Мәтінді қабылдаттыру үшін істелетін жұмыстар

Қазіргі заманғы технолологияларын меңгерту өте күрделі де ұзақ үрдіс.

2. Мұғалімнің мәтінді тұтас баяндауы және оқып беруі.

3. Сөздік жұмысы.

4. Сұрақтар арқылы не түсінгенін, қалай түсінгенін байқау.

5. Бөлімдер бойынша оқушыларға дауыстап оқыту.

6. Іштей оқу

7. Қажетті жағдайда оқудың басқа түрлерін іске асыру. Мысалы, рөлге бөліп

оқу, теріп оқу , бөлімге бөліп оқу.

8.Түсінгендері бойынша бөлімге ат қою, мазмұндық сурет салу, мазмұнына сай сурет салу, мақал-мәтел айту.

9. Осы әңгімеге құсас идеялық ойын аша түсетін қосымша әңгіме не өлең, т.б

айту.
Осындай жұмыс түрлері бойына өз жүйесін тауып жүргенде ғана бала оқу материалын толық түсініп өз бойына рухани азық алады.

Мәтін – бала үшін жабық ой. Сондықтан, мәтінмен жұмыс жасауға мұғалім алдын-ала дайындалғаны абзал. Мен тәжірибе кезінде мәтінді қабылдауға байланысты төмендегідей жұмыстарды атқардым:

1. 
   Мәтін оқымас бұрын, балаларға дайындық жұмысын жүргіздім;
   
2. 
   Мәтінді бір рет толық оқып, екінші рет жақсы оқитын оқушыға оқыттым;
   
3. 
   Сөздік жұмысын жүргіздім;
   
4. 
   Балаларға мәтін бойынша түсінігін айтқыздым;
   
5. 
   Мазмұнға сай жоспар жасаттым;
   
6. 
   Мәтіннің мазмұны бойынша жүргізілетін шығармашылық тапсырмалар бердім;
   
7. 
   Қорытынды
   

1. 
   Кей шығармаларды өту барысында балаларға өздерінің басынан кешірген немесе естіп, көріп, оқып білген оқиғалары жөнінде әңгіме айтқыздым. Мұндай әңгіме балалардың ойы мен сезімін қозғауға жәрдем етеді. Балаға өз ойын толық жеткізуге мүмкіндік жасағанымыз жөн. Әйтесе, оның алдымен сабаққа деген қызығушылығы болмай, екінші жағынан келесіде өз ойын ашып айталмай қалуы да мүмкін. Сондықтан, әр оқушының пікірін тыңдап, оны одан сайын жігерлену мақсатында «Жәрәйсың, сен келесі де бұдан да көп ақпараттар жинап кел!» деген абзалырақ.
   
2. 
   Біреу білмегенді біреу біледі. Жеке оқушыдан гөрі сыныптағы барлық оқушының білетіні көп болады. Сондықтан, кейбір жағдайда оқылатын материалға қажетті мағлұмат ұжымды түрде айтылатын әңгіме ұйымдастыру арқылы анықталады. Мұнда балалар өз беттерімен біреу-лері екіншілерінің айтқанын түзетеді, толықтырып отырады.
   
3. 
   Кейбір жағдайларда, егер оқылатын материалды түсінуге қажетті деректерді балалар білмейтін болса, балаларға өзі кіріспе әңгіме айтып беремін. Мұнда балалар мұғалімнің әңгімесін тыңдай отырып, шығарманы оқуға құмартатындай, оқығанша асығатындай жағдайда болғанда ғана дайындық әңгіменің талапқа толық сай өткені деуге болады.
   
4. 
   Шығарманың мазмұнына сай суреттерді, видеороликтерді оқуға дайын-дық кезінде пайдалану арқылы балаларды мәтінге қызықтырып ғана қоймай, оны оқып білуге асығатын.
   

Шығармаға жоспар жасау

Жоспар оқушы ойының, шығарманың мазмұнын көрсететін оқиғалардың жүйесін білдіреді. Жоспар жасау жұмысы екі түрлі жолмен іске асады:

1.Әңгімені бөлімдерге бөлу;

2.Бөлімдерге ат қою, оны рет-ретімен жазу;

Оқушылар әңгімені бөлімдерге бөлу үшін ондағы басты ойды және қосымша мәселелерді анықтайды. Жоспар жасау шығарманың мазмұнын толық та терең түсіндіруге мүмкіндік береді. Бөлімдерге бөлу процесі шығарманы бір рет оқып шыққаннан кейін яғни қайталап оқу кезінде іске асады. Жоспар кейде қорытынды әңгіме кезінде де жасалады.

3-сыныпта мәтінді бөлімдерге бөлу жұмысы жүйелі түрде жүргізіледі:

1)мұғалім оқушылар мәтінді оқып келе жатқанда тоқтатып, олардан не жөнінде оқылғанын, нені білдіргенін , мұндағы басты ойдың не екенін сұрайды; 2)ол бөлімнің неліктен аяқталғанын дәлелдетеді;3)оқушылар кімге қай бөлімі ұнағанын айтады, сонан соң барлығының айтқан бөлімдері ретке келтіріледі.5)бөлімдерге ат қойылады.

Мәтінмен жүргізілетін жұмыс түрлері

Бұл жұмыстар, біріншіден, оқушылардың оқылған материалды тереңірек меңгеруіне мүмкіндік туғызса, екіншіден, оларды өз беттерімен ойланып жұмыс істеуге талаптандырады. Төмендегідей жұмыстарды жүргізуге болады.

Сонымен, мәтінге байланысты жүргізілетін жұмыстардың барлығы оқушыларды өз беттерімен ізденуге үйретіп, ақыл-ойы мен дүниетанымын кеңейтуге, тілін дамытуға септігін тигізеді.