3-сурет. Тік бұрышты координаталар жүйесі.
Координаталар өсімшелерінің белгілері де ширектің орнына байланысты, егер өсімшелердің бағыттары, яғни тік бұрышты үшбұрыштардың қажеттері координаталық осьтердің оң бағытымен сәйкес келсе, онда координаталар өсімшелері оң, ал сәйкес келмесе теріс болады: координаталар өсімшелерінің әр ширектеріндегі белгілері 1 – кестеде келтірілген.
1 – кесте. Координата өсімшелерінің белгілері.
Ширектер
|
Ι
СШ
|
ΙΙ
ОШ
|
ΙΙΙ
ОБ
|
СБ
|
координата өсімшелері.
|
∆x
|
+
|
−
|
−
|
+
|
∆у
|
+
|
+
|
−
|
−
|
Егерде А нүктесінің хА, уА кординаталары және А мен В нүктелері арасындағы ∆x пен ∆у координата өсімшелері белгілі болса, онда В нүктесінің координаталары мынаған тең болады:
xВ=xA+∆x; уВ=уA+∆у; (2).
Координаталардың бұл тікбұрышты жазық жүйесі горизонталь түсірістер жүргізіп және олардың нәтижелері бойынша жердің пландарын жасаған кездерде қолданылады.
Зоналық тікбұрышты жазық координаталар жүйесі жер бетінің едәуір территориясын планға, картаға түсіру үшін жер бетіндегі нүктелерді эллипсоид бетінен жазық бетке кескіндеу қажет болады. Міне, осындай кескіндеу кезінде мына төменгі шарттар сақтануы керек:
Жер бетіндегі арақашықтықтар өзгерістерінің ауытқу мөлшерінің шамалы болуы.
2)Жер бетіндегі бұрыштың проекцияға ешқандай өзгеріссіз түсірілуі.
Достарыңызбен бөлісу: |
