Жер көлемі. Шеткі нүктелері

3. Саяси-әкімшілік бөлінуі


2 тақырып. Физикалық географиялық аудандастырылуы

1. Физикалық географиялық аудандастыру тарихы

2. Аудандастыру принциптері

3. Гвоздецкидің, Давыдованың, Чупахиннің аудандастыруларына салыстырмалы сипаттама


3 тақырып. Экологиялық жағдайы

1. Геоэкологиялық аудандастырылуы

2. Жаһандық және аймақтық экологиялық проблемалар

3. Экологиялық проблемалардың себептері және шешу жолдары


4 тақырып. Шығыс Еуропа жазығы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, жер асты сулары


5 тақырып. Оңтүстік Орал таулы аймағы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Гидрографиясы, топырақ, өсімдік жамылғысы, жануарлар дүниесі


6 тақырып. Солтүстік қазақ жазығы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, жер асты сулары


7 тықырып. Қазақтың қатпарлы даласы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, жер асты сулары


8 тақырып. Тұран жазығы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Гидрогеографиясы


9 тақырып. Қазақстандық Алтай таулы аймағы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, мұздықтары.

6. Биіктік белдеулері
10 тақырып. Сауыр – Тарбағатай таулы аймағы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, мұздықтары.

6. Биіктік белдеулері
11 тақырып. Жоңғар Алатауы таулы аймағы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, мұздықтары.

6. Биіктік белдеулері
12 тақырып. Тянь – Шань таулы аймағы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, мұздықтары.

6. Биіктік белдеулері

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

1.В.М.Чупакин Физическая география Казахстана.Изд."Мектеп".Алма-Ата, 1968.

2. Н.А.Гвоздецкий.Казахстан. Изд."Мысль" Москва,1981.

3. К.Карпекова, А.Бейсенова және т.б. Қазақстанның физикалық географиясы. 8кл. арналған оқулық. Алма-Ата.1994.

4.У.Есназарова. Қазақстанның физикалық және экономикалық географиясын оқыту."Рауан"1994.



5.Географический атлас


Мұздық атауы

Орналасқан жері

Мұздық шетінің теңіз деңгейінен биіктігі (м)

Ауданы (км квадрат)

Ұзындығы (км)

Мұздық көлемі (км текше)

Коржеенвский

Іле Алатауы, Шілік өзені алабы

3270

38

11,7

6,32

Богатырь

Іле Алатауы, Талғар өзені алабы

3420

30,3

9,1

4,50

Симонов

Теріскей Алатау, Текес өзені алабы

3491

28,1

9,1

4,02

Мәрмәр қабырға

Теріскей Алатау, Текес өзені алабы

3350

22,5

7,8

2,88

Жаңғырық

Іле Алатауы, Шілік өзені алабы

3370

17,7

8,9

2,01

Дмитриев

Іле Алатауы, Талғар өзені алабы

3400

17,4

5,7

1,9

Берг

Жоңғар Алатауы, Лепсі өзені алабы

2850

16,7

8

1,83

Калесник

Іле Алатауы, Талғар өзені алабы

2940

15,3

8,1

1,52

Воейков

Жоңғар Алатауы, Шажа өзені алабы

2720

13,6

8,6

1,38

Абай

Жоңғар Алатауы, Баскан өзен алабы

2830

13,2

10,9

1,1

Жаңа

Күнгей Алатау, Шілік өзен алабы

3370

13

6,4

1,29

Безсонов

Жоңғар Алатауы, Қаратал өзен алабы

2903

12,6

6

1,21

Жамбыл

Жоңғар Алатауы, Басқан өзен алабы

3120

11,2

6

1,01

Некрасов

Жоңғар Алатауы, Тентек өзені алабы

3120

10,9

5,8

0,80

Шокальский

Іле Алатауы, Талғар өзені алабы

3370

10,8

4,7

0,96

Үлкен Берел

Алтай, Беерл өзені алабы

1920

10,3

10,4

0,89

Тау-кен институты

Іле Алатауы, Түрген өзені алабы

3450

9,8

4,5

0,83

Қарасай

Теріскей Алатау, Текес өзені алабы

3430

9,7

4,8

0,81

Короленко

Жоңғар Алатауы, Тентек өзен алабы

3000

9,5

6,2

0,6

Оңтүстік Жаңғырық

Күңгей Алатау, Шілік өзен алабы

3370

9,2

8

0,75

Қазақстанның аса ірі мұздықтары

Орталықаша жылдық температура

Станциялар

І

ІІ

ІІІ

ІV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

Жылдық

Петропавл

-18,7

-17,3

-11,3

1,5

11,4

16,0

18,8

16,6

10,6

1,8

-8,1

-15,9

0,5

Қостанай

-17,7

-17,2

-10,8

2,5

12,7

18,2

20,2

18,2

11,8

2,7

-6,6

-14,4

1,6

Арқалық

-16,5

-15,8

-10,0

3,2

13,3

19,1

21,4

19,5

12,5

3,1

-7,0

-14,1

2,4

Көкшетау

-16,2

-15,4

-9,6

2,6

12,1

17,4

19,6

17,4

11,4

2,8

-6,9

-13,8

1,8

Астана

-17,4

-16,8

-10,8

2,1

12,4

17,8

20,2

17,8

11,3

2,5

-7,6

-14,6

1,4

Павлодар

-17,9

-17,2

-10,5

3,2

12,9

19,0

21,2

18,7

12,4

3,2

-7,6

-15,0

1,9

Орал

-14,2

-13,8

-7,3

5,5

14,9

20,2

22,6

20,6

13,7

5,1

-3,6

-10,6

4,4

Атырау

-10,4

-9,8

-2,6

8,6

17,4

22,8

24,9

20,2

16,1

7,6

-0,4

-6,2

7,7

Ақтөбе

-15,6

-14,9

-8,2

4,7

14,6

19,8

22,3

20,3

13,3

4,4

-4,8

-12,1

3,6

Қарағанды

-15,1

-14,5

-8,7

3,0

12,4

17,9

20,3

18,0

11,7

2,8

-7,0

-10,3

2,3

Семей

-16,2

-15,4

-8,5

4,5

14,1

20,0

22,2

19,0

13,4

4,6

-6,4

-13,5

3,2

Өскемен

-16,2

-15,7

-7,9

4,3

13,7

18,9

21,2

19,1

12,9

5,0

-6,5

-13,3

3,0

Қызылорда

-9,3

-7,3

0,8

11,7

19,4

24,3

25,7

23,8

17,0

8,7

-0,1

-6,6

9,0

Шымкент

-3,0

-0,3

5,7

12,9

18,6

23,4

26,3

24,9

18,9

11,4

4,6

-0,5

11,9

Тараз

-4,6

-2,7

3,1

11,5

17,5

21,8

23,8

21,5

15,9

9,4

-2,1

-2,8

9,7

Алматы

-8,0

-6,9

-0,2

10,0

15,8

19,9

22,3

21,0

15,3

7,7

-1,0

-6,4

7,6

Жезқазған

-16,1

-14,6

-7,2

6,2

15,5

21,6

24,0

21,4

14,4

4,98

-5,1

-12,8

4,8

Ақтау

-3,2

-2,6

-2,2

10,0

17,6

22,6

25,6

24,6

29,4

12,2

5,2

-0,2

11,1

Талдықонған

-11,4

-9,3

-0,5

9,7

15,8

10,6

22,8

21,4

15,5

7,8

-1,6

-8,4

6,9


ҚАЗАҚСТАН ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР

Жер көлемі

2,7 млн шаршы км




Шеткі нүктелері

Солтүстік нүктесі (55 25 с.е.);

Оңтүстік нүктесі (40 56 с.е.);

Батыс нүктесі (46 27 ш.б.);

Шығыс нүктесі (87 20 ш.б.)



Шекарасы

Жалпы ұзындығы 15000 км;

Құрлық арқылы 12000 км;

Су арқылы (Каспий және Арал) 3000 км


Көрші елдері

Солтүстікте және солтүстік-батыста Ресеймен (6467 км);

Оңтүстікте Қырғыстанмен (980 км), Өзбекстанмен (2300 км), Түркменстанмен (380 км;

Шығыста Қытаймен (1460 км) шектеседі.


Ең биік нүктесі (м)

Хантәңірі (6995 м)

Ең төмен нүктесі (м)

Қарақия ойысы (-132 м)

Климат белдеуі, типі

Қоңыржай белдеу, шұғыл континетті климат

Жауын-шашыны

Батыс Алтай (1600 мм);

Балқаш көлінің батысы, Арал теңізінің солтүстігі (130 мм).



Температурасы

ҚАҢТАРДА

солтүстікте Орталықаша -19 , ең төменгі -54 С;

оңтүстікте Орталықаша -2 С, ең төменгі -30 С


ШІЛДЕДЕ

солтүстікте Орталықаша +14,1 , ең жоғары



+41 С;

оңтүстікте Орталықаша +29,3 С, ең жоғары +47 С



Табиғат зоналары

Орманды дала (2,5%), дала (26%), шөлейт (14%), шөл (44%), биіктік белдеу (13,5%)



ЖАУЫН-ШАШЫННЫҢ ОРТАЛЫҚАША АЙЛЫҚ ЖӘНЕ

ОРТАЛЫҚАША ЖЫЛДЫҚ МӨЛШЕРІ (ММ)

Станциялар

І

ІІ

ІІІ

ІV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

Жылдық

Петропавл

25

18

19

24

34

55

62

53

34

36

34

31

425

Қостанай

21

17

30

27

32

40

55

38

32

35

30

26

373

Арқалық

34

30

34

19

20

32

43

40

24

35

29

33

373

Астана

34

23

32

26

33

45

54

48

29

32

27

33

411

Павлодар

24

19

28

24

26

35

40

37

22

28

34

35

352

Орал

31

24

30

28

29

27

36

29

24

39

37

40

374

Атырау

25

22

20

18

19

23

18

14

14

16

18

29

236

Ақтөбе

21

18

23

19

31

35

38

28

24

26

24

28

315

Семей

28

22

27

23

27

39

41

28

22

32

39

36

364

Өскемен

27

28

41

36

47

60

65

48

32

48

55

49

536

Қызылорда

20

22

19

16

15

6

5

4

5

8

14

19

151

Шымкент

70

76

100

82

45

18

8

4

6

40

59

74

582

Тараз

30

33

48

49

39

27

11

7

9

32

37

31

353

Алматы

33

34

70

99

98

61

40

26

28

52

52

36

629

Жезқазған

23

22

23

17

13

20

18

13

10

15

14

20

208

Ақтау

20

17

16

18

16

17

17

18

18

17

16

29

214

Талдықонған

29

31

47

41

46

34

34

15

16

33

44

42

412


ҚАЗАҚСТАННЫҢ БИІК ТАУ ШЫҢДАРЫ

Шынның атауы

Орналасқан жері

Биіктігі (м)

Хантәңірі шыңы

Сарыжаз жотасы

6995

Бүкіл одақтың география қоғамына 100 жыл шыңы

Меридиандық жота

6276

Талғар шыңы

Іле Алатауы

4973

Шоқтал тауы

Күңгей Алатауы

4770

Бесбақан тауы

Жоңғар Алатауы

4662

Металлургтер тауы

Іле Алатауы

4600

Мұзтау шыңы

Алтай тауы, Қатын жотасы

4506

Манас шыңы

Талас Алатауы

4482

Ашутор шыңы

Теріскей Алатауы

4427

Мұзтау тауы

Жоңғар Алатауы

4370

Комсомол шыңы

Іле Алатауы

4330



ҚАЗАҚСТАННЫҢ ІРІ БӨГЕНДЕРІ

Бөген атауы

Орналасқан жері

Іске қосылған жылы

Ауданы (км шаршы)

Ұзындығы (км)

Ені (км)

Тереңдігі (м)

Бұқтырма

Ертіс өзені,

Шығыс Қазақстан облысы



1967

5500

600

40

80

Қапшағай

Іле өзені, Алматы облысы

1970

1847

187

23

43

Шардара

Сырдария өзені,

Оңтүстік Қазақстан облысы



1966

900

48

20

26

Сергеев

Есіл өзені,

Солтүстік Қазақстан облысы



1969

117

75

7

20

Қаратомар

Тобыл өзені, Қостанай облысы

1965

92

72

4

16

Самарқан

Нұра өзені, Қарағанды облысы

1941

82

25

7

12

Бөген

Бөген өзені,

Оңтүстік Қазақстан облысы



1967

65

13

6

15

Вячеслав

Есіо өзені, Ақмола облысы

1969

61

11

10

25

Киров

Көшім өзені,

Батыс Қазақстан облысы



1967

39

22

4

7

Шерубайнұра (Топар)

Нұра өзені, Қарағанды облысы

1960

39

13

4,2

24

Кеңгір

Кеңгір өзені, Қарағанды облысы

1952

37

33

1,6

25

Өскемен

Ертіс өзені,

Шығыс Қазақстан облысы



1963

37

85

1,2

45


ҚАЗАҚСТАННЫҢ АСА ІРІ КӨЛДЕРІ

Көлдің атауы




Ауданы (шаршы км)


құрғақ кезең

ылғалды кезең

Балқаш

17516

19000

Зайсан-Бұқтырма бөгені

5000

5500

Теңіз-Нұра

1500

1590

Шұбартеңіз сор

1000

-

Сасықкөл

465

747

Марқакөл

455

465

Қорғалжын

315

456

Үлкен Қарой

309

320

Теке

228

286

Құсмұрын (Обаған)

кеуіп кетеді

740

Сарықопа

200

336

Шалқар

191

-

Қызылқақ

118

170

Қамыстыбас

163

213

Арыс

146

250

Жалаулы

144

400

Сарымойын

126

176

Ақсуат

123

220

Ұялы

120

190


Қазақстанның физикалық географиясы пәнінен студенттің өздік жұмысының тапсырмалары


Тапсырма беру аптасының нөмірі

Сабақ тақырыбы

СӨЖ

тапсырмасы



Ұсынылатын әдебиет

ОБСӨЖ-дегі бақылау түрі

Тапсыру мерзімі аптасының

нөмірі


1

2

3

4

5

6

7

2

Табиғатының зерттелу тарихы

баяндама

Н: 2,3




қорғау

3

3

Геологиялық даму тарихы

баяндама, сөз жұмбақ

Н: 4,6,14




ауызша

4

4

Каспий,Арал, Балқаш көлдерінің экологиялық проблемалары

реферат

Н: 5,8,11,14




қорғау

5

5

Жер ресурстары.

конспект

Н: 5,8,11,14




ауызша

6

6

Дәрілік және эндемик өсімдіктер. Қызыл кітапқа еңгізілген өсімдік түрлері

Баяндама, конспект

Н: 1, 5,8,13,14




қорғау

8


8

Қызыл кітапқа еңгізілген жануарлар түрлері. Қорықтар

Баянама, конспект

Н: 1, 5,8,13,14




қорғау, ауызша

9

9

Шығыс Еуропа жазығы

баяндама

Н: 5,8,11,14







10

10

Оңтүстік Орал таулы аймағы

баяндама

Н: 5,8,11,14







10

11


Солтүстік қазақ жазығы

баяндама

Н: 5,8,11,14







11

12

Қазақтың қатпарлы даласы

баяндама

Н: 5,8,11,14







11

13

Тұран жазығы

баяндама

Н: 5,8,11,14







12

14

Қазақстандық Алтай таулы аймағы

баяндама

Н: 5,8,11,14







12

15

Сауыр-Тарбағатай таулы аймағы

баяндама

Н: 5,8,11,14







13

16

Жоңғар Алатауы таулы аймағы

баяндама

Н: 5,8,11,14







13

17

Тянь-Шань таулы аймағы

баяндама

Н: 5,8,11,14







14

Н.4.02.-05


Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті

                                                  БЕКІТЕМІН

Кафедра отырысы шешімімен

Кафедра меңгерушісі

Заңдыбай А.



5В011600 - география мамандығы


Қазақстанның физикалық географиясы пәні бойынша

Емтихан сұрақтарының

ТІЗІМІ

Көкшетау, 2012



Қазақстанның физикалық географиясы пәні бойынша сұрақтар:
1. Қазақстандағы рельефтің генетикалық типтері: денудациялық –тектоникалық.

2. Денудациялық.Аккумулятивті-денудациялық.

3. Қазақстандағы эндемик өсімдіктер.

4. Тарбағатай тауының ең биік шыңының атауы мен көрсеткіші.

5. Қызыл кітапқа енгізілген өсімдік түрлері.

6. Тарбағатай тауының ең биік шыңының атауы мен көрсеткіші.

7. Қазақстанның өсімдіктерінің таралу ерекшеліктері мен заңдылықтары.

8. Өсімдіктердің зоналы және азональді таралуы.

9. Қазақстанның таулары, оның қазіргі кезеңдегі мұздануы.

10. Тарбағатай тауының ең биік шыңының атауы мен көрсеткіші.

11. Қазақстанның климат құрушы факторлары. Радиациялық режимі.

12. Ауа циркуляциясы.

13. Рельефі. Жер бетінің төсеніш беті.

14. Орманды дала табиғат зонасының орны. Рельефі.

15. Қазақтың қатпарлы даласының физикалық географиялық орны.

16. Тектоникалық-геологиялық құрылымы.

17. Пайдалы қазбалары.

18. Өзендердің қоректену режимі.

19. Қазақстанның бір ірі өзенінің физикалық географиялық сипаттамасы.

20. Қазақстанның жер асты суларының таралу ерекшеліктері және шаруашылықтағы маңызы.

21. Қазақстанның жер асты суларының классификациясы.

22. Минералды сулар.

23. Алтай таулы аймағының тектоникалық-геологиялық құрылымы.

24. Климатының ерекшелігі.

25. Қазақстанның жануарлар дүниесінің таралу ерекшеліктері.

26. Республикамызда кездесетін негізгі жануарлар түрлері.

27. Кәсіптік маңызы бар жануарлар.

28. Қазақстандағы өзендердің бассейндер бойынша таралуы .

29. Қазақстанның топырақ жамылғысы. Таралу заңдылығы, негізгі генетикалық типтері.

30. Топырақ эрозиясы.

31. Азональды және интрозональды топырақтар.

32. Орманды дала табиғат зонасының ішкі сулары.

33. Топырақ-өсімдік жамылғысы.

34. Қазақстанның тектоникалық - геологиялық құрылымы.

35. Тектоникалық аудандастырылуы.

36. Қатпарлы және платформалық облыстар.

37. Шығыс Европа жазығының тектоникалық -геологиялық құрылымы.

38. Рельефі.Пайдалы қазбалары.

39. Рельефінің ерекшеліктері және оның геологиялық-тектоникалық құрылыммен байланысы.

40. Ойпаттарға сипаттама.

41. Қазақстанның үстірттері мен қыраттары.

42. Оңтүстік Орал таулы аймағының физикалық географиялық сипаттамасы.

/Мұғалжар. Орал сырты үстірті/.

43. Қазақстанның пайдалы қазбалары. Рудалы пайдалы қазбалар.

44. Құрылыс материалдары.

45. Тянь-Шань таулы аймағының физикалық географиялық орны.

46. Тектоникалық-геологиялық құрылымы.

47. Климатының ерекшелігі.

48.Саур-Тарбағатай таулы аймағының физикалық географиялық орны.

49. Тектоникалық-геологиялық құрылымы.

50. Климаттық ерекшеліктері.

51.Өзендері, көлдері, мұздықтары.

52. Глобальды және региональды экологиялық проблемалар.

53. Қазақстанның көлдері. Генетикалық типтері.

54.Қазақстанның жер асты суларының таралу ерекшеліктері және шарушылықтағы маңызы.

55.Тұран ойпатының физикалық географиялық орны.

56.Тектоникалық-геологиялық құрылымы.

57.Климатының ерекшелігі.

58.Дала табиғат зонасының физикалық географиялық орны, рельефі.

59.Климаты. Ішкі сулары.

60.Топырақ-өсімдік жамылғысы. Жануарлар дүниесі.

61.Қазақстанның агроклиматтық жағдайы және ресурсы.

62.Экологиялық проблемалардың себептері және шешу жолдары.

ғылымындағы Қазақстанның физикалық географиялық алатын орны.

63. Оңтүстік Орал таулы аймағының физикалық географиялық сипаттамасы. /Мұғалжар/.

64. Орал сырты үстірті.

65. Азық -түлік проблемасын шешудегі жер ресурсының ролі.

66. Қазақстан территориясында жарамсыз жерлердің пайда болуы себептері, және оны шешу жолдары жолдары.

67. Жоңғар Алатау таулы аймағының физикалық географиялық орны.

68. Тектоникалық-геологиялық құрылымы.

69. Пайдалы қазбалары.

70. Қорықтар.

71. Аудандастыру принциптері /зоналық, азоналық,зоналық-азоналық, генетикалық және кешенді/.

72. Қазақстанның таулы және жазықтық жерлердегі жаз, қыс айларының климат ерекшеліктері.

73. Қазақстанның өсімдік жамылғысының деградацияға ұшырауы, себептері және шешу жолдары.

74. Топырақтың ластануына антропогендік факторлардың әсері.

75. Климатқа байланысты қауіпті жағдайлар.

Қазақстанның физикалық географиясы пәнінен тест тапсырмалары


  1. Каталог: Книги
    Книги -> 3. ҚАбдолов әдебиет теория – сының негіздері жоғары оқу орындарына арналған оқУ ҚҰралы мазмұНЫ
    Книги -> “Қош,махаббат” Алматы 1988 жыл Ақынның жыр жинақтары
    Книги -> Қазақcтан Республикасы білім және ғылым министрлігі
    Книги -> Көкшетау 2011 Құрастырғандар
    Книги -> АҚША, несие, банктер
    Книги -> А. А. Букаева 5В090200 Туризм мамандығына арналаған КӘсіби қазақ тілі
    Книги -> М а 3 м ұ н ы қазақ тілі леқсикологиясына кіріспе қазақ лексикологиясының мақсаты мен зерттеу объекгісі лексика
    Книги -> Қ а з а қ тіліні ң грамматикас ы 1 т о м Алматы, 1967
    Книги -> Сүлейменова Зәуре Екпінқызы Қошанова Мараш Төлегенқызы


    Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет