Организмнің ішкі ортасы. Организмдегі сұйықтықтар клетканың ішіндегі және клетка сыртындағы деп бөлінеді. Клетка сыртындағылар интравазарлық және экстравазарлық деп бөлінеді. Интравазарлықтарға жататын қан және лимфа, экстравазарлық деп ұлпааралық сұйықтық және арнаулы орталар: синовиалды, бұындардың ішіндегі; серозды; ликвор – орталық жүйке жүйесіндегі; қоздің ішіндегі т.б.
Сондайақ бұларға жататын асқорыту сөлдері, өт, несеп, сүт, жас.
Клетка сыртындағы сұйықтықтардың өзара алмасуы орыналғаннан химиялық құрамы бірдей болып келеді. Оларға қарағанда клеткаішіндегі сұыйқтықтардың құрамы әр түрлі болады.
Су балансы. Сұйықтықтардың негізі су . Су балансы организмде өте маңызды. Тәулігіне 1-2 л су келіп түсу қажет. Тотығу реакциялардың нәтижесінде организмде 250-300 мл эндонгенды су пайда болады. Су жетіспеушілік пайда болса онда гипоталамуста орналған шөл орталығында қозу процессі пайда болады. Импульстың біреуі тамырлармен ұлпалардағы осморецепторлардан келіп түседі. Импульстың тағы біреулері ауыз қуыстығынан келеді. Ауыз қуыстығының кілегей қабаты кеуіп турса күшті импульстер шөл орталығының нейрондарына бағытталған импульстерді жібереді. Шөл орталығы козуының үшінші механизмі гипоталамустың өзінде орналасқан осморецепторларға қанның қоюлануының тікелей әсері. Осы механизмдердің әсерінен адам шөлды қандыруға әрекет жасайды. Шөлды қандырғаннан сон шөл орталығындағы қозу процесстер тежелуге айналады.
Су организмнен бүйрек арқылы 1500 мл шамасында сыртқа шығарылады.
Тері арқылы 350 мл, нәжіспен 150 мл шамасында. Су балансы сақталып тұру үшін су-тұз балансы және арнаулы гормондардың мөлшері сақталып тұоу керек. Су-тұз балансын қолдап тұратын антидиуретикалық гормон, альдостерон гормоны сөл бездерімен белгілі мөлшерде бөлініп тұру тиісті.
Қан жұйесі организмнің ішкі ортасының ең маңызды сұйықтығы деп табылады. Қанның құрамы: плазма және формалық элементтер. Формалық элеменнтерге жататын эритроциттер, лейкоциттер және тромбоциттер. Қан плазмасында белоктар және электролиттер бар.
Қанның қызметі:
1. тасмалдау;
организмнің ішкі ортасының тұрақтылығын қолдау;
