3)Ұлттық зиялылартобынының шағын бөлігін қазақ кедей шаруаларынан шыққандар құрады және олар социалистік бағыттағы көзқараста болды. Бұл топтың өкілдеріне: Әліби Жангелдин, Тұрар Рысқұлов, Көлбай Төгісов, Сәкен Сейфуллин және тағы басқалар жатты, 1917 ж. ақпаннан кейін өздерінің ұйымдарын, баспа органдарын құра бастады. Бұл топ 1917 ж. Қазаннан кейін Орталықтан, Кеңес үкіметінің, оның әскерлерінің қолдауымен «Алаш» қозғалысына қарсы күресті күшейтті.
Жалпы қазақ зиялылары ұлттық идея: əділеттік, бірлік, ұлттық тілді-мəдениетті дамыту, оқу, білім алу, басқа елдер мен терезесі тең болу деген мəселелерге көңіл аударыды. ХХ ғасырдың басында Қазақстанның ұлтының тəуелсіздігі үшін күрескен қазақ зиялылары — Бөкейханов, Байтұрсынов , Дулатов , Шоқай , Нұрмақов, Сəдуақасов, Ақбаев тағы басқа қазақ зиялылары есіміндерін ерекше айтамыз. 4.Қазақтардың Ресейдің І – ІІ Мемлекеттік Думаларының жұмысына қатысуы. 1905 жылғы қанды жексенбіден кейін Бүкіл империяны қамтыған наразылықтардың күшеюіне байланысты патша үкіметі халыққа бірқатар жеңілдіктер жасауға мәжбүр болды. 1905 жылы 17 қазанда II Николай патша азаматтық бостандықтардың мызғымас негіздерін енгізу манифесі мен Мемлекеттік думаға сайлау өткізу туралы шешім қабылдады.
Бөкейханов бастамасымен патша манифессінің мәтіні қазақ тіліне аударылып он мың данамен қазақ ауылдарына таратылды. Жер жерлерде қазақтар жиналып манифесті оқып болашақтағы мемлекеттік дума сайлауы туралы мәселелерді талқылады. 1905 жылы 17 қазан манифесі бойынша мемлекеттік дума шақырылатын болды.
