БИ: «Жігіттер» - биі
Мұғалім:
Несібе болсын көл – көсір,
Кәне, шашу шашайық.
Қалың орман өссін деп,
Жерге ағаш қадайық.
Тұрағалды:
Кәрі қыстың зәрі сынып,
Басылғанда дауыл сәл –
Отырғызған нәлі шыбық
Сенің атың – Наурызтал.
Амир:
Аймаласа сәуегей жел,
Жақсылыққа бәрі мысал.
Тамыр тартып, әуелей бер,
Мәуелей бер, Наурыз тал.
Мұғалім:
Балалар Наурыз күні кеш батуға айналған кезде ақындар айтысы басталған. Олар жақсылық пен жамандықты, суық пен жылыны, қыс пен жаздың күресін жырлаған.
Тұрағалды:
Наурыз жырын жырлаймыз,
Онымен де тұрмаймыз.
Шындалып жеткен бұл күнде
Ел дәстүрін сыйлаймыз.
Камшат:_Айтыс_айтыс_болады,_Өлең_айтса_жөнімен._Наурыз_тойын_қыздырып_Кім_айтысар_менімен._Сәбит'>Айтыс:
Камшат:
Айтыс айтыс болады,
Өлең айтса жөнімен.
Наурыз тойын қыздырып
Кім айтысар менімен.
Сәбит:
Біздің Камшат шиқылдап,
Ұқсайды екен шөжеге.
Шөлдеп қапы шөжелер,
Шөлдегенге көже бер.
Камшат:
Шуылдаған қозыдай,
Ойнайтұғын, сәбитім.
Көже берсе тауыспай,
Қоймайтұғын, Сәбитім.
Сәбит:
Қадай алмай түймеңді,
Жылауыңды қойдың ба?
Сабағыңды апаңнан
Сұрауыңды қойдың ба?
Камшат:
Сүрінгенді мазақтап,
Жөнің жоққой күлетін.
Сен дейсің бе саусағының
Санын білмей жүретін.
Бірге:
Жылдың басы – Наурыз,
Жырдың басы – Наурыз
Наурызға жыр арнап,
Айтысамыз әлі біз
Азамат:
Ал халайық тұрмайық,
Әндетейік шырқайық.
Дөңгелесін бишілер,
Ортамызды ашайық.
БИ: «Үкілі Камшат»
Мұғалім:
Жаңа жыл туып, алғашқы күн күркіреп, көк дүркірегенде ел ішінде «саумалық » айту дәстүрі бар.
Аида:
Саумалық, Саумалық,
Қан тауының көк құсы
Ұйқыдан көзін ашты ма?
Саумалық, Саумалық,
Самарқанның көк тасы
Жіберді ме; көрдің бе?
Ауыл аналары табалдырық үстіне жаңа сауған сүтті шөмішке құйып қойып:
Саумалық, Саумалық,
Жаңа келген жақсылықты
Көрдік пе, көрмедік пе?
Саумалық, Саумалық,
Сүті коп, көмірі аз.
Жаңа жыл, жарылқа,
Ескі жыл, есірке -
Деп, үйдегі ескі ыдысты сындырып, «қабақ сынды, қайғы кетті» деп ырым жасаған.
Ұлттық ойын:
Нұржігіт:
Жаңа жыл, жаңа тарих баспалдағы,
Алатын асуларын асқардағы.
Қазақтың кең көсілген даласында
Жазылсын болашақтың дастандары
Осы Наурыз мерекесінің құтты қонағы Қожанасыр, Алдар, Тазша қонақта.
Мәди:
Жоғары шықсын қонақтар,
Келіп тұрған алыстан.
Жақсылықтың жолында
Жан аямай алысқан
Сіздердің әділ істерің
Ғасырлар бойы тынбайды.
Аңыз, дастан, жырлардан
Жастар әлі тыңдайды.
Тазша:
Балалар, біз жай қыдырып жүрген жоқпыз, ұлттық дәстүр, ән – жырды ел есіне түсіріп, жастарға таныстырып жүрміз. Сіздерге де, «Бүркіт» деп аталатын бір қызық ойын ала келдік. Ал, кәне, болашақ қырандар, бері келіп бақ сынаңдар. Ойын шарты: ойнаушы жүресінен отырып, екі аяғының аралығынан екі қолын жерге тіреп, еңкейіп жердегі орамалды түйіншегінен аузымен іліп алуы керек. Бұл ойын екі білектің күшін сынауға арналған.
Перизат:
Қоғамдық өмір өрістеп,
Сан ғасыр зулап өтсе де,
Наурыз тойын теріс деп,
Айтпаған ешкім әйтсе де.
Өйткені оның бойында
Еңбек, бірлік, достық бар.
Халықтық дәстүр ойынға
Болмақшы емес орын тар.
Наурыз бата
Әділжан:
Уағалейкум ас салам!
Кеңпейілді қазақ елім!
Кемелденген ғажап елім!
Ұлыс күні құтты болсын!
Ел іргесі мықты болсын!
Бақыт әкеп ұлыс күні,
Баянды боп тыныштығы,
Әнші құстар баққа қонсын!
Алтын табақ аққа толсын!
Шаттығының сәтті күнін,
Татулықтың тәттілігін,
Көрсін ұрпақ қайырымды!
Бұлт шалмасын ай – күнімді!
Жаңа күнім жадырасын!
Төл көбейіп, жамырасын!
Еккен егін өнімімен,
Еңбегіңнің сенімімен
Тірлігіңнің жемісімен,
Бірлігіңнің жеңісімен
Бағы жанып кәрі – жастың,
Басынан бақ арылмасын!
Орындалып ойларымыз,
Тойға ұлассын тойларымыз!
Әумин!
Мұғалім:
Наурыз күні жеті немесе тоғыз түрлі тағамнан қазан толы көже пісіріледі.
Қазан аузы жоғары, - деп жиналғандарға наурыз көже таратылады. Наурыз көженің сүр ет салып пісірілуі қыс тағаты етпен қоштасуды, ал құрамына ақтың қосылуы жас тағаммен қауышудың мәнісін білдіреді. Наурыз күні қасиетті дәмненқадірменді адамдарға, жолаушылап кеткендерге сыбаға сақталады.
ӘН: «Қош келдің Жаңа жыл»
Соңғы сөз.
Достарыңызбен бөлісу: |
