Оқыту бағдарламасы (силлабус)

1. Стилистикалық қателерді тауып, стилистикалық қателермен жұмыс жүргізу.

2. Стилистикалық қателердің логикалық, грамматикалық, лексикалық қателерден ерекшелігін анықтау. «Стилистикалық қате» және «стилистикалық дәлсіздік» ұғымдарының мәнін түсіну.

Мақсаты: Стилистикалық қателердің логикалық, грамматикалық, лексикалық қателерден ерекшелігін анықтау. «Стилистикалық қате» және «стилистикалық дәлсіздік» ұғымдарының мәнін түсіну. Мектеп оқушыларының жазба жұмыстарындағы стилистикалық қателер мен дәлсіздіктерді талдауға арналған жаттығу жұмыстарын жүргізу. Газеттердегі мақалалардың мәтіндерін стилистикалық өңдеу жұмыстары. Мәтіндердің стилистикалық тональділігін анықтау, өңдеу.
Тақырыбы№2 Стилистиканың категориялары

Қарастырылатын мәселелер:

1. Стилистиканың негізгі ұғым-категориялары.

2. Тілдің стилистикалық құрылымы.

Мақсаты: Стилистиканың басты категорияларын түсіндіру, құрылымын анықтау, ғалымдар пікірін тыңдау, саралау.
Тақырыбы№3Тілдік құралдардың стильдік қызметі

Қарастырылатын мәселелер:

1.Тілдік құралдардың (көріктеуіш құралдардың) стилистикалық мағынасы мен бояуын анықтау жұмыстары.

2. Тілдің стилистикалық бояуға ие және бейтарап құралдарын ажыратып, олардың мәтіндегі рөлін айқындау.

3. Сөздіктермен жұмыс

2. Тілдің стилистикалық бояуға ие және бейтарап құралдарын ажыратып, олардың мәтіндегі рөлін айқындау.

3. Стилистикалық синонимдермен /лексика-фразеологиялық, морфологиялық, синтаксистік/ жұмыс.

4. Сөздіктермен жұмыс. Синонимдер сөздігіндегі мақалаларды талдау. Сөздіктердегі стилистикалық белгілерді сын көзбен қарап тексеру, олардағы қайшылықтарды, толық еместікті анықтау.

5. Тілдік құралдарға стилистикалық паспортизация жасаудың өлшемдерін анықтау.
Тақырыбы№4 Лексика-семантикалық топтардың стильдік қызметі

Қарастырылатын мәселелер:

1. 
   Стилистикалық бояуға ие лексикалық топтардың, көріктеуіш құралдардың қызметін талдау
   
2. 
   Сөздіктермен, мәтіндермен жұмыс
   

1.Басқа тілдік қабаттарға қарағанда лексика-фразеологиялық деңгейдің стилистикалық мүмкіндігін анықтау.

2. Мәтінмен жұмыс істеуге үйрету.
Тақырыбы№5Стилистиканың лексикалық қабаттары

Қарастырылатын мәселелер:

1. 
   Диалектизмдерді, жаргон сөздер мен арготизмдерді стилистикалық мақсатта қолдану.
   
2. 
   Тарихи, көнерген, жаңа сөздердің стилистикалық мүмкіндіктері.
   
3. 
   Тілдің бейнелегіш-мәнерлегіш құралдары.
   

2. Тарихи, көнерген, жаңа сөздердің стилистикалық мүмкіндіктерін көрсету

3. Тілдің бейнелегіш-мәнерлегіш құралдарын табу.

4. Троп пен айшықтау, олардың өзіндік ерекшеліктерін айқындау.

1. 
   Эмоционалды сөздердің қызметі
   
2. 
   Экспрессивті сөздердің стильдік қызметін
   

1. Шешендік сөздің тарихы

2.Қазіргі шешендік сөздердің үлгісі

Мақсаты: Шешендік сөздердің түрлерімен, қызметімен, мәнімен таныстыру, шешен сөйлеудің сырларын үйрету.
Тақырыбы№ 8 Сөз таптарының стилистикасы

Қарастырылатын мәселелер:

1. 
   Етістіктің стилистикасы
   
2. 
   Есімдік, шылау сөз таптарының стилистикасы
   

1. 
   Есімдіктің стилистикалық қызметі
   
2. 
   Шылаудың қызметі
   

1. 
   Сөйлеу ситуацияларының түрлері мен сөйлеу актілері
   
2. 
   Сөз этикасы
   

1. Ауызекі сөйлеу стилінің тілдік құралдарына сипаттама.

2.Адамдардың үнтаспаға жазылып алынған өзара сөйлесуін, сондай-ақ көркем шығармалардағы диалогтарды талдау.

3. Адамдардың өзара сөйлесуінен мәтін құрау жұмыстары.

1. 
   Функционалдық стильдердің дамуы, зерттелуі
   
2. 
   Олардың оның өзіндік тілдік-стильдік ерекшеліктері.
   

1. Ауызекі сөйлеу стилінің тілдік құралдарына сипаттама.

2.Адамдардың үнтаспаға жазылып алынған өзара сөйлесуін, сондай-ақ көркем шығармалардағы диалогтарды талдау.

3. Адамдардың өзара сөйлесуінен мәтін құрау жұмыстары.

1. 
   Публицистикалық мәтіндерді стилистикалық талдау.
   
2. 
   Публицистикалық стильдің лексика-фразеологиялық, грамматикалық құралдарын ажырату.
   
3. 
   Публицистикалық стиль, оның өзіндік тілдік-стильдік ерекшеліктері.
   

1. Көркем әдебиеттегі лексика-фразеологиялық бірліктердің қызметі

9. 
   Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі
   

Тіркеу бөлімінде қорытынды бағаларды есептеу кезінде 0,6; 0,4: коэффициенттері қолданылады.

мұнда: РБ 1 – 1-ші рейтингті бақылау;

РБ 2 – 2-ші рейтингті бақылау;

ҚБ – қорытынды бақылау;

ҚБғ – барлық баға.
Егерде студент жіберілген рейтинг бағасының қорытындысымен келіспесе келесі емтихан немесе рейтинг қою күнінен кешікпей апелляцияға беруге құқылы. Апелляция комиссиясының отырысының нәтижесі хаттамамен толтырылады. Бақылау қорытындысы бойынша баға кері тапсырылмайды.
№10 Білім алушының өзіндік жұмыс тапсырмалары
№ 1 тақырып

1. Қазақ тіліндегі дыбыстардың стильдік ұйымдасуы

2. Қазақ тіліндегі зат есімдердің стилистикасы

3 .Стилистика және тіл мәдениетінің ғылым және пән ретінде калыптасуы, мақсаты мен міндеттері.

4. Стилистиканың салалары. Тіл мәдениетін зерттеудің екі бағыты

5. Стилистика – стиль туралы ілім. Тіл мәдениетінің ерекшелігін айқындайтын басты қағидалары

1. 
   Әлкебаева Д.А. Қазақ тілінің прагмастилистикасы. – Алматы: Зият-Пресс, 2007.
   

№2 тақырып

1. 
   Қазақ тіліндегі сын есімдердің стилистикасы
   
2. 
   Қазіргі баспасөздегі стилистикалық қателер
   
3. 
   Стилистиканың ғылым ретінде қалыптасу, даму тарихы.
   
4. 
   Қазақ әдеби тілінің стильдері, түрлері мен қолданылатын орындары.
   

1. 
   Мұсабекова Ф. Қазақ тіліндегі зат есім стилистикасы. - Алматы, 1976.
   
2. 
   Уәлиев Н. Сөз мәдениеті. - Алматы, 1984.
   
3. 
   Шалабай Б. Көркем әдебиет стилистикасы. - Алматы, 1999.
   
4. 
   Шалабай Б. Қазақ тілінің стилистикасы. - Алматы, 2006
   

№3 тақырып

1. 
   Теңеу және олардың стильдік қызметі
   
2. 
   Тіл стилистикасы және оның мәселелері
   
3. 
   Функционалдық-стильдік және эмоционалдық-экспрессивтік бояулар.
   
4. 
   Тілдің стилистикалық бейтарап құралдары
   
5. 
   Тілдің (мәтіннің) стилистикалық тұрқын қалыптастырудағы олардың рөлі.
   

1. 
   Балақаев М., ЖанпейісовЕ., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы. А., 2005.
   
2. 
   Әміров Р. Ауызекі сөйлеу стилінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977.
   

№4 тақырып

1. 
   1. Контекстік синонимдер және олардың қызметі
   
2. 
   Фельетондағы тұрақты сөз тіркестерінің қызметі
   
3. 
   Функционалды стилистика, ерекшеліктері
   
4. 
   Тілдегі ауыспалы мағына, жасалу жолдары
   

1. 
   Нұрмұқанов Х.М. Сөз және шеберлік. А., 1987.
   
2. 
   Балақаев М. Қазақ әдеби тілі және оның нормалары. А., 1984.
   
3. 
   Сыздық Р. Абай және қазақтың ұлттық әдеби тілі. А., 2004.
   
4. 
   Сыздық Р. Сөз құдіреті. А., 2005.
   
5. 
   Шалабай Б. Қазақ тілінің стилистикасы. - Алматы, 2006.
   

№5 тақырып

1. 
   Сөздердің экспрессивтік, эмоционалдық бояуы
   
2. 
   Тақырып атауларының түрлі стильдерде берілу ерекшеліктері
   
3. 
   Сөз тіркесі синонимдері
   
4. 
   Сөйлемдердің прагмастилистикасы
   
5. 
   Көркем шығарма және стилистика
   

1. 
   Әлкебаева Д.А. Қазақ тілінің прагмастилистикасы. – Алматы: Зият-Пресс, 2007.
   
2. 
   Серғалиев М. Синтаксис және стилистика. - Алматы, 1997.
   
3. 
   Серғалиев М. Синтаксистік синонимдер. - Алматы, 1981.
   
4. 
   Шалабай Б. Көркем әдебиет стилистикасы. - Алматы, 2000.
   

1. Сөйлемдегі эмоционалды лексика мәтін бойынша талдау

2. Көнерген сөздердің тарихи шығармалардағы қолданысы

3. Диалект сөздер және стилистика

4. Жаргон сөздер, стилистикалық қызметі

Әдебиеттер:

1. 
   Жанбибі Дүйсенбаева. Әбіш Кекілбаев шығармаларындағы тарих тағылымы. Алматы, Арыс, 2007.
   
2. 
   Әбдуова Б.С. Тарихи романдар тілінің көріктеуіш амадары. Астана, 2000.
   
3. 
   Шалабай Б. Көркем әдебиет стилистикасы. - Алматы, 2000.
   

№7 тақырып

1. 
   Көркем әдебиеттегі шешендік сөздердің мәні
   
2. 
   Абайдың шешендік өнері
   
3. 
   Ауызша көркем тілдің сипаты
   
4. 
   Сөздің ауыспалы мағыналары мен астарлы мағыналары
   

1. 
   Күштаева, М. Т. "Тары" сөзінің коннотациялық мағыналары [Мәтін] / Күштаева М.Т. // Тілтаным. - 2003. - №3 . - Б. 64-71
   
2. 
   Сыздықова Р. Сөз сазы. Алматы, 1994. 
   
3. 
   Қосымова Г. Қазақ шешендік өнерінің негіздері. А.,2003.
   

№8 тақырып

2. Тәуелдік жалғауының стилистикасы

3. Көптік жалғаудың қызметі

4. Септік жалғауының қызметі

5. Сын есім жұрнақтарының қызметі

Әдебиеттер:

1. 
   Сыздық Р. Абай және қазақтың ұлттық әдеби тілі. А., 2004.
   
2. 
   Синонимдес етістіктердің семантика-стилистикалық қызметі. (Абай жолы эп.б.) А., 1991.
   
3. 
   Серғалиев М. Етістікті сөз тіркестерінің синонимиясы. А., 1991.
   

№9 тақырып

1. Көптік жалғауларының стилистикалық мүмкіндіктері.

2. Көмекші сөздердің қызметі

3. Ауызекі стильдегі есімдіктердің қызметі

4. Етістіктің кейбір қосымшаларының қызметі

1. 
   Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі көркем тілі. А., 1996.
   
2. 
   Серғалиев М. Синтаксис және стилистика. А., 1997.
   
3. 
   Серғалиев М. Синтаксистік синонимдер. А., 1981.
   
4. 
   Шалабай Б. Көркем әдебиет стилистикасы. А., 2000.
   

№10 тақырып

2. 
   Синтаксистік сөз тіркестерінің қызметі
   
3. 
   Сөйлемнің стилистикасы
   
4. 
   Лепті сөйлемдердің қызметі
   
5. 
   Сұраулы сөйлемнің стилистикасы
   

1. 
   Кожина М.Н. Стилистика русского языка. М., 1993
   
2. 
   Балақаев М. Қазақ әдеби тілі және оның нормалары.А., 1984.
   
3. 
   Сызыдқ Р. Сөз құдіреті. А., 2005.
   
4. 
   Әлкебаева Д. Қазақ тілінің прагмастилистикасы. А., 2007.
   

№11 тақырып

1. 
   Дикторлардың сөйлеу мәдениеті.
   
2. 
   Шешендік сөздердің стилистикасы
   
3. 
   Сөйлеу тілінің ерекшеліктері
   
4. 
   Көркем шығармадағы эмоционалды сөздердің қызметі
   
5. 
   Шаршы топ алдында сөйлеу мәдениеті
   

1. 
   Балақаев М. Қазақ әдеби тілі және оның нормалары. А., 1984.
   
2. 
   Әміров Р. Ауызекі сөйлеу стилінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977.
   
3. 
   Нұрмұқанов Х.М. Сөз және шеберлік. А., 1987.
   
4. 
   Сыздық Р. Тілдік норма және оның қалыптануы. Астана, 2001.
   

№12 тақырып

1. 
   Шешендік мәтіндердегі көркем сөз бейнесі, жасалу жолдары
   
2. 
   Газет тіліндегі перифраздардың стилистикалық қызметі
   
3. 
   Қазақ тілінң эпистолярлық стилі
   
4. 
   Ескі дәуірдегі стильдің түрлері
   

1. 
   Дикторлардың сөйлеу мәдениеті.
   
2. 
   Шешендік сөздердің стилистикасы
   
3. 
   Сөйлеу тілінің ерекшеліктері
   
4. 
   Көркем шығармадағы эмоционалды сөздердің қызметі
   
5. 
   Шаршы топ алдында сөйлеу мәдениеті
   

1. 
   Балақаев М. Қазақ әдеби тілі және оның нормалары. А., 1984.
   
2. 
   Әміров Р. Ауызекі сөйлеу стилінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977.
   
3. 
   Нұрмұқанов Х.М. Сөз және шеберлік. А., 1987.
   
4. 
   Сыздық Р. Тілдік норма және оның қалыптануы. Астана, 2001.
   

№14 тақырып

1. 
   Газет тілінің мәдениеті жөніндегі пікірталастар.
   
2. 
   Қазақ тіл мәдениетінің көкейкесті мәселелері. Пуризм.
   
3. 
   Заң тілі, стильдік ерекшеліктері.
   
4. 
   Ресми іс-қағаздар стилінің шағын стиль түрлері мен жанрлары.
   

1. 
   Айтбайұлы Ө. Қазақ фразеологизмдері мен перифраздары. А., 2010.
   
2. 
   Әлкебаева Д. Сөз мәдениеті. А., 2014.
   
3. 
   Сыздық Р. Тілдік норма және оның қалыптануы. А., 2005
   

1. 
   Ғылыми-көпшілік стиль, тілдік- стилистикалық сипаты.
   
2. 
   Ғылыми стильдің қазақ тіл білімінде зерттелуі
   
3. 
   Көрем шығармадағы эмоционалды-эксперссивті лексика
   
4. 
   Жеке ақын немесе жазушылардың стилін талдау.
   
5. 
   Ғылыми стильдің шағын стиль түрлері және жанрлары
   

1. 
   Әбікенова Г.Қазақ тіліндегі эпистолярлық стильдің лингвистикалық сипаты. Монография. Семей: 2008. – 158 бет.
   
2. 
   Серғалиев М. Стилистика негіздері. -Астана,2006.-271 б.
   
3. 
   Әбілқасымов Б.Көне қазақ тіліндегі ресми іс қағаздар // Қазақ әдеби тілінің тарихи көздері. XIX ғасырдың II жартысындағы қазақ әдеби тілі. -Алматы, -1982. -224б.
   

1. 
   Тер-Минасова, С.Г. Тіл және мәдениетаралық коммуникация [Мәтін]: оқулық / С.Г. Тер-Минасова.- Алматы: Ұлттық аударма бюросы, 2018.- 320 б.
   
2. 
   Фромкин, В. Тіл біліміне кіріспе [Мәтін]: оқулық / В. Фромкин, Р. Родман, Н. Хайамс.- 10- бас.- Алматы: Ұлттықаудармабюросы, 2018.- 608б.- (Жаңагуманитарлықбілім.Қазақтіліндегі 100 жаңаоқулық).
   
3. 
   Балақаев М., ЖанпейісовЕ., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы. А.,2015.
   
4. 
   Кожина М.Н. Стилистика русского языка. М., 1993.
   
5. 
   Стилистика русского языка. Учебное пособие для студентов пединститутов. (В.Д. Бондалетов и др.) Л., 1989.
   
6. 
   Сыздық Р. Сөз құдіреті. А., 1997.
   
7. 
   Балақаев М. Қазақ әдеби тілі және оның нормалары. А., 1984.
   
8. 
   Әміров Р. Ауызекі сөйлеу стилінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977.
   
9. 
   Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі көркем тілі. А., 1996.
   
10. 
    Серғалиев М. Синтаксис және стилистика. А., 1997.
    
11. 
    Серғалиев М. Синтаксистік синонимдер. А., 1999.
    
12. 
    Шалабай Б. Көркем әдебиет стилистикасы. А., 2000.
    
13. 
    Әлкебаева Г. Қазақ тілінің прагмастилистикасы. А., 2007.
    
14. 
    Нұрмұқанов Х.М. 3 томдық шығармалар жинағы. А., 2010.
    
15. 
    Одинцов В.В. Стилистика текста. М., 2006.
    

1. 
   Дүйсембекова Л. Іс қағаздарын қазақша жүргізу. А., 2001.
   
2. 
   ЕрназароваГ.А.Байтұрсынұлының қазақ әдеби тілі публицистикалық стилінің қалыптасуында алатын орны.//А.Байтұрсынұлы және қазақ филологиясы мәслелері.А. 2004.
   
3. 
   Жанпейісов Е. Қазақ прозасынының тілі. А., 1999.
   
4. 
   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. А., 2005.
   
5. 
   Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. А., 1998.
   
6. 
   Қайдар Ә. Қазақ мақал-мәтелдерінің авторлық-стильдік инварианттары. // Қазақ тілінің өзекті мәселелері. А., 1998.
   
7. 
   ҚалиевҒ.,БолғанбаевӘ.Қазіргі қазақ тілініңлексикологиясыменфразеологиясы.А., 2003.
   
8. 
   Қоңыров Т. Қазақ теңеулері. А., 2005.
   
9. 
   Қоянбекова С. Әдеби тілдік норма және стилистика мәселелерінің зерттелуінен. // ҚазҰУ хабаршысы. №5(77). А., 2004.