Нарықты қатынастағы шет елдердегі аудиттің даму жолы.
Аудит жұмысы, нарықты қатынас жүйесінде дамыған елдерде жедел дамыды. Мысалы, Ұлыбритания, Франция елдерінде аудит міндетті түрде жүргізілетін болды. Оның құқылығын қамтамасыз ету үшін ол елдерде бірінші болып аудит заңы қабылдаңды. Ал АҚШ-та аудит қызметі Британия үлгісінде іс жүзінде қолданыла бастады. 1896 жылы АҚШ-та аудит заңы қабылдаңды. Қазіргі кезде, нарықты қатынас жүйесінде дамыған елдерде түгелдей заңдастырылған инфраструктуралық құрылымы бар қоғамдық аудит институттары бар. Ол елдердің барлығында ерекше мамандандырылған бухгалтер-аудитор ұжымдары, қоғамдары бар. Мысалы, Ұлыбритания елінде (1880 ж.) мәртебелі бухгалтерлер институты, АҚШ-та дипломды бухгалтерлер институты (1887 ж.), Германияда - аудиторлар институты (1932 ж.) және аудитор Палатасы, Францияда сол жылы бухгалтер-сарапшы Палатасы және сенімді бухгалтерлер ұжымы, есеп комиссарлары қоғамы құрылған.
Дамыған елдерде дербес аудитор қызметі ерекше орын алатын сырттай бақылау, тексеру больш саналады. Шет елдердегі аудит жұмысының мазмұн-мағынасын, ұйымдастыру принциптерін, бақылау-тексерудегі қойылатын талаптарын аудиторларды бекіту, тағы басқа да ерекшеліктерін қарастыратын болсақ, негізінде олардың арасында бірлестік бірдей талап қоюшылықбар екені анық. Сол себептен аудит қызметі халықаралық деңгейде даму алып бірлескен фирма ашу қажеттігіне алып келді.
Аудит қызметінің жедел даму әсерінен шет елдерде ірі халықаралық ондаған аудитор фирмалары ашылып, олар барлық Еуропа елдерін қамтитын, аудиторлық қызмет көрсететін мекемелерге айнадды. Қазіргі кезде дүние жүзінің барлық елдеріне аудит қызметін көрсететін алты аудитор фирмасы бар.
Қазіргі кезде, барлық дүние жүзі елдерінің экономикасының арасындағы байланыс ерекше тығыз байланыста даму жолына көшуіне байланысты, бухгалтерлік есептің мағынасының көтерілуіне сәйкес халықаралық қоғамдар құрылды. Себебі, барлық елдер арасыңдағы экономикалық байланыс сол елдердегі есеп жүйесінің бір салада болуын, барлық жерде бір жолмеі дамуын талап етеді. Соның нәтижесінде халықаралық бухгалтерлік есеп және аудит стандарты шығарылуда.
Ол бухгалтерлік қоғамдар мынадай:
1. Бухгалтерлік стадарттар дайындайтын халықаралық комитет (1973 ж.), оның құрамына жүз бухгалтерлік қоғамнан 7 елдің өкілі қатысады.
2. Халықаралық бухгалтерлік федерациясы (1977 ж.). Оның мақсаты, біріншіден, бухгалтер мамандарының біліктілігін көтеру, стандарттарды жетілдіру, даму жолын анықтау. Екіншіден, аудит және есеп туралы халықаралық нормативтік құжаттарды дайындау.
3. Дүние жүзілік мемлекеттер талабына сәйкес құрылған, өкіметаралық бухгалтерлік есеп және есеп стандарты туралы құрылған – экспорт жұмысшылар тобы (1979 ж.). Бұл қоғамға дуние жүзінің барлық елдері мүше. Бұл қоғам жыл сайын өткізетін өзінің сессиясында қаржы мәліметі жағдайындағы бухгалтерлік есеп проблемасын қарастырып, талдау-зерттеу жасап, бухгалтераралык әлеуметтік, экономикалық факторлардың әсерін талдайды. Халықаралық деңгейде бухгалтерлік есеп процесін үйымдастыру мәселелерін, халықаралық бухгалтерлік термин сөздіктерін құрастырады.
2-Тақырып. Аудит мазмұны, функциясы және аудит түрлері 1. Аудит пәні, міндеттері
2. Аудиттің функциялары
3. Аудит түрлері
4. Аудиттің негізгі қағидалары
