Күріш алқабы жағдайындағы топырақтың су және ауа динамикасы. Оңтүстік Қазақстан суармалы жерлерінің ауа райы мен топырақ ерекшеліктері


Топырақты өңдеу тәсілдерінің жүгері будандарының дән және көк балауса өнімдеріне әсері (2005 жыл)



бет5/5
Дата03.12.2023
өлшемі44,52 Kb.
#194794
1   2   3   4   5
Байланысты:
Кенжебай А
КБТН ОБОЖ БОЖ, КБТН 13-лекция 2
Топырақты өңдеу тәсілдерінің жүгері будандарының дән және көк балауса өнімдеріне әсері (2005 жыл).

Топырақты өңдеу тәсілдері

Өнімі, ц/га

Южный 3ТВ

Қазақстан 587 СВ

ВИР 156 ТВ

Дән

Көк балауса

Дән

Көк балауса

Дән

Көк балауса

Бақылау (өңделмеген жер)

46,3

334,5

56,3

441,7

592

532,1

20-22 см аудара өңдеу

63,2

515,5

78,4

691,7

59,2

532,1

20-22 см сыдыра өңдеу

69,9

563,4

84,2

765,4

84,9

893,6

10-12 см сыдыра өңдеу

74,2

609,6

96,1

823,6

94,6

942,7

4-кесте
Су режимі мен топырақты өңдеудің жүгері (Қазақстан 587 СВ) өніміне әсері (2005 жыл)



Топырақты өңдеу
Тәсілдері

Өнімі, ц/га

Көк балауса

Оның ішінде собық

Дән

Көк балауса

Оның ішінде собық

Дән

Көк балауса

Оның ішінде собық

дән

Су режимі, ЕСС %

60-60-60

70-70-70

80-80-70

1. Бақылау (өңделмеген жер)
2. 20-22 см аудара өңдеу
3. 20-22 см сыдыра өңдеу
4. 10-12 см сыдыра өңдеу

249,8
354,7
391,3
408,5

93,2
134,7
146,0
151,6

34,3
50,4
59,4
63,9

335,0
480,1
496,7
560,7

132,6
191,6
194,8
2125,5

39,8
61,4
73,4
82,3

365,0
526,1
546,5
618,5

148,6
206,8
217,3
241,3

42,4
64,5
76,7
85,5

Құнары төмен сортаң топырақты күріш ауыспалы егісінде жүгеріден мол өнім алу үшін өсімдікке қажетті ауаны реттеумен қатар оңтайлы су ре-жимдерін анықтаудың да маңызы зор. (4-кесте)


Жаңа ауданстырылған Қазақстан 587 СВ буданынан 76,7-85,5 ц жо-ғары дән өнімі топырақ ылғалдылығын ең жоғары су сіңіру (ЕСС) дең-гейінің 80-80-70 пайызы мөлшерінде қамтамасыз еткенде алынды.


Қорытынды

1.Зерттеу барысында анықталғандай, топырақты жеңіл сыдыра өңдеу терең өңделген тәсілдерге қарағанда күзгі-қысқы атмосфералық жауын- шашын түсімін үнемдеп, ылғалды 12-18 мм- ге дейін артық жинайды.


2.Жүгері гүлдеу кезеңі мен өнімді жинар алдында сыдыра өңдеу тә-сілдеріндегі ылғал мөлшерінің азаюын, дақылды ылғалмен қарқынды қам-тамасыз ете алатындығының айғағы деп түсінуге болады. Жұмсалған ыл-ғалды есептеу арқылы біздер қай топырақ өңдеу тәсілінің дақылды ылғал-мен қаншалықты қамтамасыз ете алатындығын анықтадық.
3.1 ц өнім құралуына кететін ылғал шығыны 20-22 см аудара өңдеу тә-сілінде 60,1 мм құрады. 20-22 және 10-12 см сыдыра өңдеу тәсілдеріндегі 1 ц өнім құралуына кететін ылғал шығыны 56,0 және 58,4 мм құрап, аудара өң-деумен салыстырғанда 4 мм-ге дейін аз жұмсалатыны байқалды.
4.Аңызға ті-келей себу тәсілінде 1 ц өнім құралуына 65,9 мм ылғал қа-жет ететіндігі бұл тәсілдің ылғалды пайдалану мен оны сақтау деңгейінің төмендігін аңғартады.
5.Құнары төмен сортаң топырақты күріш ауыспалы егісінде жүгері-ден мол өнім алу үшін өсімдікке қажетті ауаны реттеумен қатар оңтайлы су режимдерін анықтаудың да маңызы зор. Жаңа ауданстырылған Қазақстан 587 СВ буданынан 76,7-85,5 ц жоғары дән өнімі топырақ ылғалдылығын ең жоғары су сіңіру (ЕСС) деңгейінің 80-80-70 пайызы мөлшерінде қамтама-сыз еткенде алынды.

[1] Абду наср, М.А. Обоснование режима капельного орошения риса на светло – каштановых почвах Волго-Донского междуречья; диссертация на соискания кандидата сельскохозяственных наук – Волгоград, 2016. – 155с. [2] Рекомендация «Система сельскохозяйственного производства Кызылординской области» -Алматы, ТОО Издательсво «Бастау», 2002. – 512 с. [3] Григоров, М.С., Овчинников А.С. и др. Совремменные перепективные водосберегающие способы полива в нижнем Поволжье – Волгоград, 2010. – 240с. [4] Гричаная, Т.С., Першуков Д.А. Применние капельного орошения при возделывании овощных культур на юге Казахстанах мелиорация и водное хозйство: проблемы и пути решения. Матералы международно – практической конференции (Костяковские чтения) – М., 2016. – Т.1.– С. 180–184. [5] Massatbayer, K., Jzbassov N., Nurabaev D., Musabekov K. Shomantaev A., Massatbaev M., Technology and Regime of Sugar beet Drip Jirrigation with plastic Mulching der the Jambyl//Jrrigation and Drainage, 2016. – V.65. – Jss.5.1. – P7620–630. [6]Капельное орошение «Мелиоративные системы и сооружения». Пособие СНиП 2.06.03- 85, – М:1986. [7] Шомантаев, А.А., Жиенбай Ы.С., Ауезов Ж., Мирзаева М. Водосберегающая технология бахчевых культур при капельном орошений. MATERIALS of the international scientific – practical conference “JNTGRATION OF THE SCIENTIFIC COMMUNITY TO THE GLOBAL CHALLENGES OF OUR TIME” March 23-25, –2016. Shorm el –shelkh. – 216. [8] Шомантаев, А.А., Масатбаев Р.Н., Абишбаев Р.Ж. приборы и оборудование для капельного орошения. Материал за ІХ международна научна практична конференция «Новини на научния прогрес–2013» 17-25 август 2013. София «БялГРАД –БГ» ООД,– 2013. [9] Умирзаков, С.И., Байманов Ж.Н. Рисовые оросительные системы Кызылординской области: Современное состояние и перспективы их развития – Кызылорда: Атамекен, 2017. – с.25– 28


1. Статистический сборник «Сельское, лесное и рыбное хозяйство в Республике Казахстан. Комитет по статистике МНЭ РК [Электронный ресурс]. – 2019. – URL: http://www.stat.gov.kz/ (дата обращения: 18.02.2021).
2. Қызылорда облысының әкімдігінің ресми интернет сайты [Электрондық ресурс].- 2019.- URL: http://www.e-kyzylorda.gov.kz/?q=ru/content/ekonomika (қаралған күні: 23.01.2021).
3. Тлесова А.Б. Қазақстанның аграрлық саласы: инновациялық даму / А.Б.Тлесова, С.Ч. Примбетова, Ш.М.Кантарбаева // Проблемы агрорынка.-2018.-№2.-Б.34-43.
4. Лысенко, Ю.А. Краткий обзор рынка рисоводства РФ / Ю.А. Лысенко, И.Н. Чуев // Экономика и управление народным хозяйством. – Серия: Экономика и Право. - М.,2019.-С.40-43.
5. Обзор развития рисоводства в государствах членах Евразийского экономического союза в 2013-2017 годы, ЕЭК, Департамент агропромышленной политики. - М., 2018.- 24с.
6. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы.– Астана, 2017.- 94 б.
7. Мұханова, А.Е. Роль фермерских хозяйств в развитии агропромышленного комплекса Кызылординской области Казахстана / А.Е.Мұханова, Ж.Б. Смагулова, Ж. Жайлаубаева // Проблемы агрорынка. - 2020.- №3. – С.147-155.
8. Анализ рынка сельского хозяйства в Казахстане: валовый продукт, занятость населения, производственные системы, госпрограмма развития АПК, сельскохозяйственные организации [Электронный ресурс]. –2019 . – URL: http://www.marketingcenter.kz/ (дата обращения: 20.01.2021).
9. Әбдіқадырова А. Ауыл шаруашылығы өндірістік инфрақұрылымының жұмыс істеуінің шетелдік тәжірибесі / А.Әбді-қадырова, Ж. Дулатбекова // Проблемы агрорынка.-№ - 2019.- №2. – Б.101-103.
10. Молдашев А.Б. АПК Казахстана: проблемы развития и поиск их решения // Проблемы агрорынка. -2016.- №3. – С.7-13.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет