Тіл білімінің зерттеу нысаны: Адамзаттың дыбыстық тілі



бет4/9
Дата15.12.2019
өлшемі119,31 Kb.
#53613
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Байланысты:
тіл білімінің негіздері тест
¦ 14 лекция. .Т ¦рбергенов.

логикалық категорияға грамматика емес

әр тiлдiң iшкi заnnnдылыkkkтары бар

"Неолингвизм" бағытын басқаша қалай атайды?

ареалдық лингвистика

лингвистика сөз

семантика лингвистика

этнолингвистика

психолингвистика

Тiлдiк таңбалар оны қолданушылар еркiне тәуелдi ме?

Тәуелсiз

Тәуелдi

шартты

жартылай

қолдану аясына қарай әртүрлi

Тiлдiң мәнiн айқындайтын басты қасиет қайсы?

қатынас құралы қызметiн атқаруы

адам психологиясын қалыптастырады

оның қоғам дамуына ықпал жасауы

басқа құбылыстар қатынасқа түсуi

әлеуметтiк жағдай дамуына ықпал жасайды.

Тiл таптық құбылысқа жата ма?

Тiл - таптық құбылыс емес

Тiл - таптық құбылыстары

Тiл - тапқа қызмет ететiн құбылыс

Тiл - таптарды тағңдап қызмет етедi

Тiл- топқа тәуелсiз

Санскрит тiлiнiң Еуропа халықтары тiлдерiне ұқсастығы туралы алғашқы мәлiметтердi кiмнен кездестiремiз?

Сассети, Джонстың

Я.Гримм, Ф.Боппты

Скалигер мен стефан

Р.Раск пен Гердердiң

Лансло мен Арно

"Iшкi құрылым жағынан тiл - қатынас жасауға қажеттi таңбалар жүйесi" деген пiкiр кiмдiкi?

Ф.Соссþр

Ф.Энгельс

Б.Куртенэ

К.Аханов

Я.Гримм

Бiр-бiрiмен қатынасқа, байланысқа келе алатын тiлдiк элементтер мен олардың өзара қатынастарының жиынтығын не дейдi?

тiлдiк жүйе

тiл қатынас

тiл құрылым

тiлдiк контакт

тiлдiк таңба

Б.де Куртенэнiң тiл бiлiмi тарихында бiрiншi болып байқаған және зерттеген проблемаларының бiрi қайсы?

тiлдiң әлеуметтiк ерекшеленетiндiгi

тiл таңбалық жақтан ерекшелiктерi

тiлдiң таптардың бәрiне ортақтығы

тiлдердiң туыстастығының белгiлерi

Тiлдiң құрылым ерекшелiктерi

А.Шлейхердiң тарихи дамудың тiлге қатысы жөнiнде айтқан пiкiрi қайсы?

тарих - тiл атаулының жауы

тiл - тарихтан бұрын болған

тiл - тарихтан кейiн құралы

тарих - тiл дамуының кезеңiне

тарих-тiл дамытушы

Қай байырғы Греция лингвисi тiлдегi сөздердi сегiз топқа бөлдi?

Аристрах

Апполоний Дисколдiң

Дионисий Фракийский

Аристотель

Платон

Ф.де Соссордiң қателiктерi қайсы?

ол материя соңғы, сана алғашқы дейдi

дүниенiң обьективтiгiн мойындамайды

обьективтiк дүниенiң кiлтi материя дейдi

ол саналы өмiрдi, табиғатты мойындайды

Ол дүниеге субьективтi қарайды

Тiл бiлiмi тарихында Б.де Куртенэ қандай мәселенi бiрiншi болып зерттеудi бастады?

тiлдердiң типологиясын

синтагмалар қатынасын

буын мәселесiн, буынын

тiлдiк әмбебап заңдарды

тiлдік құрылысын

Лингвистикалық зертеуде бiр ғана дедуктивтi әдiстi қолдануды ұсынған мектеп қайсы?

Глоссематика

Прага мектебi

Дескриптивтiк мектеп

Социологиялық мектеп

Москва мектебi

Күнi бүгiнге дейiн қолданылып жүрген грамматикалық категориялардың, терминдердiң көпшiлiгi кiмнен қалған?

Аристотель

Платоннан

Паниниден

Арабтардан

Аристахтың

Ф.деСоссердiң тiл туралы анықтамасын тап:

тiл - барлық элементтерi бiрiгiп, бiр бүтiн болып тұратын жүйе

тiл - барлық элементтерi автономды, бiр - бiрiне тәуелсiз жүйе

тiл - барлық элементтерi дербес, қатынасқа бiр бағыттағы жүйе

тiл - барлық элементтерi дербес, қатынасқа екi бағыттағы жүйе

тiл - барлық элементтерi бiр-бiрiне тәуелсiз жүйе

Америка структуралистерi зерттеудiң негiзгi методикасы ретiнде нендей методиканы қолданды?

дистрибуцияны

индукцияны

дедукцияны

сегментацияны

тарихи әдiс

Аристотель тiлдегi сөздердi қалай бөлдi?

есiм, етiстiк, жалғаулық

есiм, етiстiк, үстеулерiн

есiм, етiстiк, сан есiмде

есiм, етiстiк, одағайлар

есiм,жалғаулық

Неолингвизм мектебi лингвистерiнiң пiкiр қайсы?

тiлдегi әрбiр сөзде, формада, дыбыста ерекшелiк болады

тiлдегi сөздегi өзiндiк ерекшелiк, ауытқушылық болады

тiлдегi ауытқушылыққа семантикалық заңдарға тәуелдi

тiлдегi ауытқушылыққа тiлдiк дәстүрге тәуелдi болады

тiл-дыбыстық жүйе

В.Гумбольдтың "Тiл дегенiмiз - жүйе, бiр бүтiн құрылым" деген пiкiрi қай лингвистикалық ағымның қалыптасуына негiз болады?

структурализм бағытына

лингвосемиотика өкiлдер

эстетикалық лингвистика

неолингвизм бағытына

структурализм бағытына

Панинидiң сипаттама грамматикасы басқаша қалай аталады?

Санскрит тiлiнiң грамматикасы

Итальян тiлiнiң грамматикасы

Пракрит тiлiнiң грамматикасы

Универсал әмбебап грамматика

Тiлдiң эмоционалдық қызметi жоқ

Көне дәуiр лингвистикасының өкiлi Платон тiлдегi қалай бөлдi?

есiм, етiстiк

үстеу, етiстiк

одағай, етiстiк

жалғау, етiстiк

есiм, жалғаулық

Неолингвизм өкiлдерiнiң тiл туралы пiкiр қайсы?

тiл дамудың рухани көрсеткiшi

тiл -индивидуумның творчествосы

қоғамдағы пiкiр алысу құралы

экспрессивтiк қызметтi құбылыс

Тiл- дыбыстық жүйе
В.Гумбольдтың "Тiл халық рухымен байланысты, тiлдiң дамуы жеке адамның ойлауына тәуелдi" деген пiкiрi қай бағытқа негiз болды?

лингвистикалық психологизм бағытына

лингвистикалық эстетизмнiң бағыттары

этнолингвистика бағытына

лингвогеография бағытына

структурализм бағытына

Эстетизм мектебiнiң тiл тарихы мәселесi туралы пiкiр қандай?

тiлдi жасайтын, қалыптастыратын, қозғалысқа келтiретiн рух

тiл барлық уақыт даму үстiнде болатын, адам рухына тәуелсiз

тiл - ойлаудың тiкелей шындығы

тiлдiң экспрессивтi қызметi жоқ

тiлдiң эмоционалдық қызметi жоқ

Этнографиялық лингвистика өкiлдерiнiң пiкiр қайсы (Америкалық тармағы)?

рухани жақтар - халық психологиясына тәуелдi

қоғамның рухани жақтары - халық психологиясына тәуелдi

қоғамның рухани жақтары - халық психологиясына тәуелсiз

қоғамның рухани жақтары - халық психологиясын белгiлейдi

қоғамның рухани жақтары - психологиясымен санаспайды.

Қазiргi қазақ тiлi атты ғылымның iргетасы болған кiмнiң қай еңбегi?

А.Байтұрсынов. Тiл -құрал

С.Аманжолов. әдеби тiлiнде

Қ.Жұбанов. қазақ тiлi туралы зерттеулер

М.Әуезов. қазақтың әдеби тiлдер туралы

I.Кеңесбаев. қазiргi қазақ тiлi.

Функциональды лингвистика мектебi өкiлдерi ненi неден бөлiп қарастырады?

фонетиканы синтаксистен

морфология синтаксистен

лексикасы фразеологиядан

фразеологияны графиядан

лексиканы грамматикадан

Қай кезеңде латын тiлi грамматикасы барлық тiлдерге бiрдей дәрежеде қолдануға болатын құрал деп есептелiнедi?

орта ғасыр лингвистері

қайта өркендеу дәуiрi

эллинизм лингвистерi

Александрия мектебiн

Көне дәуiр лингвистерi

Этнолингвистер В.Гумбольдтiң қандай пiкiрiн басшылыққа алады?

халық тiлi - оның рухы, халық рухы - оның тiлi

тiл - мәдени көрсеткiш, тiл дамуы - халық дамуы

халықтың даму дәрежесiнiң көрсеткiшi оның тiлi

Мәдениеттiң дамуы халықтың тiлi дамуы дәрежесi

тiл тарихи құбылыс

Даралаушы типке жататын тiлдерге қандай ерекшелiктер тән?

Сөздер түрленбейдi, сөз табы жiгi айқын емес

Сөздер түрленгiш, сөз таптарын жiгi айқын

форма арылы грамматикалық мағына бiлдiредi

iшкi флексия, сыртқы флексия тәсiлдерi басым

Сөздер жiктелмеген
Глоссематиктер өз зерттеулерiнде негiзiнен қандай әдiстi қолданды?

иманенттiк әдiстi

дистрибуция әдiсi

сегменттiк әдiсi

бихевиористiк әдiсi

синхрондық әдiс

Қай көне дәуiр лингвистерi алғашқы рет әрiп пен дыбыс арасындағы өзгешiлiктердi айқындады?

грек лингвистерi

араб лингвистерi

қайта өркендеу лингвистерi

Көне үндi лингвистер мектебi

орта ғасыр лингвистерi

"Тiл - дүние танудың құралы, ол мәдениетпен, көркем әдебиетпен, нермен, тығыз байланысты" деген қай ағым өкiлдерi пiкiрi?

глоссематика мектебi өкiлдерi пiкiрi

функционалды лингвистикалы пiкiрi

дескриптивтiк мектеп өкiлдерi пiкiрi

социологиялық мектеп өкiлдер пiкiрi

эстетикалық мектеп өкiлдерiнiң пiкiрi

Қай дәуiр лингвистерi тiлдердiң өзара жақын, туыстас болатындығы Жөнiндегi бастапқы түсiнiктi дүниеге келтiрдi?

байырғы Грецияя лингвистерiндегi

қайта өркендеу дәуiрi лингвистерi

орта ғасыр лингвистерiн

александриялық мектебi

көне дәуiр лингвистикасы

"Тiл туралы жаңа iлiмнiң" тiл дамуы туралы жансақ пiкiрi қайсы?

тiл эволюциялық жолмен дамиды

тiл қопарылысты жолмен дамиды

тiл қоғамның рухани жақтарына

тiлге қоғамдық прогреске тәуелсiз

тiл жалғамалы жолмен дамиды.

Қазақ тiлi оқулықтары мен әлiппесiн, графикасын алғашқы жасаушы лингвист кiм?

А.Байтұрсынов

В.Радлов

Қ.Жұбанов

Ы.Алтынсарин

Қ.Қайсенов

Тiл тарихы туралы А.Шлейхердiң пiкiрi қайсы?

"Тарихқа дейiнгi дәуiр сөзiн"

"Тарих - тiл атауының жауы"

"Тарих даму - тiлдердiң басынан өткiзетiн заңы"

"Тарих бойында ол даму үстiнде болатын заңы"

"Тiл тарихпен қатар дамиды"

Америкалық этнолингвистика өкiлдерiнiң пiкiрi қайсы?

халықтың ойлау дәрежесi түрлi болмайды, тiлдерi әр түрлi болады

тiлдердiң әр түрлiлiгi халықтың ойлауының әр түрлiлiгiн бiлдiредi

әрбiр халықтың мәдени әмiрiнiң дамуы

халықтың тiлi халық рухына бағынады

халықтың әлеуметтiк дамуы
Қазақ тiлi грамматикасына қатысты терминдердiң қазақша атауларын кiм ұсынған?

А.Байтұрсынов

Қ.Жұбанов

С.Аманжолов

М.Дулатов

I.Кеңесбаев

Э.Сепир мен Б.Уорфтың (Сепир - Уорф гипотезасы аталып кеткен) болжамындағы пiкiр қайсы?

халықтың мәдениетiнiң, дәрежесiн оның рухын бiлмей зерттеуi мүмкiн емес

халықтың мәдени дәрежесiн оның тiлiн зерттемей тұрып түсiну мүмкiн емес

халықтың мәдениетi халық психологиясынан туындайды

халықтың тiлi ол психологиясын қалыптастыра алмайды

ешқайсысы дұрыс емес

Зерттеудiң сипаттама, салыстырма түрлерi алғашқы рет қай кезеңде бой көрсете бастады?

ғасыр лингвистикасында

қайта өркендеу дәуiрiнде

грамматистер мектебiнде

араб лингвистикасындағы

көне дәуiрде

Көне замандар лингвистикасында тiлдiк зерттеулер қай уақыттан басталады?

бiздiң дәуiрiмздiң бесiншi ғасырынан

бiздің дәуiрге дейiнгi бесiншi ғасырдан

бiздiң жыл санауымыздың басынан

бiздiң дәуiрге дейiн алтыншы ғасыр

бiздi дәуiрiмiзге дейiнгi үшiншi ғасыр

"Лингвистиканың кейiнгi замандарда дамуына тигiзген әсерiнiң тереңдiгi, күшi жағынан онымен пара - пар келетiн басқа бiр ғалымды атау қиын" деген пiкiр (В.А.Звегинцекiм тұрады?

Фердинант де Соссþр

Вимгельм Гумбольдт

Бодуэн де Куртенэ

А.Востоков

А. Шахматов

Америка структурализмнiң классигi Л.Блумфильдт зерттеулерiнде ненi басшылыққа алды?

Индивидуальдық психологиясы

Бихевиоризмдiк психологияны

Электикалық сөзi

Таза психологиясы

Лингвистикалық психология

Тiлдiң "сатылық" даму теориясын ұсынған кiм?

В.Матезиус

Н.Марр

Э.Сепир

Л.Ельмслев

В.Гумбольдт

үндiлердiң лингвистикалық зерттеулерi кiмдер арқылы Греция, араб лингвистикасына әсерiн тигiздi?

түркiлер арқылы

парсылар арқылы

қытайлар арқылы

еврейлер арқылы

арабтар арқылы
В.Томсен кiм туралы "Германиядағы ұлы адамдардың бiрi" деген?

Якоб Гримм туралы

В.Гумбольдт туралы

Фридрих Энгельс

Франц Бопп, Мар

Б. де Куртенэ

Дистрибуцияны негiзгi методика ретiнде алған ағым қайсы?

Функционал лингвистика

Америка структурализмi

Глоссематикалық

Жас грамматизм

Этнолингвистика

Жеңген тiлдегi жеңiлген тiлдiң элементтерi қалай аталады?

субстрат

суперстр

адстраты

Интерстр

объстрат

Дыбыс тiлiн дүниеге келтiрген қандай қажеттiлiк?

табиғат құбылыстарымен

әлеуметтiк алғы шарт

қоршаған ортаны тану

қоршаған ортамен сөз

қарым - қатынаста қажеттiлiк

Қай лингвистикалық әдiс зерттелiп отырған обьектiнiң белгiгi бiр дәуiрдегi, синхрондық күйiн талдаумен тынады?

<салыстыру әдiсi

variant>сипаттама әдiсi



тарихи әдiстерi

структурал әдiс

Сигменттiк әдiс

Эстетикалық лингвистика өкiлдерi тiл бiлiмiнiң алдына қандай мiндет қояды?

жалпы лингвистикалық заңдарды ашу мiндеттер

стилистиканы, мәдениет, тiл тарихын зерттеудi

тiл тарихын туыс халықтар мәдениетiнен iздеуi

жалпы халықтың, диалектiлiк тiлдердi зерттейдi

тiл құрылысын зерттейдi

"Тiл - ойды бiлдiретiн құрал, тiл - жаратылыс организмдерi iшiндегi ең жоғарғы организм" деген кiм?

В.Гумбольдт

Август Шлейхер

А.Байтұрсынов

Макс Муллер

Ф.Бопп

Дескриптiк әдiс бойынша тiл қалай зерттеледi?

тiлдiң тарихи кезеңiндегi өзгерiс - құбылыстар , даму, тарихынан

тiлдiң белгiлi бiр дәуiрдегi күйi, статистикалық қалпы сипатталады

тiлдерi салыстырып салыстырып зерттеледi

тiлдер туыстығы салыстырылу

тiлдің жүйесiн зерттеу
Қай лингвистикалық әдiс тiлдегi элементтер, бөлшектер, категориялардың бiр-бiрiмен қатынасына, байланысына ерекше мән бередi?

сипаттама әдiсi

структуралды әдiс

салғастырма әдiсi

салыстырма әдiсi

сигментик әдісі

Лингвистикалық ой - пiкiрдiң қалыптасу, даму жолдары қайда қарастырылады?

тiл тарихындағылар

жалпы тiл бiлiмiнде

тарих диалектология

тiл философиясында

тiл теориясында

ХIХ ғ. екiншi жартысында Дарвин iлiмiнiң әсерiнен пайда болған лингвистикалық ағым қайсы?

этнолингвистика көзқарасы

тiлге натуралистiк көзқарас

неолингвизм бағыттары

ареалдық лингвистика

психологизм көзқарасы

Америка индеецтерiнiң тiлдерiн алғаш зерттеген кiм?

Э.Сепир

Ф.Боас

Б.Уорф

Блумфи

Н.Мар

В.Гумбольдт тiлдердi түбiр, агглþтинативтi, полисинтетикалық, флективтi деп топтастыруда неге сүйендi?

тiлдiк элементтерiн ортақтығы негiзiнде

Сөз бен сөйлемдер құрылымы негiзiнде

шығу тегiнiң ортақтығы негiзiнде

сыртқы формаларының негiзiнде

Сөйлем мүшелерiнiң негiзiнде

Н.Я.Маррдың палеонтологиялық талдау әдiсi бойынша дүние жүзiндегi тiлдердiң барлығы қай төрт элементтен тарайды?

рош, сал, бер, тер деген төрт элементтен

сал, бер, йон, рош деген төрт элементтен

рот, бер, сар, сал деген төрт элементтен

сал, йон, реб, тал деген төрт элементтен

йон, сар, тер, раш деген төрт элементтен

В.Гумбольдтiң"Тiл - индивидтiң творчествосы" деген пiкiрi қай ағымның қалыптасуына негiз болды?

этнографиялық лингвистика

эстетикалық лингвистиканың

социологиялық бағытын

психологизм бағытының

неолингвизм бағытына

Тiл бiлiмi дегенiмiз - стимистика деген пiкiр қай ағым лингвистерiнiң пiкiрi?

неолингвизм

Эстетизмнiң

дескриптивизм

глоссематика

социологиялық бағыт

Н.Я.Марр тiлдердiң дамудың қай сатысында тұрғанын бiлдiретiн негiзгi көрсеткiш не деп түсiндiрдi?

тiлдiк элементтер грамматикасы

тiлдiк элементтердiң семантикасы

тiлдiк элементтердiң құрылымы

тiл элементтер дыбыстың жүйесi

тiлдiк элементтер лексикасы

В.Гумбольдтың пiкiрi қайсы?

"Тiл - халықты тарихы оның психологиясын қалыптастырушы"

"Тiл - халық пен оны қоршаған ортаны байланыстырушы тетiк"

"Тiл - халық саласында сақталған қоғамдық мұра"

"Тiл - халықтар байланыстырушы қатыстырушы"

“Тiл - қоғамдық құбылыс”

Көне замандар лингвистикасында сөздердi есiм, етiстiк, жалғаулық деп 3 топқа бөлген кiм?

Панинидiң

Аристотель

Аристрахта

Фирузабади

Яски

"Сөздер мен заттар" мектебiнiң көрнектi өкiлi Гуго Шухардттың лингвистикалық дұрыс пiкiрiн ата:

тiлде бiрiздiлiкпен өтетiн өзгерiстер болады

тiлде бұлжымайтын фонетикалық заң жоқ

тiлдегi дыбыстың өзгерiстер аумағы өзгермейдi

тiлдегi дыбысты өзгерiстердiң шектеулi заң бар

тiлдiк заңдар тұрақты

Тiлге А.Шлейхер берген анықтама қайсы?

тiл - ойды туғызатын органдар

тiл - ойдың дыбыстық көрiнiсi

тiл - ойдың формасын

тiл - шартты таңбалар

тiл - дыбыстық таңба

В.Гумбольдтың пiкiрi қайсы?

тiл адамға да, коллективке де үстемдiктi қызмет етедi

тiл жеке адамға да, коллективке де бiрдей қызмет етедi

тiл барлығына қызмет еткенiмен, олардан өзi түзелдi

тiл тәуелдi бола тұра, адамдардың санасын өзi билейдi

тiл үстем тапқа қызмет етедi.

Тiл бiлiмi эстетикалық бөлiнбейтiн бiр бөлшегi, тiл бiлiмi дегенiмiз - стилистика, тiл бiлiмiнiң негiзi - стилистика деген кiм?

Г.Шухар

К.Фосслер

Блумфильд

Қ.Жұбанов

А.Шлейхер

Тiлге В.Гумбольдт берген анықтама қайсы?

тiл - таза құрылымдарына

тiл - ойды туғызатын орган


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет